Trong hành trình đưa chính sách dân số len lỏi qua những vách đá, bản làng để đến với đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, mỗi bước chân của đội ngũ cán bộ y tế và cộng tác viên (CTV) dân số đều in đậm dấu ấn của sự tận tụy. Nội dung 2, Dự án 7 thuộc Chương trình Mục tiêu Quốc gia 1719 không chỉ đơn thuần mang lại nguồn lực tài chính, mà quan trọng hơn, đã bồi đắp "nội lực" - nâng cao năng lực quản lý cho đội ngũ tuyến cơ sở. Đây chính là yếu tố then chốt, là động lực tự thân để nâng cao chất lượng dân số một cách bền vững.
Những "sứ giả" thầm lặng giữa đại ngàn
Để chuẩn bị các buổi tư vấn và khám sức khỏe định kỳ cho người cao tuổi, những người như chị Vi Thị Liên (CTV dân số bản Tiệng, xã Mường Ham, Nghệ An) - phải bắt đầu hành trình từ nhiều ngày trước đó. Không quản ngại địa hình hiểm trở hay những con đường trơn trượt sau mưa, chị kiên trì "đi từng ngõ, gõ cửa từng nhà" để vận động bà con.
Tại những vùng cao, nơi khái niệm về "sàng lọc bệnh tật" hay "chăm sóc sức khỏe chủ động" còn khá mới mẻ, vai trò của người cán bộ không chỉ là thông báo mà là kiên trì thuyết phục. Họ chuyển ngữ các chính sách khô khan thành thứ ngôn ngữ của bản làng - gần gũi, dễ hiểu và thấm đẫm sự chân thành. Như chia sẻ của ông Nguyễn Văn Thoại tại xã Giai Xuân: "Có khi đi cả ngày chỉ vận động được vài hộ, nhưng tuyệt đối không thể bỏ sót một ai".
Hiện nay, công tác dân số tại Nghệ An đang đứng trước những thách thức mang tính thời đại: Tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn thuộc nhóm cao nhất cả nước; xu hướng già hóa dân số nhanh và chất lượng dân số vùng cao vẫn còn khoảng cách so với miền xuôi. Điều này đòi hỏi một sự chuyển mình mạnh mẽ: Từ kế hoạch hóa gia đình đơn thuần sang nâng cao toàn diện chất lượng dân số.
Tập huấn nâng cao năng lực quản lý dân số
Nhận diện rõ "nút thắt" nằm ở năng lực thực thi, Dự án 7 đã tập trung vào giải pháp "bồi dưỡng từ gốc". Hàng nghìn lượt cán bộ đã được trang bị bộ kỹ năng quản lý và nghiệp vụ chuyên sâu. Các nội dung đào tạo không còn mang tính lý thuyết suông mà bám sát thực tiễn địa bàn gồm: Truyền thông giảm thiểu bệnh tan máu bẩm sinh (Thalassemia); Kỹ thuật sàng lọc trước sinh và sơ sinh; Kỹ năng quản trị số liệu và tư vấn sức khỏe người cao tuổi.
Kết quả là sự thay đổi diện mạo của đội ngũ tuyến cơ sở. Chị Lô Thị Hằng (xã Châu Hồng) chia sẻ: "Được đào tạo bài bản giúp chúng tôi tự tin hơn khi đối thoại với dân, biến mình thành những chuyên gia tư vấn đáng tin cậy của bà con".
Nhờ sự kết hợp giữa nâng cao năng lực quản lý và đầu tư cơ sở hạ tầng, Chương trình 1719 tại Nghệ An đã tạo nên một luồng gió mới. Các trạm y tế được hiện đại hóa trang thiết bị, quy trình khám chữa bệnh được chuẩn hóa, mang lại hiệu quả rõ rệt cho cộng đồng.
Thành công lớn nhất chính là sự thay đổi về ý thức. Từ thái độ e ngại, thụ động, người dân đã dần chuyển sang chủ động tìm kiếm các dịch vụ y tế, tự giác chăm sóc sức khỏe cho bản thân và gia đình.
Hướng tới tương lai, Nghệ An xác định tiếp tục đổi mới phương thức truyền thông, tăng cường đối thoại trực tiếp tại những vùng đặc biệt khó khăn. Song song đó, tỉnh sẽ tiếp tục kiên trì đầu tư vào "gốc rễ" - chính là trình độ và tâm huyết của đội ngũ cán bộ dân số cơ sở.
Khi mỗi cộng tác viên là một "chuyên gia" đủ tầm và đủ tâm, con đường nâng cao chất lượng dân số vùng cao sẽ không còn xa nữa. Những bước chân lặng lẽ hôm nay chính là nền móng vững chãi cho một thế hệ khỏe mạnh, phát triển bền vững của cộng đồng ngày mai.