Nhìn lại chặng đường 7 năm Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc (2014-2021), Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến - Thứ trưởng Bộ Quốc phòng đã chia sẻ về những dấu ấn tích cực của Việt Nam khi tham gia bảo vệ hòa bình thế giới.
Tham gia sâu rộng cơ chế đa phương
Theo Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến, thực hiện Đề án tổng thể về việc Quân đội nhân dân vào Công an nhân dân tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc (GGHB LHQ) đã được Bộ Chính trị phê duyệt, từ năm 2014, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đã đề xuất thành lập Trung tâm GGHB (nay là Cục GGHB Việt Nam).
Việc này đã góp phần thúc đẩy đối ngoại đa phương và đặc biệt là quan hệ hợp tác với LHQ, cũng như quan hệ với các nước trên thế giới và cũng khẳng định hợp tác quốc phòng là một trong những hợp tác trụ cột trong đối ngoại của Đảng, góp phần nâng cao vị thế, vai trò của đất nước nói chung và Quân đội nhân dân Việt Nam nói riêng trên trường quốc tế. Tù đó, góp phần vào thực hiện thắng lợi năm nhiệm kỳ Việt Nam đảm nhiệm vai trò Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ 2020-2021.
Ngày 27/5/2014, Việt Nam tổ chức lễ thành lập Trung tâm GGHB Việt Nam và đồng thời tổ chức lễ xuất quân cho 2 Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam đầu tiên lên đường đi làm nhiệm vụ Sĩ quan Liên lạc tại Phái bộ LHQ Nam Sudan, đánh dấu sự tham gia chính thức hoạt động GGHB LHQ của Việt Nam.
Đây là một sự kiện hết sức quan trọng, đánh dấu một bước ngoặt cho sự phát triển lực lượng GGHB của chúng ta tham gia sâu rộng vào các cơ chế đa phương của LHQ. Điều này cũng thể hiện đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng, Nhà nước ta và cam kết chính trị của lãnh đạo cấp cao của Việt Nam đối với cộng đồng quốc tế.
 |
Lãnh đạo Bộ Tổng tham mưu QĐND Việt Nam động viên nữ quân nhân BVDC 2.3 trước khi lên đường sang Nam Sudan, tháng 4/2021 |
“Trong 7 năm qua, Cục GGHB Việt Nam đã thực hiện rất tốt vai trò, chức năng, nhiệm vụ của mình, góp phần đóng góp vào đường lối đối ngoại của Đảng, Nhà nước nói chung và đối ngoại quốc phòng nói riêng để nâng cao vị thế của Việt Nam, của quân đội”, Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến khẳng định.
Và để thực hiện tốt nhiệm vụ này, Việt Nam đã tích cực tham gia vào các cơ chế đa phương của các tổ chức quốc tế và các đối tác. Cụ thể, Việt Nam đã tiến hành ký 9 biên bản ghi nhớ về những lĩnh vực liên quan GGHB LHQ đối với các nước, các đối tác; một bản ghi nhớ với LHQ và một bản ghi nhớ với Liên minh châu Âu. Đây là những văn bản hết sức quan trọng để tạo ra hành lang cũng như những cam kết chính trị để Việt Nam tiếp tục duy trì và thúc đẩy hoạt động GGHB.
Liên hợp quốc đánh giá cao
Nói về những kết quả nổi bật trong tham gia hoạt động GGHB LHQ từ năm 2014 đến nay, Thứ trưởng Hoàng Xuân Chiến cho biết Việt Nam đã triển khai 55 lượt sĩ quan ở các vị trí tại các Phái bộ và ở trụ sở LHQ. Cùng với đó là 189 cán bộ, bác sĩ, nhân viên y tế tại các bệnh viện dã chiến cấp 2 ở các phái bộ Cộng hòa Trung Phi, Nam Sudan.
Ngày 13/11/2020, Quốc hội thông qua Nghị quyết về tham gia lực lượng GGHB LHQ, quy định rõ về các nguyên tắc, hình thức, lĩnh vực, lực lượng, thẩm quyền, quy trình triển khai lực lượng, kinh phí bảo đảm, chế độ, chính sách và quản lý nhà nước đối với việc tham gia hoạt động này.
“Có thể nói đây là một sự cố gắng vượt bậc đối với cán bộ, chiến sĩ tham gia lực lượng GGHB LHQ. Vì đây là một vấn đề mới, một vấn đề mà chúng ta đều nhận thức được rằng đó là hoạt động quân sự, quốc phòng ở xa Tổ quốc, ở địa bàn khó khăn, gian khổ và thậm chí có nhiều mối nguy hiểm, đe dọa đến tính mạng của cán bộ, chiến sĩ. Nhưng chúng ta đã vượt qua và hoàn thành rất tốt nhiệm vụ được giao”, ông Chiến nói.
 |
Thừa ủy quyền của Chủ tịch nước, Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến trao quyết định cho Thiếu tá Nguyễn Phúc Đông (Cục GGHB Việt Nam) đi thực hiện nhiệm vụ tại Trụ sở Liên hợp quốc, ngày 9/4/2021 |
Theo ông Chiến, đặc biệt là trong thực hiện Nghị quyết 1325 của LHQ về phụ nữ, hòa bình, an ninh và phát triển, chúng ta đã cử được 34 nữ quân nhân tham gia, đạt tỷ lệ hơn 16% so với yêu cầu của LHQ là dưới 10%.
“Việc này đã được LHQ đánh giá rất cao và tại cuộc gặp cấp cao tại Thái Lan, Tổng Thư ký LHQ đã từng phát biểu là sĩ quan GGHB của Việt Nam rất giỏi. Chúng tôi cho đây là một đánh giá hết sức xác đáng đối với lực lượng tham gia GGHB Việt Nam tại LHQ trong thời gian qua", ông Chiến nói.
Ông Chiến cũng nhấn mạnh, bên cạnh các tập thể và cá nhân tham gia ở các phái bộ và trụ sở LHQ, đặc biệt hiện nay đang có 3 sỹ quan đảm nhiệm vai trò là sỹ quan tham mưu kế hoạch, sĩ quan tham mưu tổng hợp, sĩ quan tham mưu huấn luyện ở trụ sở LHQ. Đây là một trong những sự ghi nhận cũng như đánh giá không những về số lượng mà cả về chất lượng đội ngũ cán bộ từ khâu tuyển chọn, bồi dưỡng, đào tạo, thi tuyển đều làm rất tốt.
“Đây là một điểm nhấn trong hoạt động cá nhân của các quân nhân tham gia lực lượng GGHB LHQ. Bởi vì chúng ta biết quy trình thi tuyển, xét tuyển vào từng vị trí hoạt động rất khó khăn và ngặt nghèo, với 150 đến 200 ứng viên cho một vị trí, nhưng tất cả các sĩ quan của chúng ta tham gia thi tuyển đều trúng tuyển với điểm số cao”, Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến nói.
Tìm kiếm thêm cơ hội
Nhằm duy trì và tiếp tục có những đóng góp hiệu quả trong hoạt động GGHB LHQ, Thứ trưởng Hoàng Xuân Chiến cho biết, sau 7 năm triển khai lực lượng tham gia ở cả vị trí cá nhân cũng như đơn vị, vừa qua, Tổ công tác liên ngành và các bộ, ngành có liên quan tổ chức hội nghị rút kinh nghiệm, đánh giá lại những kết quả đạt được và những khó khăn, hạn chế, đề xuất những chủ trương, giải pháp để thực hiện trong thời gian tới.
“Chúng ta tiếp tục xây dựng, hoàn thiện hành lang pháp lý cho hoạt động này để đảm bảo tuân thủ Hiến pháp Việt Nam năm 2013 và các quy định của pháp luật, đảm bảo tính tương thích với các điều ước quốc tế”, ông Chiến cho biết.
 |
Cán bộ, nhân viên BVDC 2.1 trước khi lên đường tới Nam Sudan, tháng 12/2018 |
Đó là triển khai quán triệt và thực hiện tốt nghị quyết của Quốc hội, xây dựng nghị định của Chính phủ và thông tư của Bộ Quốc phòng, để quy định những vấn đề cụ thể việc tổ chức chuẩn bị triển khai lực lượng, cơ chế, chính sách và các nguyên tắc hoạt động của lực lượng GGHB LHQ.
Mong muốn của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng là xây dựng Cục GGHB Việt Nam trở thành trung tâm điều phối quốc gia về GGHB, để chúng ta có một bộ máy, có một tổ chức chuyên trách để làm nhiệm vụ điều phối hoạt động GGHB của các bộ, ngành cũng như là Tổ công tác liên ngành của Việt Nam.
Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến
Đồng thời, chúng ta đã thống nhất báo cáo với LHQ cũng như các tổ chức quốc tế có liên quan hỗ trợ, cam kết để ủng hộ Việt Nam triển khai các hoạt động mới, tiếp tục mở rộng địa bàn và lĩnh vực tham gia GGHB của LHQ.
Việt Nam đã chuẩn bị đội công binh để sẵn sàng đi làm nhiệm vụ ở Phái bộ. Đội công binh được thành lập từ tháng 11/2019 và được tổ chức biên chế chặt chẽ, huấn luyện theo yêu cầu của LHQ và đảm bảo các loại trang bị cần thiết phục vụ cho hoạt động. Theo kế hoạch, tháng 6/2021, LHQ sẽ tổ chức tiền kiểm tra về công tác chuẩn bị của đội công binh để sẵn sàng giao nhiệm vụ.
“Nếu như đội công binh được lên đường làm nhiệm vụ, thì đây cũng là một dấu mốc mới cho lực lượng công binh của chúng ta đi thực hiện nhiệm vụ nhân đạo ở Phái bộ LHQ. Đây là vấn đề hết sức quan trọng, có ý nghĩa to lớn. Ngoài ra, chúng ta còn đang tìm kiếm cơ hội để đưa lực lượng quân cảnh, vệ binh đi làm nhiệm vụ”, Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến nói.
Theo Cục GGHB Việt Nam, có 124/193 quốc gia thành viên tham gia hoạt động GGHB của LHQ với quân số gần 124.000 người, được triển khai tại khắp các châu lục trên thế giới. Trong đó, 5 nước thường trực Hội đồng Bảo an LHQ (Anh, Pháp, Mỹ, Nga, Trung Quốc) đều ủng hộ hoạt động này, vì đây là cơ chế do chính Hội đồng Bảo an LHQ lập ra. Một mặt, nó phù hợp với lợi ích của họ, nhưng mặt khác, lại đáp ứng được mong muốn của các bên xung đột (cần lực lượng trung lập của bên thứ ba hỗ trợ, giải quyết), chứ không phải là sự tham gia trực tiếp của các nước lớn.
