9X bỏ phố về hồi sinh vùng đất sỏi

Lối rẽ làm giàu

Trong làn sương mờ của những ngày cuối năm, rừng cam của HTX Bảo Phương ở Hương thọ cũ, nay là xã Vũ Quang (Hà Tĩnh) như khoác lên mình một sắc vàng ấm áp. Từng quả cam chín vàng rực, căng mọng, lủng lẳng trên cây đang chờ thu hái để xuất bán. Nơi đây từng là khu đồi hoang, mảnh đất khô cằn, cỏ dại mọc um tùm nhưng qua bàn tay của anh Đoàn Ngọc Bảo trở thành vườn cam hữu cơ giá trị tiền tỷ.

Anh Đoàn Ngọc Bảo sinh ra trong một gia đình thuần nông, tuổi thơ của anh gắn với cây lúa và những buổi theo cha lên đồi chăm cam. Sau khi tốt nghiệp ngành Nông lâm trường Đại học Tây Nguyên, Đoàn Ngọc Bảo được nhận vào làm việc tại Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Đắk Nông. Dù làm việc ở một nơi được xem là mơ ước của nhiều người nhưng chàng trai quê Hà Tĩnh lại mang trong mình khao khát được xây dựng mô hình nông nghiệp.

Vì vậy, sau thời gian làm việc nhà nước, đến năm 2015, anh quyết định về quê nhà Vũ Quang, Hà Tĩnh khởi nghiệp với cây cam. Quyết định lúc đó của chàng trai khiến gia đình lo lắng, hàng xóm dị nghị, nhiều người lắc đầu vì suy nghĩ “việc nhà nước người ta mơ chẳng được, sao nó lại bỏ?”.

“Quê tôi còn nghèo khó, được ăn học rồi làm việc trong cơ quan nhà nước như tôi được xem là người thành đạt. Vì vậy, khi tôi quyết định bỏ ngang công việc về quê làm nông nghiệp, nhiều người băn khoăn, gia đình cũng lo lắng. Nhưng lúc đó tôi đã quyết tâm rồi nên luôn nỗ lực hết mình thôi”, anh Bảo chia sẻ.

Bắt tay khởi nghiệp trên vùng đất đồi Vũ Quang đầy sỏi đá, anh Bảo lựa chọn cây cam Xã Đoài, giống cây nổi tiếng bởi hương vị thơm ngon. Anh không chạy theo sản lượng mà kiên định làm nông nghiệp sạch, bền vững. Toàn bộ diện tích cam được chăm sóc bằng phân hữu cơ tự ủ, men vi sinh từ phụ phẩm, hạn chế tối đa hóa chất. Anh còn chế tạo dung dịch phòng trừ sâu bệnh từ tỏi, ớt, gừng, rượu, quả bồ hòn ngâm lên men, trồng xen các loại cây sả, chanh để xua đuổi côn trùng để cỏ mọc tự nhiên dưới gốc nhằm giữ ẩm cho đất.

Anh Bảo chia sẻ, cách làm này đòi hỏi nhiều công sức và chi phí cao gấp đôi so với canh tác thông thường. Nhưng bù lại, sản phẩm cam sạch, chất lượng vượt trội, mẫu mã đẹp, hương vị khác biệt, nhanh chóng chiếm được niềm tin của người tiêu dùng.

“Trồng cam hữu cơ đảm bảo sạch, phát triển tự nhiên. Làm đúng quy trình thì cây khỏe, trái ngon, bán lúc nào cũng được giá vì nhiều người lựa chọn. Chăm sóc cây nhỏ như chăm sóc trẻ con, phải kiên trì, chăm chút từng bước bằng cả trái tim để có được từng cây cam khỏe mạnh, cho hiệu quả năng suất cao”, anh Bảo nói.

Nhờ sự quan tâm của chính quyền, anh tiếp cận được nguồn vốn ưu đãi, được hỗ trợ từ chương trình OCOP và tổ chức đoàn thanh niên. Những chuyến tập huấn, những buổi học kỹ thuật giúp anh phá bỏ cách làm cũ, mạnh dạn chuyển sang trồng cam theo hướng sinh thái hữu cơ hướng đi khó, tốn công, chậm cho quả nhưng bền vững.

Theo anh Bảo, những ngày đầu khởi nghiệp rất khó khăn. Hai vợ chồng thiếu vốn, thiếu kỹ thuật. Anh từng nghĩ làm nông chỉ cần sức, nhưng khi bắt tay vào mới thấy nông nghiệp là một nghề đòi hỏi tri thức, kỷ luật, sự tỉ mẩn đến từng chi tiết nhỏ. Bởi có những cơn mưa trái mùa có thể mất cả vụ, một mầm bệnh lan nhanh có thể cuốn trôi công sức cả năm.

Nông dân trẻ tiêu biểu

Sau một thập kỷ làm mô hình trồng cam, những giọt mồ hôi rơi trên đất đồi đã cho quả ngọt. Sản phẩm Cam Bảo Phương ngày càng được ưa chuộng, có mặt ở Nghệ An, Hà Nội, Huế, Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh và nhiều tỉnh thành khác.

Anh Bảo chia sẻ, thương hiệu “Cam Bảo Phương” ra đời mang ý nghĩa “phương hướng” của con đường chọn làm nông nghiệp sạch, chất lượng và sự tử tế. Dù khởi nghiệp đã có những thành công bước đầu, nhưng anh Bảo còn nhiều nỗi niềm.

“Làm nông bây giờ không chỉ biết trồng giỏi. Phải biết bán giỏi, và biết truyền cảm hứng. Một nông sản sạch không thể tự nói lên câu chuyện của nó nếu người làm ra nó không kể,” anh Bảo chia sẻ.

Anh Đoàn Ngọc Bảo cũng cho biết, sau 10 năm “ăn ngủ” với cây cam, anh phát hiện mỗi mùa thu hoạch lại có một nhóm trái vô cùng đặc biệt. Đó là những trái cam có màu đỏ nổi bật, hương thơm dịu, vị ngọt đậm khiến bất cứ ai đã thưởng thức đều nhớ mãi. Theo anh, dường như chúng tích tụ trọn vẹn tinh hoa của đất trời nên vượt trội cả về chất lượng lẫn mẫu mã. Tuy nhiên, số lượng lại rất hiếm, chỉ chiếm khoảng 10% tổng sản lượng. Anh Bảo gọi đây là dòng cam Tinh Hoa được tuyển lựa kỹ càng và chỉ dành cho khách hàng đặc biệt vì giá thành cao hơn so với loại cam thông thường.

Được biết đối với các loại cam thông thường, hiện giá bán tại vườn là 45.000 đồng/kg; dòng cao cấp dao động khoảng 68.000–69.000 đồng/kg. Riêng cam Tinh Hoa có giá lên đến 120.000 đồng/kg và luôn trong tình trạng “cháy hàng”.

Năm 2024, vườn cam ước đạt khoảng 30 tấn sản lượng. Với giá bán hiện tại, doanh thu mỗi năm khoảng 1,2 tỷ đồng, lợi nhuận ước 400 triệu đồng. Trang trại tạo việc làm thường xuyên cho 10 lao động, và 10 lao động thời vụ trong mùa thu hoạch.

Được biết, vào năm 2018, anh được bầu làm Chủ nhiệm Hợp tác xã Cam Hương Thọ. Với vai trò này, anh đã giúp nhiều hộ trồng cam trong xã có đầu ra ổn định, không còn bị thương lái ép giá. Năm 2020, mô hình cam hữu cơ của anh lọt top 10 sản phẩm OCOP tiêu biểu cấp tỉnh. Cũng trong năm đó, anh vinh dự tham dự Đại hội Tài năng trẻ Việt Nam lần thứ 3. Đó là sự ghi nhận xứng đáng cho nỗ lực và sáng tạo của một nông dân trẻ.

Hiện nay, Cam Bảo Phương đạt OCOP 3 sao, đang hoàn thiện hồ sơ phấn đấu OCOP 4 sao năm 2025. Đây là niềm tự hào với riêng Bảo, nhưng cũng là dấu mốc quan trọng đối với thanh niên khởi nghiệp ở vùng núi khó khăn như Vũ Quang.

Không dừng lại ở cây cam, anh Bảo tiếp tục mở rộng sang trồng bưởi. Nhận thấy một số diện tích đất trũng, gốc cam kém hiệu quả, anh mạnh dạn chuyển đổi sang trồng hơn 300 gốc bưởi. Trải qua nhiều năm chăm sóc, vườn bưởi nay đã cho thu hoạch ổn định. Mỗi gốc bưởi cho trung bình 50–60 quả, sản lượng lên tới hàng nghìn quả mỗi năm. Với giá bán ổn định, riêng bưởi cũng mang lại cho gia đình anh vài trăm triệu đồng mỗi vụ. Hiện trang trại của anh rộng hơn 6 ha, trong đó 5 ha cam và hơn 1 ha bưởi đã cho thu hoạch.

Đại diện lãnh đạo xã Vũ Quang đánh giá, anh Đoàn Ngọc Bảo là một nông dân trẻ siêng năng, chịu khó, đặc biệt là đã mạnh dạn đi đầu trong phát triển mô hình trồng cam theo hướng hữu cơ. Anh luôn tích cực nghiên cứu, tìm tòi, học hỏi kinh nghiệm từ các mô hình trồng cam tiên tiến khác ở trong và ngoài tỉnh để về áp dụng cho mô hình của mình và còn nhiệt tình trao truyền kinh nghiệm cho các thanh niên, người dân khác trong xã.