TPO - Giữa mênh mông đại ngàn Trường Sơn, nơi những con suối Rào Chân, Khe Nước Trong len lỏi giữa rừng già, Khu Dự trữ thiên nhiên (DTTN) Động Châu - Khe Nước Trong không chỉ là “lá phổi xanh” phía Tây Quảng Trị, mà còn là “kho báu sống” của hệ động vật quý hiếm bậc nhất Việt Nam.
Nằm ở độ cao trung bình từ 500-600 m so với mực nước biển, Động Châu là vùng núi thấp với thảm rừng nhiệt đới thường xanh gần như nguyên vẹn. Độ che phủ rừng đạt tới 99% - một con số hiếm thấy ở các khu bảo tồn trong nước. Chính điều kiện địa hình hiểm trở, ít bị tác động của con người đã giúp nơi đây lưu giữ được sự phong phú và đa dạng sinh học đáng kinh ngạc. Theo kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học thuộc tổ chức BirdLife và Trung tâm Bảo tồn Thiên nhiên Việt (VietNature), dưới tán rừng Động Châu - Khe Nước Trong hiện ghi nhận 357 loài động vật có xương sống trên cạn, trong đó có 76 loài thú, 214 loài chim và 67 loài bò sát, ếch nhái. Đây là con số ấn tượng, thể hiện vai trò đặc biệt của khu rừng trong việc bảo tồn các loài đặc hữu và nguy cấp của vùng Bắc Trường Sơn.
Điều khiến các nhà khoa học đặc biệt chú ý là sự hiện diện của hàng loạt loài thú quý hiếm, nằm trong Sách đỏ Việt Nam và thế giới như chà vá chân nâu, vượn siki, mang lớn, tê tê Java, thỏ vằn, gấu ngựa, saola, sơn dương… Trong ảnh là đàn chà vá chân nâu đặc biệt quý hiếm đang sinh sôi ở rừng Động Châu.
Những cái tên từng được xem là “truyền thuyết” trong giới nghiên cứu giờ lại xuất hiện qua các đợt bẫy ảnh và khảo sát thực địa ở Động Châu. Trong đó, chà vá chân nâu, vượn siki và mang lớn là các loài được xếp ở mức nguy cấp nhất (CR - Critically Endangered), có nguy cơ tuyệt chủng toàn cầu. Bẫy ảnh ghi lại cá thể mang tại rừng Động Châu.
Không chỉ giàu có về thú rừng, Động Châu còn được xem là “thiên đường” của các loài chim đặc hữu Trung Trường Sơn. Khu vực này đã ghi nhận 214 loài chim, trong đó có 4 loài đặc hữu hẹp chỉ phân bố ở vùng chim đặc hữu đất thấp miền Trung (Annamese Lowland): trĩ sao, khướu mỏ dài, chích chạch má xám và khướu má xám. Trong ảnh là chim gõ kiến vàng nhỏ ở rừng Động Châu.
Đặc biệt, những cuộc phỏng vấn người dân địa phương từng ghi nhận sự xuất hiện của gà lôi lam mào trắng - loài chim cực kỳ quý hiếm, được xếp hạng nguy cấp toàn cầu. Trong ảnh là cặp gà lôi ở rừng Động Châu.
Mỗi lần máy bẫy ảnh ghi lại hình bóng loài thú hiếm trong rừng, đó không chỉ là thành công của các nhà bảo tồn, mà còn là niềm tự hào của Quảng Trị - vùng đất đang được thiên nhiên ưu ái trao gửi một phần di sản vô giá. Một cặp tê tê được bẫy ảnh ghi lại.
Chính sự hiện diện của các loài động vật đặc trưng này đã giúp Động Châu - Khe Nước Trong được Quỹ bảo tồn thiên nhiên thế giới (WWF) xếp vào danh sách 200 trung tâm đa dạng sinh học toàn cầu. Những cá thể sơn dương được bẫy ảnh ghi lại.
Rất nhiều cá thể họ nhà mèo sinh sống ở Động Châu.
Giữa tiếng suối róc rách và âm thanh rộn ràng của muông thú, Động Châu - Khe Nước Trong như một “phòng thí nghiệm tự nhiên” rộng lớn, nơi các nhà khoa học vẫn miệt mài khám phá, còn du khách nếu một ngày đặt chân đến sẽ thấy mình nhỏ bé giữa thiên nhiên hùng vĩ, trước vẻ đẹp nguyên sơ mà hiếm nơi nào còn giữ được.
Một cá thể gấu ngựa được bẫy ảnh ghi lại.
Từ năm 2020, khi chính thức trở thành Khu Dự trữ thiên nhiên, Động Châu - Khe Nước Trong bước sang giai đoạn mới, vừa bảo tồn, vừa phát huy giá trị sinh thái cho phát triển du lịch bền vững. Những con đường mòn xuyên rừng, những trạm quan sát động vật, những chuyến trekking khám phá… đang dần được mở ra, đưa “rừng hy vọng” đến gần hơn với con người. Trong ảnh là một cá thể bò tót trưởng thành được bẫy ảnh ghi lại ở rừng Động Châu.
