Anh Khổng Quang Toản (SN 1990) là Giám đốc Hợp tác xã Đô thị xanh Phúc Thành với quy mô 5.000m2 đất sản xuất gồm hệ thống nhà màng, nhà lưới hiện đại và hệ thống tưới tiêu thông minh ở xã Bình Giang, Ninh Bình.
Mô hình ươm trồng đa dạng chủng loại cây và mỗi năm đưa ra thị trường hơn 130.000 chậu hoa và cây công trình các loại. Doanh thu bình quân đạt gần 1,4 tỉ đồng/năm, lợi nhuận bình quân 450 triệu đồng/năm.
Khởi sự từ tiền làm thêm
Năm 2013, anh Khổng Quang Toản khởi nghiệp với số vốn vỏn vẹn 20 triệu đồng từ tiền làm thêm khi là sinh viên ngành Khoa học cây trồng (khoa Nông học, Học viện Nông nghiệp Việt Nam).
Anh mượn mảnh vườn 200m2 của gia đình, bắt đầu thử nghiệm ươm trồng nhiều giống cây hoa mới và tìm cách thuần hóa những giống ngoại nhập để phù hợp với điều kiện khí thổ nhưỡng, khí hậu địa phương. Anh tự mày mò sáng chế hệ thống tưới tiêu, mua tre nứa dựng nhà màng lưu động để tiết kiệm chi phí.
“Tôi khởi nghiệp từ 5 giống hoa gồm dạ yến thảo, ngọc thảo, cẩm chướng, xác pháo, pansy. Trong đó, giống hoa trồng chủ lực chính là dạ yến thảo, cẩm chướng”, anh nói.
Suốt thời gian đầu chỉ mình anh cặm cụi, lủi thủi làm từ sáng sớm đến tối mịt. Điều khiến anh cảm thấy cô đơn nhất là mọi người hoài nghi, ngay cả bố mẹ cũng chưa tin tưởng, lo lắng.
Tuy nhiên, sự kiên định và chịu khó anh Toản đã mang đến “trái ngọt”. Vụ hoa Tết cuối năm 2013 bán được 30 triệu đồng. Số tiền thu về từ vụ hoa đầu tiên này không lớn, nhưng cao hơn so với mức lương của một người vừa ra trường thời điểm ấy nhận được là 2,5 triệu đồng/tháng. Điều này đã giúp anh Toản tự tin hơn, quan trọng hơn là có tiền để tiếp tục đầu tư.
Anh Toản chia sẻ, điều thôi thúc anh quyết tâm khởi nghiệp và tin tưởng sẽ thành công là sự khác biệt. Trong khi các nhà vườn lân cận chỉ quen với hoa cắt cành truyền thống, anh nhận thấy thị trường đang "khát" những giống hoa mới lạ và những loại như dạ yến thảo, ngọc thảo, cẩm chướng, xác pháo, pansy... đang rất được ưa chuộng.
Vận dụng kiến thức từ giảng đường, anh Toản không trồng theo cách tự nhiên phó mặc cho trời mà áp dụng công nghệ cao. Anh nhập hạt giống chuẩn, nuôi cây bố mẹ trong nhà màng để kiểm soát nhiệt độ, ánh sáng, sau đó áp dụng phương pháp nhân giống vô tính.
"Nhân giống vô tính giúp tôi tạo ra hàng vạn cây con giữ nguyên phẩm chất, màu sắc đẹp như cây bố mẹ mà chi phí lại rẻ hơn rất nhiều so với nhập giống liên tục. Điều này giúp tôi chủ động được cây giống chất lượng, tiết kiệm chi phí tối đa nhất, thậm chí có thêm nguồn thu từ bán cây giống”, anh Toản nói.
Những ngày đầu khởi nghiệp, ngoài 20 triệu của bản thân tích góp thì không có thêm nguồn nào khác. Bố mẹ thuần nông lo nuôi hai anh em tôi ăn học đại học đã rất vất vả, phải vay thêm nguồn vốn hỗ trợ học sinh sinh viên của nhà nước vẫn chưa trả được. Vì vậy, tôi chỉ có thể bắt đầu từ mảnh vườn của gia đình và phải nỗ lực, không được phép thua”, anh Khổng Quang Toản.
Cú vấp ngã đầu đời và "chiếc phao" từ Đoàn Thanh niên
Năm 2014, anh Khổng Quang Toản vấp phải cú sốc lớn nhất khi mô hình khủng hoảng đầu ra.
Anh kể, thời gian đầu khởi nghiệp quy mô của mô hình rất nhỏ bé, số lượng hoa sản xuất chỉ bán lẻ trực tiếp đến tay người tiêu dùng. Càng về sau, quy mô sản xuất mở rộng hơn thì số lượng hoa cũng tăng lên, không kịp tiêu thụ.
Nhìn hoa héo rũ phải đem đổ bỏ như đứt từng khúc ruột. Không chịu đầu hàng, anh lăn lộn tìm kiếm thị trường mới và tiếp cận các đại lý phân phối, nhưng đều chỉ nhận được những cái lắc đầu ái ngại.
“Ban đầu gần hết các đại lý đều từ chối nhập hàng vì e ngại hoa khó bán lại không để được lâu. Tôi đã dùng cách xin được ký gửi, thậm chí trả phí bến bãi cho họ để được mang hoa đến bày bán. Tuy nhiên, số đại lý tôi tiếp cận chưa được nhiều nên việc tiêu thụ gặp rất nhiều khó khăn, một mình vừa phải lo sản xuất vừa tìm kiếm đầu ra rất vất vả”, anh Toản bộc bạch.
Giữa lúc bế tắc, anh nhận được sự hỗ trợ, đồng hành từ tổ chức Đoàn Thanh niên ở địa phương. Theo anh Toản, các cán bộ Đoàn đã kết nối, dùng uy tín của tổ chức để bảo lãnh, giới thiệu sản phẩm của anh đi tham gia các hội nghị, triển lãm.
Nhờ sự hỗ trợ truyền thông từ tổ chức Đoàn, những chậu hoa công nghệ cao của Toản bắt đầu được biết đến rộng rãi. Anh cũng được tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi cho thanh niên khởi nghiệp để vực dậy sản xuất.
Quả ngọt và khát vọng "phủ xanh đô thị"
Vượt qua "cửa tử", mô hình của trồng hoa công nghệ cao của anh Khổng Quang Toản phát triển. Từ 200m2 nhỏ bé ban đầu, đến nay anh đã sở hữu 5.000m2 đất sản xuất, gồm 1.000m2 nhà màng và 2.000m2 nhà lưới thông minh. Chuyển từ mô hình sản xuất nhỏ sang mô hình hợp tác xã.
Theo anh Toản, Hợp tác xã Đô thị xanh Phúc Thành được thành lập từ đầu năm 2025 với 6 thành viên. Mô hình hiện tiếp tục duy trì ổn định hiệu quả sản xuất hoa cung cấp ra thị trường với chủng loại hoa ngày càng đa dạng, cùng nhiều loại cây công trình, cây bóng mát, cây cảnh trang trí sân vườn đáp ứng nhu cầu làm đẹp không gian sống ngày càng cao của khách hàng.
Qua đó, mô hình đã góp phần mang lại thu nhập cho bản thân và góp phần tạo nhiều công ăn việc làm cho nhiều lao động địa phương, nhất là những đối tượng lao động lúc nông nhàn, lao động bằng hình thức khoán việc, trả công theo sản phẩm, với mức thu nhập trung bình 7 triệu đồng mỗi người/tháng.
“Trong thời gian tới hợp tác xã hướng tới là cầu nối hiệu quả giúp cho việc tiêu thụ sản phẩm hoa cây cảnh của xã viên ngày càng tốt hơn”, anh Toản nói.
Bên cạnh việc sản xuất kinh doanh, nhà nông trẻ Khổng Quang Toản còn tích cực tham gia các phong trào hoạt động Đoàn - Hội ở địa phương. Anh hiện là Ủy viên MTTQ xã Bình Giang, Ủy viên BCH Đoàn xã Bình Giang.
Hàng năm đều đóng góp kinh phí và tài trợ nhiều cây xanh cho phong trào xây dựng quê hương xanh - sạch - đẹp, thành lập tổ hợp tác chia sẻ kinh nghiệm, giúp đỡ các thanh niên phát triển kinh tế làm giàu trên chính mảnh đất quê hương.
Với việc gây dựng phát triển mô hình và đóng góp cho quê hương, nhà nông trẻ Khổng Quang Toản đã giành được giải Ba cuộc thi "Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo" do Sở KH&CN tỉnh Hà Nam (cũ) tổ chức; được T.Ư Đoàn trao tặng Giải thưởng Lương Định Của năm 2020.
Trong thời gian học đại học, chàng sinh viên Khổng Quang Toản đã tích cực học tập, nghiên cứu khoa học và tham gia công tác đoàn thể. Anh từng chủ trì đề tài nghiên cứu khoa học sinh viên cấp học viện và tham gia một số nhóm nghiên cứu khoa học khác về sinh lý, dinh dưỡng cây trồng.
Anh Toản cũng đã có thời gian cùng nhóm bạn xây dựng mô hình sản xuất hoa trong vườn thực vật của Khoa Nông học. Chính những kiến thức tích luỹ trên giảng đường và thực tế đã tiếp thêm động lực để anh trở về quê khởi nghiệp, làm giàu trên quê hương.
