Nấm Dẩn, xã vùng cao phía Tây Bắc Tuyên Quang, những ngày cuối năm trở nên nhộn nhịp hơn. Khí hậu mát lạnh, đồi núi xen thung lũng tạo điều kiện lý tưởng cho cá tầm sinh trưởng, mở ra hướng làm ăn mới cho bà con người Mông nơi đây.
Nhờ chính sách của Nhà nước đầu tư kinh phí, Hợp tác xã Nuôi trồng nông, lâm, thủy sản Đại An được thành lập, trở thành đầu mối tập huấn, hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm. Chỉ từ đầu năm 2025, HTX đã đứng ra thu mua hơn 16.000 con cá thương phẩm, con số đủ thấy mô hình này đang trở thành “cần câu cơm” thực sự cho người dân.
Anh Ly Seo Lìn là một trong những hộ đầu tiên mạnh dạn làm theo. Mảnh nương chỉ trồng được một vụ lúa, nay được anh cải tạo thành ba bể nuôi cá tầm. Sau một năm, mỗi con cá đạt 2 – 2,5 kg, cho sản lượng khoảng 5 tấn, mang về hơn 100 triệu đồng lứa đầu. Anh Lìn cho hay, cá lớn đều, bán được giá, gia đình tôi đã có thu nhập ổn định. Nhờ đó mà anh mới dám nghĩ tới chuyện thoát nghèo.
Không chỉ ở Nấm Dẩn, sinh kế mới cũng đang lan tỏa đến xã Tân Tiến, nơi nhiều hộ đồng bào Cơ Lao nhận được hỗ trợ nguồn vốn. Tháng 11/2024, gia đình anh Cáo Diu Páo được cấp kinh phí mua ba con trâu giống. Sau một năm chăm sóc đúng kỹ thuật, đàn trâu đã lên sáu con, khỏe mạnh và sinh sản tốt.
Anh Páo cho hay, được Nhà nước hỗ trợ con giống tốt, lại được tập huấn cách nuôi, mình yên tâm mở rộng chuồng trại, dự trữ thức ăn mùa đông. Trâu vừa phục vụ lao động, vừa tạo vốn để dành cho tương lai. Với đồng bào vùng cao, con trâu không chỉ là tài sản mà là “của để dành”, là nền tảng để ổn định kinh tế và vươn lên.
Các mô hình sinh kế như nuôi cá nước lạnh ở Nấm Dẩn hay nuôi trâu, bò ở Tân Tiến cho thấy cách làm giảm nghèo đang có sự đổi mới rõ rệt: hỗ trợ đi kèm tập huấn kỹ thuật, nâng năng lực sản xuất, đảm bảo đầu ra và xây dựng tinh thần chủ động của người dân. Nhờ đó, đời sống ở vùng đồng bào DTTS thay đổi từng ngày.
Những con số biết nói minh chứng cho sự chuyển mình ấy: tỷ lệ hộ nghèo của tỉnh Hà Giang trước sáp nhập giảm từ 42,85% (2021) xuống còn 25,93% năm 2024; ở Tuyên Quang giảm từ 23,45% xuống 10,19% cùng giai đoạn. Không chỉ là con số, đó là hàng ngàn câu chuyện về những gia đình đã có của ăn của để, biết tính toán làm ăn và dám mở rộng sinh kế.
Theo lãnh đạo Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Tuyên Quang, từ các chính sách hỗ trợ của các chương trình mục tiêu quốc gia, nhiều hộ nghèo thay đổi tư duy sản xuất, áp dụng kỹ thuật mới, tự tin quản lý kinh tế gia đình. Hiệu quả kinh tế - xã hội rõ rệt, tạo nền tảng để tỉnh tiếp tục nhân rộng các mô hình sinh kế bền vững.
Để nguồn vốn tiếp tục phát huy đúng hướng, các địa phương đang tập trung nâng cao năng lực quản lý, mở rộng đào tạo kỹ thuật, nhân rộng mô hình phù hợp với thị trường, đồng thời tăng liên kết giữa chính quyền, HTX và các cơ quan chuyên môn. Mục tiêu không chỉ là thoát nghèo trước mắt mà là tạo nền sinh kế ổn định, lâu dài cho đồng bào vùng cao.
