Tòa tối cao Trung Quốc cũng đưa ra giải thích tư pháp để xác định các vùng biển, trong đó có vùng đặc quyền kinh tế của Trung Quốc. Tòa tối cao không đề cập trực tiếp đến biển Đông hay phán quyết của Tòa Trọng tài quốc tế, nhưng nói rằng giải thích tư pháp của họ tuân thủ luật Trung Quốc và Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển.
“Các tòa án nhân dân sẽ chủ động thực thi quyền hạn trên các vùng biển thuộc chủ quyền của Trung Quốc, hỗ trợ chính quyền thực hiện các nghĩa vụ quản lý trên biển hợp pháp… và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và các lợi ích trên biển của Trung Quốc”, Tòa tối cao tuyên bố. Các vùng biển thuộc quyền tài phán mà tòa này đề cập tới bao gồm các vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa.
Những người bị Trung Quốc coi là xâm nhập trái phép vùng biển chủ quyền của Trung Quốc và không rời đi sau khi bị xua đuổi, hoặc tiếp tục xâm nhập sau khi bị xua đuổi hoặc bị phạt sẽ bị coi là phạm tội hình sự nghiêm trọng và có thể bị phạt tù lên đến 1 năm, Tòa tối cao tuyên bố. Cảnh báo này xuất hiện trong bối cảnh Tòa Trọng tài quốc tế mới đây bác bỏ những đòi hỏi quyền lịch sử của Trung Quốc trên biển Đông.
CNN dẫn lời giáo sư luật Michael Davis (ĐH Hong Kong) nhận định, tuyên bố của tòa Trung Quốc “đáng lo ngại”. “Đây là điềm xấu cho thấy họ có thể sẽ truy tố những người đi vào vùng biển mà họ nhận là của họ”, GS Davis nói.
CNN dẫn lại vụ việc xảy ra hồi tháng 5, các ngư dân Việt Nam nói với phóng viên của hãng tin này rằng, các tàu Trung Quốc đã tịch thu thiết bị và hải sản của họ khi họ đang đánh bắt trên ngư trường truyền thống của Việt Nam gần quần đảo Hoàng Sa. GS Davis cũng cảnh báo, ngư dân Philippines khai thác trên vùng biển mà Tòa Trọng tài vừa ra phán quyết cũng có thể bị phía Trung Quốc bắt và “truy tố theo hướng trái ngược với phán quyết của Tòa Trọng tài”.
Sách trắng quốc phòng Nhật lên án Bắc Kinh
Trung Quốc có nguy cơ châm ngòi một cuộc xung đột ngoài ý muốn với các đối thủ châu Á với quan điểm hung hăng của họ trong các tranh chấp trên biển. Nhật Bản đánh giá như vậy trong sách trắng quốc phòng công bố hôm qua. Sách trắng bày tỏ “quan ngại sâu sắc” trước những hành động cưỡng ép của Trung Quốc khi nước này bất chấp luật pháp quốc tế trong quan hệ với các nước khác. “Trung Quốc sẵn sàng thực hiện những đòi hỏi đơn phương mà không thỏa hiệp”, tài liệu viết.
Sau khi Tòa Trọng tài ra phán quyết bác bỏ đòi hỏi quyền lịch sử của Trung Quốc trên biển Đông, Nhật Bản đã kêu gọi Trung Quốc tuân thủ quyết định này, nhưng Bắc Kinh đáp trả bằng việc cảnh báo Tokyo chớ can thiệp.
Không có tuyên bố chủ quyền trên biển Đông nhưng Nhật Bản sợ rằng các căn cứ quân sự của Trung Quốc sẽ gia tăng ảnh hưởng lên khu vực mà mỗi năm có lượng hàng hóa trị giá lên đến 5.000 tỷ USD được vận chuyển qua, trong đó có nhiều hàng hóa đến và từ các cảng của Nhật Bản.
Thay vì đối đầu trực tiếp với Trung Quốc bằng cách đưa tàu chiến đi qua các đảo nhân tạo Trung Quốc xây dựng trái phép trên biển Đông, Nhật Bản đang tích cực hỗ trợ trang thiết bị và huấn luyện cho các nước Đông Nam Á. Sách trắng đánh giá, Trung Quốc ngày càng tăng cường năng lực đe dọa tàu trên biển bằng cách phô trương các loại tên lửa chống hạm.
Báo cáo dày 484 trang dành 50 trang để nói về việc làm sâu sắc quan hệ đồng minh với Mỹ, sau khi Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe giải thích lại Hiến pháp để nới lỏng việc triển khai Lực lượng Phòng vệ ra nước ngoài, hãng thông tấn Kyodo đưa tin.
Theo tài liệu thống kê của Nhật Bản, các máy bay của Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản ngăn cản máy bay Trung Quốc bay sát không phận Nhật Bản, nhất là vùng trời gần quần đảo Senkaku/Điếu Ngư tổng cộng 571 lần trong năm 2015.
Trong khi đó, Bộ Quốc phòng Trung Quốc vừa thông báo trên website rằng, hải quân nước này tập trận bắn đạn thật trên biển Hoa Đông vào ngày 1/8. Thông báo nói rằng, hàng chục quả tên lửa và ngư lôi đã được phóng ra biển trong đợt tập trận nhằm tăng “cường độ tấn công, độ chính xác, tính ổn định và tốc độ của quân đội trong bối cảnh chịu tác động lớn của tác chiến điện tử”. Thông báo không cho biết cụ thể khu vực diễn ra tập trận.
Tổng thống Mỹ thúc giục tôn trọng phán quyết của Tòa Trọng tài
Trong bài trả lời phỏng vấn báo Singapore Straits Times hôm 1/8, Tổng thống Mỹ Barack Obama nói ông tự tin rằng, chiến lược tái cân bằng sang châu Á của Washington sẽ tiếp tục được duy trì sau khi ông mãn nhiệm vào tháng 1/2017 vì đó là lợi ích quốc gia của Mỹ.
Tổng thống Mỹ khẳng định, phán quyết của Tòa Trọng tài chuyển tải một quyết định rõ ràng và mang tính ràng buộc pháp lý đối với các yêu sách chủ quyền trên biển Đông, và phán quyết này phải được tôn trọng. Ông Obama cho rằng, quyết định của Tòa có thể trở thành cơ hội để làm mới những nỗ lực nhằm giải quyết tranh chấp một cách hòa bình. Ông cũng thúc giục Trung Quốc và các nước liên quan khác làm việc một cách xây dựng với nhau để giải quyết bất đồng.
