Phát triển thương mại cho ‘siêu đô thị’ TPHCM sau sáp nhập

Uyên Phương

12/07/2025 10:31

TPO - Từ ngày 1/7, TPHCM chính thức hợp nhất với hai tỉnh Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, tạo thành một “siêu đô thị” lớn nhất cả nước, với quy mô GRDP (tổng sản phẩm trên địa bàn) ước đạt hơn 2,7 triệu tỷ đồng (chiếm hơn 23,5% GDP cả nước), vượt xa các địa phương khác. Vấn đề đặt ra là cần tổ chức lại không gian và mô hình phát triển thương mại, dịch vụ ra sao cho phù hợp với tầm vóc mới.

Chiều 11/7, tại phường Vũng Tàu (TPHCM), Sở Công Thương TPHCM tổ chức tọa đàm “Không gian phát triển TPHCM – Động lực từ xây dựng chuỗi cung ứng và bán lẻ”. Tọa đàm diễn ra trong bối cảnh thành phố mở rộng địa giới hành chính, hợp nhất không gian phát triển với hai tỉnh Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu.

Mở đầu tọa đàm, ông Bùi Tá Hoàng Vũ - Giám đốc Sở Công Thương TPHCM, cho biết, TPHCM mới sau sáp nhập đã trở thành một “siêu đô thị” với quy mô rất lớn. Tuy nhiên, ngành thương mại – dịch vụ vẫn tồn tại nhiều điểm nghẽn.

Cụ thể, hạ tầng thương mại phát triển thiếu đồng bộ, còn chênh lệch giữa các khu vực. Chuỗi cung ứng và hệ thống phân phối thiếu liên kết, chưa thích ứng với biến động thị trường. Chuyển đổi số còn chậm. Thương mại điện tử phát triển nhanh nhưng thiếu gắn kết thực chất với chuỗi logistics, sản xuất và hệ thống phân phối truyền thống, thiếu liên kết để hình thành sản phẩm và dịch vụ có giá trị cạnh tranh cao để phục vụ cho du khách và người dân.

Theo TS. Đỗ Thiên Anh Tuấn (Trường Chính sách Công và Quản lý Fulbright), với lợi thế là trung tâm giao thương giữa Đông Nam Á và Đông Á, TPHCM hoàn toàn có thể sánh ngang với các siêu đô thị như Bangkok, Singapore hay Thượng Hải.

“Trong giai đoạn 2025–2045, TPHCM nên hướng đến mục tiêu trở thành trung tâm thương mại – dịch vụ – logistics hàng đầu khu vực” - ông Tuấn đề xuất.

"Siêu đô thị" TPHCM sau khi sáp nhập 3 địa phương giữ vị trí đầu bảng về tổng mức bán lẻ hàng hóa.

Để hiện thực hóa mục tiêu đó, ông Tuấn cho rằng TPHCM nên tổ chức không gian thương mại theo mô hình “1 thành phố – 3 trung tâm”. Trong đó, TPHCM cũ là trung tâm bán lẻ và tiêu dùng cao cấp. Bình Dương là trung tâm logistics và thương mại công nghiệp. Trong khi đó Bà Rịa – Vũng Tàu giữ vai trò cửa ngõ thương mại cảng biển chiến lược. Cách làm này tránh chồng chéo chức năng, phát huy đặc thù từng vùng, đồng thời tạo cực tăng trưởng thương mại liên kết chặt chẽ.

Ông Lê Hoàng Long, đại diện NielsenIQ Việt Nam, nhấn mạnh, sức mua tại khu vực TPHCM (cũ) vốn đã vượt trội, nay càng lớn hơn sau khi hợp nhất. Tuy nhiên, theo ông, cần lưu ý tới sự khác biệt tiêu dùng giữa ba địa phương.

“Muốn khai thác tối đa sức mua, cần hiểu rõ đặc thù tiêu dùng từng vùng, tránh dàn trải chuỗi cung ứng và chú ý đến phân hóa tiêu dùng” - ông Long nói.

Về logistics, ông Trương Tấn Lộc - Phó Chủ tịch Hiệp hội logistics TPHCM, cho rằng, sau sáp nhập, thành phố có nhiều dư địa phát triển chuỗi cung ứng nội địa và quốc tế. Muốn giảm chi phí logistics để cạnh tranh với khu vực, TPHCM cần đẩy mạnh thủ tục hải quan thông thoáng, ưu tiên giao thông đường thủy, phát triển cụm cảng trung chuyển quốc tế.

Theo các doanh nghiệp logistics, TPHCM mới cần đầu tư hệ thống sông ngòi, bến thủy nội địa... nhằm giảm áp lực đường bộ đang kẹt.

“Cần đầu tư hệ thống sông ngoài, xà lan lớn, bến thuỷ nội địa... Có như vậy TPHCM mới cất cánh được, giảm áp lực lên đường bộ đang kẹt” – ông Lộc đề xuất.

Đại diện ngành logistics Bà Rịa – Vũng Tàu bổ sung, TPHCM nên phân vai rõ ràng. Cụ thể, logistics xuất nhập khẩu tập trung ở Bà Rịa – Vũng Tàu, còn logistics nội địa và cung ứng công nghiệp nên do TPHCM và Bình Dương đảm nhận. Như vậy, mỗi khu vực sẽ phát huy được thế mạnh riêng, tạo nên một cấu trúc thương mại – hậu cần toàn diện và hiệu quả.

Theo các chuyên gia, sự hình thành của “siêu đô thị TPHCM” là cơ hội lớn nhưng cũng là thách thức về điều phối không gian phát triển. Nếu biết tận dụng đúng lợi thế từng vùng, điều phối hợp lý chuỗi cung ứng – phân phối – tiêu dùng, TPHCM hoàn toàn có thể trở thành trung tâm thương mại và logistics tầm cỡ Đông Nam Á trong tương lai gần.