Ông Vũ Đăng Khoa - Phó Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Công nghiệp JK cho biết, công ty đã hoạt động trong lĩnh vực sản xuất phụ tùng và bộ phận phụ trợ cho xe có động cơ gần 20 năm rồi. Hiện, JK Việt Nam đã thành công tham gia vào chuỗi cung ứng của nhiều hãng xe như Honda, Yamaha, Piaggio…
Theo ông Khoa, khi JK bắt đầu thành lập, công ty đã đặt trọng tâm là chuyển dịch và tìm kiếm các đối tác cuối chuỗi làm trong lĩnh vực về xe máy và ô tô do bất kỳ một chuỗi sản phẩm nào hay một sản phẩm bất kỳ trên thị trường cũng cần các doanh nghiệp làm ngành công nghiệp hỗ trợ. Đến bây giờ, công ty đã vươn lên trong các chuỗi của toàn cầu rồi và cũng rất mong muốn thử sức trong một số ngành công nghiệp khác nữa. Công ty cũng có những chiến lược rất cụ thể từ 5-10 năm tới bằng các việc sẽ đầu tư công nghệ như thế nào để vào được trong các sản phẩm, chẳng hạn như liên quan đến các lĩnh vực về máy bay.
Chia sẻ kinh nghiệm nhiều năm trực tiếp làm việc, cung ứng sản phẩm cho các đối tác đa quốc gia, về các tiêu chuẩn mà doanh nghiệp FDI, đối tác quốc tế đặt ra đối với nhà cung cấp sản phẩm công nghiệp hỗ trợ nói chung và lĩnh vực ô tô, xe máy nói riêng và cách nào để vào sâu chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp FDI, ông Khoa thẳng thắn cho rằng, các tiêu chuẩn do doanh nghiệp FDI đặt ra, đứng trên phương diện người làm về kỹ thuật, không thể nói là nó khó hay thách thức gì cả. Nhưng về công nghệ của một doanh nghiệp, có thể những tiêu chuẩn hoặc là những dung sai và sẽ tạo cho doanh nghiệp thách thức nào đấy.
“Như công nghệ của chúng ta đang ở mức là đạt được dung sai A nhưng khi gặp một bài toán khó hơn, chẳng hạn như bài toán của JK là nâng cấp từ xe máy lên ô tô, thì công ty đã gặp một khó khăn về dung sai. JK cũng đã tiếp cận là nếu chúng ta nâng cấp một cấp nữa là từ ô tô sang thiết bị văn phòng và nếu nâng lên một bước nữa là sản xuất các linh kiện cung cấp cho ngành hàng không thì dung sai lại là một bài toán mà chúng ta phải trả lời. Câu hỏi là công nghệ của chúng ta đang nằm ở đâu trong chuỗi, trong các ngành công nghệ đấy và phải tìm cách giải quyết để đi được vào chuỗi cung ứng”, ông Khoa chia sẻ.
Theo lãnh đạo JK, khi gặp những vấn đề khó, công ty thường là sẽ trao đổi với lại khách hàng. Khi trao đổi với nhau, thường hai bộ phận kinh doanh hay làm việc với nhau, nhưng công ty chọn cách khác là xin làm việc với bộ phận R&D và chính bộ phận R&D đấy người ta mới có phòng thiết kế, và các chuyên gia thiết kế mới biết được là đang thiết kế linh kiện này với dung sai này phục vụ cho mục đích gì? Tất cả những vấn đề mà hai ông kỹ thuật làm việc với nhau thì có thể giảm giá thành được rất nhiều.
Gỡ vấn đề quỹ đất và nguồn vốn cho doanh nghiệp
Chia sẻ tại tọa đàm “Phát triển công nghiệp hỗ trợ: Những bài học và định hướng” do Tạp chí Công Thương tổ chức hồi cuối tháng 10 vừa qua, bà Bùi Thị Hồng Hạnh - Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI) cho rằng, để đi sâu vào chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp FDI, vấn đề tồn tại hiện nay với các doanh nghiệp Việt vẫn là liên quan đến năng lực kỹ thuật. Các sản phẩm của doanh nghiệp phải tốt hơn nữa thì mới đáp ứng, mới tiệm cận được và tiến dần lên những sản phẩm chất lượng và có giá trị gia tăng cao hơn.
Nghiên cứu và phát triển (R&D) cũng là vấn đề được bà Hạnh chia sẻ trong bối cảnh không thể doanh nghiệp nào cũng có bộ phận R&D được. Thực tế, chỉ những doanh nghiệp lớn mới có bộ phận R&D. Đây cũng là những tồn tại và các doanh nghiệp, hiệp hội, cơ quan quản lý sẽ phải cùng nghĩ giải pháp để thúc đẩy khi trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ, doanh nghiệp nhỏ và vừa lại chiếm đa số. Giải bài toán nhân lực cũng là vấn đề đặt ra khi hầu hết doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ đang thiếu nguồn nhân lực có tay nghề.
Theo Phó Chủ tịch VASI, một rào cản lớn với doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ chính là liên quan đến bất động sản công nghiệp. Thực sự đây là một vấn đề rất nhức nhối đối với doanh nghiệp, vì khi vừa mới hoạt động, doanh nghiệp phải đi thuê đất. Còn nếu muốn vào khu công nghiệp, làm bài bản ngay từ đầu ấy, thì vấn đề vốn đầu tư và diện tích thuê, mua là cả câu chuyện lớn.
“Với công nghiệp hỗ trợ, không có máy móc thì không làm được. Con người quan trọng, rất quan trọng, nhưng nếu không có những công nghệ tốt thì cũng không thể nào làm được. Mà đầu tư máy móc, giải pháp thì tiền rất là nhiều, liên quan đến nguồn vốn. Khi doanh nghiệp thiếu vốn thì dẫn đến việc giải bài toán thủ tục vay vốn và lãi suất ngân hàng cao. Mặc dù cũng đang có nhiều những chương trình hỗ trợ từ phía cơ quan chính sách nhưng để doanh nghiệp tiếp cận được cũng như thực thi được thì chưa phổ biến, chưa rộng. Có nhiều doanh nghiệp chưa biết đến thông tin này hoặc có những doanh nghiệp biết rồi nhưng mà cũng chưa biết tiếp cận làm sao”, lãnh đạo VASI chia sẻ.
Bà cũng cho rằng, từ phía cơ quan quản lý, doanh nghiệp cũng mong muốn là những chính sách đưa ra đang rất tốt rồi, thì cần triển khai nhanh trong thực tiễn để tạo lực đẩy cho doanh nghiệp. Giải pháp tiếp theo chính là hiệp hội cần phải tạo ra những liên kết, gắn kết giữa các địa phương, kết nối với các FDI ở trong nước.
Bên cạnh đó, về chính sách, các cơ quan quản lý và địa phương cũng cần nghiên cứu có cơ chế chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhiều hơn. Như với nhà xưởng, thì sẽ có khu cho thuê với những cơ chế để doanh nghiệp thuê được giá hợp lý. Hoặc nếu mà mua, thuê đất thì có giải pháp trả dần… Tương tự với đầu tư máy móc thiết bị thì với phần thuế VAT trong máy móc hiện nay đang có hai vấn đề. Một vấn đề là chi phí đầu tư cho việc đầu tư máy móc và doanh nghiệp mong muốn có sự hỗ trợ trong vay vốn. Thứ hai là quy định tính thuế VAT trong đầu tư máy móc như hiện nay thì có hợp lý hay không, khi doanh nghiệp đem về hoàn toàn là để sản xuất, chứ không phải là về thương mại?
Doanh nghiệp cũng thực sự mong muốn có một sự liên kết chặt chẽ với cơ quan, ban ngành, như là hàng tháng sẽ có một cuộc họp giữa cơ quan quản lý là Cục Công nghiệp, Sở Công Thương cùng với phía Hiệp hội và đại diện một số những doanh nghiệp. Các hoạt động này sẽ giúp tiếng nói của doanh nghiệp được truyền đạt trực tiếp đến cơ quan, ban ngành. “Doanh nghiệp cũng mong muốn là có một triển lãm ở hai miền Nam, Bắc mà đem đến đúng giá trị, thực sự là một cửa ngõ để thu hút được các nhà mua”, bà Hạnh nói.
