Trần Tuấn

TP - Một hôm bên mạn tàu Trường Sa 571 cùng thầy Nguyên Đạt ngắm những hồi sóng dữ đang chồm lên tung bọt trắng xóa, tôi chợt hỏi thầy về những con sóng. Thầy khẽ cười, rồi thủng thẳng đáp bằng một câu trong Duy Thức Tam thập tụng. Rằng “Hằng chuyển như bộc lưu/A la hán vị xả” (Hằng chuyển như nước dốc/A la hán thì xả).

TP - Buổi chiều 24/6/2022 ấy, cuối ngày thứ nhất của chuyến hải trình, trên boong tàu Trường Sa 571 diễn ra một khung cảnh huy hoàng: 39 vị tăng ni vàng rực sắc cà sa tọa thiền trong ánh hoàng hôn tỏa hắt lên mặt biển xanh thẳm. Con tàu khổng lồ vẫn lướt đều trên đại dương…

TP - Chợt thấy doi đất hình trái tim ấy như cõi nhân gian chỉ có hai người…

TP - Chúng ta có quá ít nghệ sĩ, nhưng lại có quá nhiều những người viết, người vẽ, người hát. Chúng ta có quá ít những tinh túy nghệ thuật, nhưng lại quá nhiều những thứ gọi là "tác phẩm" với lổn nhổn giải thưởng, danh hiệu và sự vinh danh bừa bãi.

TP - Nhà thơ Giáng Vân đang có cuộc triển lãm hội họa cá nhân tại Hà Nội thu hút khá đông người thưởng ngoạn. Cuộc triển lãm riêng thứ 3 chỉ trong vòng 4 năm qua kể từ khi chị chính thức cầm cọ. Giáng Vân vẽ, khác gì một Giáng Vân viết với những vần thơ giàu nữ tính bậc nhất văn chương Việt?

TP - “Cái đêm hôm ấy đêm gì”? Từ câu chuyện cạnh tranh gay go để kiếm được một suất đêm ngắm sao trời, nhà Vật lý thiên văn Trịnh Xuân Thuận kể cho chúng ta về sự vĩ đại và đỏng đảnh của vũ trụ, thiên nhiên. Về tổ tiên chúng ta chính là những hạt bụi sao, và những khu bảo tồn sao trời…

TP - Vậy là tròn 35 năm sự kiện bài thơ “Mùa xuân nhớ Bác” chấn động dư luận của nữ sinh viên năm 2 Đại học Tổng hợp Hà Nội Phạm Thị Xuân Khải xuất hiện trên báo Tiền Phong (số 12 ngày 25/3/1986, số đặc biệt kỷ niệm 55 thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh). 

TP - Chuyến xe đò cuối cùng trong ngày thả tôi xuống vùng thung lũng A Sầu. A Sầu, hay A Shau là cách gọi đầy ám ảnh của người Mỹ, A So hay A Sao như cách gọi quen thuộc của đồng bào Tà Ôi, Pa Kô về thung lũng lừng danh này.  

“Nghiệp”, triển lãm cá nhân với 30 tác phẩm sơn dầu, acrylic khổ lớn về chủ đề con Trâu của họa sĩ trẻ Ngô Thanh Hùng vừa khai mạc chiều 21/1 tại Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng đang thu hút người xem. 

TP - Không biết lần thứ mấy, tôi được chị Hai Bích nhờ mua ống điếu và thuốc lào từ Đà Nẵng mang lên núi cho anh em. Lần này, chị điện nói tôi mua thêm mấy bộ cờ tướng cho các anh chơi lúc dừng chân hành quân nghỉ ngơi. “Các anh” mà chị nói là 242 người lính trẻ từ miền Bắc vào đã ngã xuống nơi Hóc Thượng (Quế Trung, Nông Sơn, Quảng Nam) từ 55 năm về trước...

TP - Đó là ghi nhận của nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, Giám đốc-Tổng biên tập NXB Hội Nhà văn sáng qua 22/12 tại lễ ra mắt bộ Toàn tập Nguyễn Văn Xuân.

TP - Đó là trường hợp sinh viên nghèo Lê Thị Hoài (Trường Đại học Kinh tế - Đại học Đà Nẵng). Mới đây, em chạy về nhà ở huyện Nam Giang (Quảng Nam) lấy 3 thùng mỳ tôm từ thiện mà cả nhà cũng đang “nuốt không nổi” để mang xuống ký túc xá, với hy vọng cầm cự việc học “được ngày nào hay ngày ấy”.   

TP - Tôi tự hỏi khi anh em họa sĩ Thanh - Hải nhà họ Lê chọn "Ảo ảnh" chứ không phải “ảo giác”, dù cùng một chữ illusion dịch ra, để đặt tên cho triển lãm nghệ thuật của mình. Ảo ảnh dành cho khách thể, ảo giác nội thể, trực thể hơn, dù một mà hai, cùng song ngộ? 

TP - Hình ảnh những đoàn xe, đoàn người năm nào cũng lũ lượt chở hàng, mang gạo mang tiền chen nhau đi cứu trợ các nơi vừa trải qua thiên tai, đặc biệt là dải đất miền Trung, luôn “đến hẹn lại lên”. Đó có thể là hình ảnh đẹp của nghĩa đồng bào, nhưng lại gợi lên bao nỗi niềm nhức nhối.

TP - “Rùng rùng máy nổ thất kinh/Chiếc tàu cất cánh thình lình bay lên”, bài vè dân gian kể về sự kiện chiếc tàu bay của Pháp từ Lầu Đèn thực hiện chuyến bay biểu diễn đầu tiên trên bầu trời Tourane (Đà Nẵng) cách đây tròn 107 năm…

TP - Theo công cuộc khai khẩn, những ô ruộng bậc thang cứ thế nối lên cao leo dần dần lên những sườn đồi, được cừ và kè giữ đất bằng nham thạch núi lửa. Người đảo Bé bây giờ canh tác chẳng khác gì đồng bào miền núi, dù ở giữa biển khơi. Hương vị biển khơi với núi lửa kết tinh trong mỗi nhánh tỏi Lý Sơn, đảo Bé cũng từ ấy… 

TP - Ông là nhà thơ Giang Hà Vỹ, tác giả của 2 cuốn truyện thơ đã xuất bản, nhưng bi kịch khi được cả nước biết đến với số hiệu “Bệnh nhân 418”…

TP - Giám đốc Bệnh viện Đà Nẵng Lê Đức Nhân là tác giả bức ảnh gây sóng trên mạng suốt tuần qua. Bức ảnh chụp đoàn quân tiếp viện từ Bệnh viện Bạch Mai, Chợ Rẫy sải những bước chân mạnh mẽ và “lạnh lùng” tiến vào Bệnh viện Đà Nẵng. 

TP - Tôi có lúc cũng chợt như mất cảm giác về thời gian, giữa thành phố duy nhất của cả nước đang trong vòng cách ly, phong tỏa này.

TPO - Chiều ngày 21/7, tại kỳ họp thứ 19, HĐND tỉnh Quảng Ngãi khóa XII đã biểu quyết thông qua tờ trình miễn nhiệm chức vụ Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi, nhiệm kỳ 2016-2021 đối với ông Trần Ngọc Căng.

TP - Có người ví đàn bà ở Lý Sơn là những “củ tỏi cô đơn”, bởi trên đảo nhỏ giờ có đến hơn 400 “hòn vọng phu”, chủ yếu chồng mất bởi bão tố, tai nạn trên biển... Từ mấy trăm năm trước khi những binh phu Hoàng Sa một đi không trở về, đến những tháng ngày biển Đông dậy sóng.  

TP - Không phải đường chạy nơi núi non hay bên bờ biển như những lần trước ở Hòa Bình, Lạng Sơn, Gia Lai, Đắk Lắk, Đà Lạt, Hải Phòng, Quảng Ninh, Nha Trang, Vũng Tàu,…, Tiền Phong Marathon 2020 chạy giữa đại dương trên đảo thiêng Lý Sơn - nơi đầu tiên đón bình minh giữa biển Đông, điểm gần nhất với Hoàng Sa ruột thịt…   

TP - Với một kẻ viết ký như tôi, đi là viết. Vừa đi vừa viết. Không định trước đi đâu, gặp ai, chuyện gì. Đi, là đi thôi…

TP - “Lúc ấy chúng ta không thấy nhau/Mà sau này khác rồi mới thấy”. Cái “thấy” và “không thấy” là cảm giác mơ hồ chủ quan vốn quen thuộc trong thi ca. Nó chỉ đủ sức khiến ta khựng lại, khi mệnh đề tiếp theo đó là gương mặt/hoàn cảnh nội tâmđích thực của thi sĩ đượchiện lên trọn vẹn, đôi khi tự mâu thuẫn và bùng vỡ trong một biến cảnh ngặt nghèo.

TP - Ngư dân Việt Nam liên tiếp bị Trung Quốc đâm chìm tàu, bị dồn đuổi, bị cướp bóc khủng bố giữa vùng biển chủ quyền của mình - Hoàng Sa, Trường Sa. Song họ  không hề nao núng. Hoàng Sa, Trường Sa vẫn là nhà…

TPO - Tình yêu tội nghiệp và dữ dội của con người – hãy nhớ kỹ điều đó, giữa những ngày "thảm họa" Coronavirus này. Bởi sẽ còn n lần con người phải đối mặt với n loại virus khác nữa. Để tự nhủ với lòng mình, rằng hãy “Can đảm lên, lúc này chính là lúc phải xử sự đúng”!

TP - Trong nhà sàn bà Rem ở làng Pơ Nang, bếp lửa đỏ hồng, cả nhà đang cơm trưa. Người Bahnar hay mọi dân tộc Tây Nguyên này chưa thể nói là trực hệ của “Người đứng thẳng” Homo erectus, bởi đơn giản họ đã tuyệt chủng từ hàng triệu năm trước, nhường trái đất cho hậu duệ là loài “Người tinh khôn” Homo sapienes là chúng ta ngày nay. Nhưng họ đã truyền lại ngọn lửa đầu tiên khám phá ra, ban đầu từ than đỏ của các gốc cây vừa bị sét đánh cháy… 

TPO - Người dân dân đảo Bé (xã An Bình, huyện Lý Sơn, Quảng Ngãi) đã được cấp gạo để sử dụng trong nhưng ngày bị cô lập, chia cắt.

Tôi cứ lần chần khi viết về tranh hắn. Cứ thích để hắn và tranh hắn như một “món nợ” canh cánh bên lòng. Một thứ nợ thú vị không phải kẻ sáng tạo nào cũng đủ quyền năng khiến ta muốn nợ.  

TP - “Của cho không bằng cách cho” và nói trại một chút “Của chơi không bằng cách chơi”, cả hai đều đúng với ông Sang Vườn Cọ. Cách cho - giữa đại hồng thủy năm 1999 “lén” thuê thuyền vượt đỉnh lũ trao từng gói mỳ, chai nước tận tay từng người dân Quảng Nam đang chới với trên nóc nhà. Cách chơi - suốt 20 năm làm giàu có thêm di sản cổ Hội An bằng những loại di sản cổ khác “biết chạy” là xe cổ, “biết hát” là nhạc cụ cổ 54 dân tộc…