Chương trình Vietnam iContent 2025 diễn ra sáng 29/11. Điểm nhấn của chương trình là phiên đối thoại giữa các KOL, KOL cùng lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và các đại diện lãnh đạo cơ quan chức năng.
Nhiều nghệ sĩ, KOL như Hoa hậu Lương Thùy Linh, MC Khánh Vy, diễn viên hài độc thoại Phương Nam, Ninh Dương Story… thẳng thắn đặt vấn đề trước các nhà quản lý. Trong đó, trọng tâm là phần trao đổi về hành lang pháp lý liên quan các KOL, KOC, việc xử lý quảng cáo trên mạng xã hội.
Tạo hành lang pháp lý để KOL yên tâm hoạt động
Mở đầu buổi trao đổi, ông Lê Hải Bình - Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch - giải đáp thắc của MC Khánh Vy về chính sách hỗ trợ sự phát triển của các nhà sáng tạo nội dung.
Thứ trưởng thường trực Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhấn mạnh cho biết các cơ quan quản lý nghĩ đến hành lang pháp lý, bao gồm Nghị quyết 173, câu chuyện luật quảng cáo.
“Khuôn khổ pháp lý tạo môi trường, hành lang để KOL yên tâm đang hoạt động đúng đắn. Trong buổi gặp gỡ KOLs tháng trước, chúng tôi tâm đắc khi các bạn tâm sự rằng việc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đồng hành cộng đồng sáng tạo số, giúp cộng đồng đạt được hai từ đúng và trúng. Đúng là đúng luật, trúng là trúng trend, tâm lý người dùng”, ông Lê Hải Bình nhấn mạnh.
Đại diện Bộ Văn hóa cho biết cơ quan quản lý luôn đồng hành, kết nối và đặc biệt sẵn sàng hỗ trợ các KOL, KOC, mang lại điều tốt đẹp và tử tế, tạo bản sắc cho cộng đồng sáng tạo Việt Nam.
Trước câu hỏi “làm sao thu hút người xem mà vẫn giữ được sự chuẩn mực?”, Thứ trưởng Lê Hải Bình nhấn mạnh gốc rễ của nghề sáng tạo nằm ở những giá trị nhân bản.
“Điều chạm đến khán giả không phải kỹ xảo hay chiêu trò, mà là xuất phát từ trái tim. Đầu tiên là sự tử tế, thứ hai là niềm tự hào về đất nước và nguồn cội. và thứ ba là khát khao sáng tạo. Nội dung có sức lan tỏa tự nhiên nếu giữ được ba điều này", ông nói.
Thứ trưởng khẳng định cơ quan quản lý luôn sẵn sàng đồng hành cùng người sáng tạo, thậm chí đề ra 5 hướng hỗ trợ rõ ràng, gồm định hướng giá trị, cung cấp thông tin chính thống, tổ chức tập huấn, tạo môi trường giao lưu và bảo đảm nội dung đúng pháp luật.
"Bất cứ lúc nào các bạn cũng có thể hỏi. Nhắn tin trực tiếp cho tôi cũng được. Tôi sẽ chia sẻ những gì thế giới đang quan tâm", ông nói.
Nhắc lại những chương trình như A80, A50 có sức lan tỏa mạnh mẽ truyền thông quốc gia, Thứ trưởng kỳ vọng có thêm nhiều hoạt động để người sáng tạo "đồng hành và sống cùng đất nước". Sắp tới sẽ có hệ thống đo quét chỉ số như lượt xem, lượt chia sẻ để cộng đồng sáng tạo điều chỉnh nội dung, tạo thị trường từ những điều tích cực.
Công văn hạn chế không phải dấu chấm hết cho nghệ sĩ, KOL
Thời đại kỷ nguyên số phát triển kéo theo hoạt động mua bán trực tuyến ngày càng rầm rộ. Dù người tiêu dùng dần ý thức rõ hơn, nhưng việc kiểm tra chất lượng sản phẩm hoàn toàn nằm ngoài khả năng.
Dù việc giám sát cộng đồng đóng vai trò tích cực, nhưng thực tế chỉ hiệu quả nếu có sự phối hợp giữa KOL, các nền tảng và cơ quan chức năng vào cuộc. Do đó, câu hỏi cần được cơ quan quản lý làm rõ là liệu việc vi phạm trong việc thông tin, bán hàng giả, hàng kém chất lượng có phải chỉ thuộc về KOC, KOL?".
Ông Lê Quang Tự Do - Cục trưởng Cục Phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử đồng ý nhận định mạng xã hội phát triển xảy ra nhiều vấn đề. Để bắt kịp sự thay đổi nhanh chóng của môi trường truyền thông số, người làm công tác quản lý phải chủ động cập nhật thông tin, kiến thức mỗi ngày, học hỏi từ thực tế, từ gia đình và cả con trẻ.
Cục Phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng Bộ Công thương, các đơn vị liên quan nhận thấy nhiều KOL, KOC thiếu hiểu biết về pháp luật. Cơ quan quản lý chú trọng nâng cao nhận thức, tăng đề kháng trước cám dỗ lợi ích cá nhân.
"Khi nắm vững quy định, người sáng tạo nội dung sẽ dễ dàng nhận diện hành vi vi phạm”, ông Tự Do cho hay.
Cục trưởng đồng thời nhấn mạnh trách nhiệm của các nền tảng mạng xã hội. Ba nền tảng lớn nhất tại Việt Nam gồm Facebook, YouTube và TikTok cần tiếp tục đồng hành phổ biến kiến thức, triển khai các bộ lọc và tính năng giúp người dùng phát hiện, cảnh báo nội dung vi phạm.
Tại phiên đối thoại với KOL, KOC, ông Lê Quang Tự Do nhắc đến “trách nhiệm liên đới” của cơ quan quản lý.
Đại diện Cục Phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử phân tích cơ quan chức năng phải liên tục cập nhật thông tin, công nghệ mới để rà quét, phát hiện vi phạm. Cơ quan chức năng phải duy trì kết nối với đội ngũ KOL, KOC để kịp thời cung cấp dữ liệu và định hướng truyền thông hiệu quả.
Liên quan việc rà soát, phát hiện vi phạm, Cục trưởng giải đáp tình trạng người bán hàng trên mạng xã hội lợi dụng nhiều nền tảng để lan truyền quảng cáo vi phạm.
Ba năm qua, Cục thiết lập cơ chế kết hợp con người và thuật toán tự động để phát hiện, xử lý nội dung vi phạm. Cơ chế xử lý đạt tỷ lệ rà quét hơn 90%. Gần đây, AI được ứng dụng mạnh mẽ nhằm ngăn chặn ngay từ bước tải lên, giúp việc kiểm duyệt chủ động và hiệu quả hơn.
Vấn đề chế tài KOL, KOC lệch chuẩn cũng được thảo luận sôi nổi. Thời gian qua, dư luận nóng vấn đề một số TikToker, Facebooker phông bạt từ thiện. Hàng loạt cá nhân gian dối sao kê chuyển khoản ủng hộ khắc phục bão lũ gây ảnh hưởng niềm tin của cộng đồng cho toàn ngành sáng tạo nội dung số.
Nhiều nhà sáng tạo nội dung thắc mắc Bộ Văn hóa đã có chế tài cụ thể (hạn chế sóng, cấm diễn có thời hạn…) với trường hợp KOL gian dối, trục lợi danh tiếng chưa? Ngoài quy tắc ứng xử đạo đức, cơ sở pháp lý để thanh lọc nhân sự của ngành đang được bàn luận sôi nổi.
Cục trưởng Lê Quang Tự Do cho rằng vấn đề trên liên quan công văn của Thành ủy TPHCM về việc hạn chế mời nghệ sĩ lệch chuẩn biểu diễn, đặc biệt thời gian qua có nhiều KOL, KOC vướng vòng lao lý.
Cục trưởng nhấn mạnh Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và Thành ủy TPHCM có chung quan điểm luôn tạo điều kiện cho các cá nhân, tổ chức phát triển, tự do sáng tạo, nhưng đi kèm là hai chữ “trách nhiệm”.
"Sức ảnh hưởng càng lớn, trách nhiệm càng cao. Mỗi sáng tạo của các bạn ảnh hưởng đến hàng triệu người. Mọi người cần cân nhắc, kỹ lưỡng, một lời nói không hay ảnh hưởng nhiều người", ông Tự Do đưa quan điểm.
Cục trưởng cũng làm rõ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch không “cấm sóng”, đó chỉ là công văn, hạn chế để KOL, KOC đi đúng đường. Tất cả hạn chế chỉ là ngắn hạn, dành thời gian để nhà sáng tạo suy nghĩ mọi thứ. Việc hạn chế không phải dấu chấm hết cho các nhà sáng tạo nội dung.
Tuy nhiên, Bộ không khoan nhượng và có chế tài răn đe, xử phạt cá nhân cố tình tái diễn sai phạm, có thể xử lý hình sự trường hợp vi phạm nặng. Sự việc các KOL, KOC vướng lao lý là lời cảnh tỉnh mọi cá nhân cần tuân thủ pháp luật, sáng tạo có trách nhiệm, lan tỏa điều tốt đẹp.
