Khi nghệ sĩ “thay đổi ngôn ngữ”: Những lần làng nhạc khiến từ điển phải bổ sung từ mới

Quỳnh Phương

22/11/2025 13:00

HHTO - Âm nhạc từ lâu đã được xem như tấm gương phản chiếu văn hóa, nhưng đôi khi, nó còn làm được nhiều hơn thế: Tạo ra ngôn ngữ mới, định nghĩa mới và thậm chí là “buộc” các từ điển uy tín phải nghiêm túc cập nhật kho từ vựng của mình.

Trong hơn hai thập kỷ qua, công chúng đã chứng kiến không ít lần các từ điển lớn như Oxford English Dictionary (OED), Merriam Webster hay Collins “chốt đơn” thêm những từ vựng mới, vốn khởi nguồn từ âm nhạc và văn hóa cộng đồng người hâm mộ.

Một trong những ví dụ nổi bật nhất chính là vào năm 2023, OED đã chính thức đưa “Swifties” vào kho từ vựng, ghi nhận cộng đồng fan Taylor Swift như một khái niệm văn hoá thật sự, không còn chỉ là từ lóng trong các cuộc trò chuyện trên mạng. Đây là minh chứng rõ ràng cho sức ảnh hưởng toàn cầu mà một fandom có thể tạo ra.

*Nhiều người cho rằng Swifties của Taylor là một trong những tên gọi fandom nổi tiếng nhất.*

Nhưng trước Swifties, âm nhạc đã nhiều lần “đi trước thời đại”. Như năm 2004, OED đưa từ "Bootylicious" - xuất phát từ bản hit cùng tên của Destiny’s Child vào từ điển. Từ vựng này diễn tả sự gợi cảm và tự tin, đại diện cho tinh thần tự hào về cơ thể mà Beyoncé và nhóm truyền tải.

Bootylicious đã trở thành một từ ngữ đại diện cho sự tự tin và đầy quyến rũ.

Đầu thập niên 2010, thế giới lại chứng kiến một slang bùng nổ mạnh mẽ: “YOLO”. Drake không phải người tạo ra cụm “You Only Live Once” (tạm dịch: Bạn chỉ sống một lần), nhưng chính anh đã biến nó thành hiện tượng toàn cầu nhờ ca khúc The Motto. Từ đó, YOLO được thêm vào cả Oxford Dictionaries Online và Merriam-Webster, trở thành câu khẩu hiệu của thế hệ trẻ theo đuổi sự tự do và bồng bột của thanh xuân.

You Only Live Once hay còn gọi là YOLO trở nên quen thuộc của nhiều thế hệ trẻ.

Hip-Hop cũng góp phần lớn trong cuộc chơi ngôn ngữ khi Snoop Dogg từng khiến cả thế giới tò mò với chuỗi hậu tố “-izzle” đặc trưng. Sự sáng tạo mang tính chơi chữ này nổi lên mạnh mẽ trong thập niên 90, đến mức Dictionary.com phải ghi nhận nó như một dạng slang mang dấu ấn riêng của Hip-Hop.

*Chuỗi hậu tố “-izzle” nghe vừa lạ vừa thú vị của Snoop Dogg.*

Bên cạnh đó, sự trỗi dậy của K-Pop đưa hàng loạt thuật ngữ Hàn Quốc bước vào dòng chảy ngôn ngữ quốc tế. Trong bản cập nhật năm 2021, OED bổ sung thuật ngữ “hallyu” để miêu tả sự gia tăng mức độ quan tâm của quốc tế đối với văn hóa đại chúng Hàn Quốc, đặc biệt là âm nhạc.

*OED bổ sung thuật ngữ “hallyu” vào kho từ vựng.*

Dẫu vậy, thú vị nhất có lẽ là trường hợp của “stan” - một trong số rất ít thuật ngữ bắt nguồn từ một ca khúc mang màu sắc tiêu cực. Xuất phát từ bài Stan của Eminem (2000), từ này ban đầu dùng để chỉ những người hâm mộ cuồng nhiệt đến mức cực đoan. Thế nhưng đến năm 2017, OED đã chính thức ghi nhận “stan” vào từ điển, với cả hai chức năng danh từ và động từ. "Stan" được định nghĩa như sự hâm mộ cuồng nhiệt đối với một điều gì đó.

"Stan" được sử dụng thông dụng trên các nền tảng trực tuyến ngày nay.

Với tốc độ lan truyền của mạng xã hội ngày nay, chắc chắn danh sách những từ “bước ra từ âm nhạc” sẽ tiếp tục dài thêm. Suy cho cùng, âm nhạc luôn vận động theo thời gian và tiếp tục góp phần định hình vốn từ vựng của các thế hệ kế tiếp.