Trên vùng đất Sơn Giang (tỉnh Hà Tĩnh), mô hình nuôi tằm trong phòng được lắp điều hoà của ông Nguyễn Văn Cường, Giám đốc HTX Cường Nga, đang mở ra một hướng sản xuất mới giúp nhiều hộ dân có cơ hội tăng thu nhập, thoát nghèo bền vững. Từ một người làm nghề nuôi ong truyền thống, ông Cường đã mạnh dạn mở rộng hướng kinh doanh tạo nguồn sinh kế ổn định cho gia đình và lao động địa phương.
Ông Cường cho biết, bản thân đã có nhiều năm gắn bó với nghề nuôi ong lấy mật. Tuy nhiên đối với nghề nuôi ong sẽ phụ thuộc nhiều vào thời tiết và nguồn hoa tự nhiên, thu nhập theo vụ mùa. Nhận thấy nghề trồng dâu nuôi tằm có đầu ra tốt, chi phí không quá nhiều, lại phù hợp với khí hậu ở địa phương nên ông Cường nhanh chóng tìm hiểu, tham quan học hỏi thêm kinh nghiệm từ các mô hình có hiệu quả.
“Lúc đầu tôi chỉ nghĩ làm thử vài lứa xem ra sao, ai ngờ tằm lại hợp đất, hợp khí hậu ở đây. Vì thế tôi bắt đầu trồng nhân rộng, thuê lao động địa phương để làm mô hình”, ông Cường nói.
Tháng 9/2022, ông Cường bắt đầu trồng dâu lai trên 3ha đất ven sông Ngàn Phố, nơi trước đó canh tác kém hiệu quả. Nhờ hợp đất, giống dâu phát triển mạnh, năng suất tốt. Sau một năm, diện tích dâu mở rộng lên 7ha, đạt 9 tấn/ha, tạo nền nguyên liệu ổn định cho nuôi tằm.
Vào tháng 9/2023, HTX bước vào lứa tằm đầu tiên. Dù đầu tư khoảng 100 triệu đồng cho giá đỡ, máy đo nhiệt ẩm và điều hòa, nhưng do thiếu kinh nghiệm khiến lứa đầu thất bại. Để trau dồi thêm kỹ thuật, ông tiếp tục học hỏi, được Trung tâm Nghiên cứu dâu tằm tơ Trung ương hỗ trợ kỹ thuật. Đến tháng 6/2024, HTX đã làm chủ toàn bộ quy trình nuôi tằm.
Bước ngoặt lớn nhất là việc đưa tằm vào nuôi trong phòng kín, lắp 2 máy điều hòa 900 BTU, duy trì ổn định 25 - 30 độ C và 80 - 85% độ ẩm. Nhờ đó, tằm khỏe, ít bệnh, quay kén đều.
Ông Cường cho biết, một hộp tằm con 100g sau 15 ngày tiêu thụ khoảng 800kg lá dâu, cho 45 - 50kg kén. Với giá 180.000 - 200.000 đồng/kg, mỗi lứa cho doanh thu 14 -16 triệu đồng. Trung bình mỗi tháng, mô hình mang lại 40 - 45 triệu đồng, tương đương hơn 500 triệu đồng/năm.
“Tằm nhạy lắm, chỉ cần bụi bẩn hay độ ẩm lệch là ảnh hưởng cả đàn. Chủ quan là mất trắng như chơi, nên phải giữ vệ sinh tuyệt đối”, ông Cường chia sẻ.
Cũng theo ông Cường, nghề nuôi tằm không khó nhưng đòi hỏi sự tỉ mỉ, cẩn thận, chu đáo của người nuôi. Vất vả nhất là trong 3 ngày tằm ăn rỗi, nhân công phải thường xuyên theo dõi, quan sát cẩn thận để kịp thời phát hiện những bất thường, nếu sơ sẩy trong công đoạn này, mọi sự cố gắng đổ xuống sông, xuống biển.
Mô hình không chỉ giúp nâng cao thu nhập cho gia đình mà còn tạo việc làm ổn định cho nhiều lao động, chủ yếu là người lớn tuổi hoặc có hoàn cảnh khó khăn. Ông Cường cho biết, nếu người dân có nhu cầu nuôi tằm để phát triển kinh tế, ông sẵn sàng chuyển giao kỹ thuật và hướng dẫn cách chăm sóc nhằm đạt hiệu quả cao nhất.
Theo lãnh đạo xã Sơn Giang, nghề dâu tằm từng phát triển tại một số xã vùng ven sông, nhưng đã mai một nhiều năm nay. Sự thành công của mô hình tằm phòng lạnh đã tạo ra hướng đi mới, khôi phục nghề truyền thống và nhân rộng mô hình giảm nghèo hiệu quả.
Từ chuyển đổi đất kém hiệu quả, áp dụng khoa học kỹ thuật đến liên kết doanh nghiệp, mô hình của ông Nguyễn Văn Cường cho thấy một hướng giảm nghèo bền vững. Đặc biệt đối với nghề nuôi tằm như trước đây phải phụ thuộc vào thời tiết, thu nhập của người nuôi khá bấp bênh. Từ khi người dân áp dụng mô hình nuôi tằm trong phòng điều hoà đã có thành công, mở ra hướng đi mới, giúp tằm phát triển tốt, cho nhiều kén, mang lại thu nhập cao cho người dân.
