Lá cờ nhuộm bằng máu
Trung tá Nguyễn Hữu Hoành, Trợ lý trưng bày Bảo tàng Quân khu 4 giới thiệu: “Lá cờ này do các chiến sĩ cách mạng bị giam cầm tại nhà tù Biên Hòa (tỉnh Đồng Nai) làm vào năm 1970. Cờ được may từ vỏ bao đựng bột mỳ, sao vàng do các tù binh nữ khâu bằng tay từ ba mảnh vải áo lót. Màu đỏ của cờ được nhuộm từ máu và thuốc đỏ, sao vàng nhuộm bằng thuốc chống phù nề. Lá cờ được sử dụng lần đầu tiên vào dịp kỷ niệm 1 năm ngày mất của Bác Hồ. Cờ được cất giấu và phân công bảo vệ nghiêm ngặt trước sự tra xét của bọn quản ngục. Mỗi tổ giữ cờ có ba người, sẵn sàng hi sinh tính mạng để bảo vệ”.
 |
| Lá cờ thắm máu đào do các cựu tù ở nhà tù Biên Hòa cất giữ |
Năm 1973, khi biết tin mình sẽ được trao trả, chiến sĩ Hoàng Văn Cờ (SN 1944, quê xã Hương Sơn, huyện Quang Bình, tỉnh Hà Giang) đã lấy đá rạch vào đùi cho chảy máu rồi cuộn tròn lá cờ quanh chỗ vết thương để lọt qua sự khám xét của kẻ thù. Tháng 3/1973, tại sông Thạch Hãn (tỉnh Quảng Trị), chiến sĩ Hoàng Văn Cờ trao lại lá cờ cho ban tiếp nhận tù binh giải phóng.
Ngoài cờ Tổ quốc, Đảng kỳ, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, cờ lệnh được sử dụng nhiều trong các đơn vị quân đội, đặc biệt là đơn vị pháo phòng không.
Trong số này, có lá cờ nhuộm “thắm máu đào” bởi khi chuyển về, người chỉ huy đã hi sinh. Đó là lá cờ được may thủ công, bằng vải phin, đã rách viền nhưng vẫn nổi bật dòng chữ được viết bằng máu trên nền vải xanh: “Quyết tâm phải trả bằng máu”! Di vật ấy là của liệt sĩ Đỗ Lương Bằng (quê Nam Định) hi sinh khi bảo vệ vùng trời Quỳnh Lưu (Nghệ An) trong trận chiến sinh tử ngày 10/7/1966.
 |
| Lá cờ thưởng của Trung ương Đoàn Thanh niên lao động Việt Nam tặng Chi đoàn 141 - Bộ đội phòng không đã hạ máy bay Mỹ trong trận đầu (ngày 5/8/1964). Trên lá cờ vẫn còn vết máu của người lính giữ cờ |
Quá trình chỉ huy đơn vị chiến đấu, liệt sĩ Đỗ Lương Bằng đã bị mảnh bom xé nát chân trái. Dù bị mất nhiều máu nhưng anh vẫn kiên cường bám trận địa, cùng đồng đội chiến đấu, bắn cháy máy bay địch. Những dòng chữ mà liệt sĩ Đỗ Lương Bằng để lại cũng là tâm thư anh gửi đồng đội trước lúc hi sinh.
“Hơn 20 lá cờ là hơn 20 chứng tích về những trận chiến thắng bắn rơi máy bay Mỹ trên địa bàn Quân khu 4 trong giai đoạn 1964 - 1972. Lá cờ không chỉ mang hình ảnh hiệu triệu, tập trung đoàn kết mà còn lá tín hiệu, hiệu lệnh, là biểu trưng của một thông điệp chính trị, mang giá trị lịch sử, văn hóa, có ý nghĩa là chứng nhân của một giai đoạn lịch sử”, Trung tá Hoành cho hay.
Tô thắm những chiến công
“Đây là lá cờ Đảng được sử dụng trong các buổi lễ kết nạp đảng viên tại Phân đội Độc Lập 1 (Trung đoàn 176, Quân khu 4) cho đơn vị và cả khi Trung đoàn 176 thực hiện nhiệm vụ quốc tế tại nước bạn Lào, từ năm 1978”, Trung tá Hoành giới thiệu.
Trong điều kiện khu vực biên giới hiểm trở, đồng chí Nguyễn Văn Thanh, Chính trị viên phó Phân đội Độc Lập 1, có sáng kiến dùng vải cắt hình búa liềm đè lên tấm vải phin trắng sau đó may lại theo hình đã có sẵn trở thành cờ Đảng. Lá cờ được ước tính theo quy cách hình chữ nhật với chiều dài 80x50cm, màu búa liềm được nhuộm từ lá và nhựa cây rừng nên chỉ lên màu nâu. Tính từ năm 1978 đến 1983, Chi bộ Phân đội Độc Lập 1 đã sử dụng lá cờ này tổ chức kết nạp hơn 30 đảng viên tại hai xã Pac Xan, Na Ương (nước bạn Lào), góp phần củng cố cơ sở chính trị trên địa bàn ngày càng vững mạnh ở khu vực biên giới.
 |
| Trung tá Nguyễn Hữu Hoành, Trợ lý trưng bày Bảo tàng Quân khu 4 giới thiệu bộ sưu tập những lá cờ |
Lá cờ đặc biệt nhất là lá cờ có hình vuông, phía trên thêu rõ dòng chữ “17/5/1967. 1900”. Đây là lá cờ của đồng chí Thông, thuộc Đại đội 22, Tiểu đoàn 4, Trung đoàn 222. Ngày 17/5/1967, anh đã dùng lá cờ này để chỉ huy đơn vị bắn rơi 1 máy bay F8U tại cầu Om, huyện Đô Lương. Đây cũng là chiếc máy bay thứ 1.900 bị rơi ở miền Bắc và con số ghi trên lá cờ cũng là thành tích của lực lượng pháo phòng không ghi lại để mừng thọ Bác Hồ tròn 77 tuổi.
Trong các đơn vị pháo phòng không, khi bắn rơi chiếc máy bay Mỹ, lá cờ đó trở thành chứng nhân cho chiến công, thành tích của đơn vị. “Lá cờ với dòng chữ “Giữ vững tuyến đầu” do Thiếu tá Triệu Minh, quyền Sư đoàn trưởng Sư đoàn 324 giao cho Đại đội 1 vào ngày 28/3/1963, trước khi nhận nhiệm vụ phòng thủ trên đảo Mắt. Lá cờ được trao gửi với niềm tin về lòng dũng cảm, sự quyết tâm của các chiến sĩ của Đại đội 1 với bất cứ giá nào cũng giữ đảo đến cùng, bảo vệ nhân dân đánh cá trên biển cùng tuyến giao thông vận tải đường thủy”, Trung tá Hoành chia sẻ.
Mỗi lá cờ được lưu giữ, trưng bày tại Bảo tàng Quân khu 4 (TP Vinh, Nghệ An) là một câu chuyện đặc biệt là trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Bảo tàng Quân khu 4 còn đang lưu giữ lá cờ thưởng của Trung ương Đoàn Thanh niên lao động Việt Nam tặng Chi đoàn 141 - Bộ đội phòng không đã chiến đấu anh dũng hạ máy bay Mỹ trong trận đầu (ngày 5/8/1964). Trên lá cờ vẫn còn vết máu của người lính giữ cờ. Hay lá cờ của Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam do người dân huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị làm bằng giấy màu. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, từ vĩ tuyến 17 trở vào, lá cờ của Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam là biểu tượng có ý nghĩa đặc biệt về chủ quyền lãnh thổ và là biểu tượng của niềm tin về thống nhất non sông…
