Tích về ‘Các Ông’ chọn đất
Người dân kể lại rằng vào năm 1904 (năm Giáp Thìn), miền Nam xảy ra trận bão lũ kinh hoàng - dân gian còn gọi Năm Thìn bão lụt. Trận bão này vô cùng thảm khốc, tàn phá suốt từ Vũng Tàu đến Rạch Giá, riêng ở Gò Công, tài liệu ghi lại có đến 5.000 người thiệt mạng.
Vào thời điểm đó, cồn Thới Sơn còn rất hoang vắng, chỉ có chừng 100 nóc nhà, với vài trăm nhân khẩu. Sau trận bão lớn, người dân ở xóm này bỗng phát hiện cặp mé sông nơi con rạch khoảng chục mét (mé bờ giáp Bến Tre), có ba pho tượng bằng gỗ từ đâu trôi về và tấp vào đây.
Khi vớt lên, các cụ nhận ra bộ tượng Quan Thánh Đế (Quan Công), Quan Bình và Châu Xương, khi đẩy bộ tượng ra sông nước lớn lại đẩy ngược lại đúng chỗ cũ. Thấy vậy, người dân cho là linh ứng, ''chắc mấy ổng muốn ngự ở đây'', nên cả làng cùng đưa tượng lên và lập miếu thờ tạm bằng tre ngay vị trí các tượng tấp vào. Qua năm tháng, ngôi miếu được đầu tư cải tạo, nâng cấp, rồi đổi tên thành chùa. Ngày nay, ngôi chùa này nằm cách trụ sở Đảng ủy phường Thới Sơn khoảng một km.
Hiện tại, Chùa Quan Đế đã được đầu tư khá khang trang, diện tích khoảng 150 m2, trên khu đất cạnh mé sông do người dân hiến tặng. Bên trong chánh điện thờ tượng Quan Thánh Đế (Quan Công), Quan Bình và Châu Xương. Chùa không có người ở nhưng hàng ngày được người dân trên cồn đến lo nhang khói.
Cũng theo lời người dân ở cồn Thái Sơn, vài năm sau trận lũ đó, có một nhóm người từ vùng Sa Đéc, Cao Lãnh (Đồng Tháp) tìm tới, họ nhận ra 3 pho tượng đó là ở chùa trong làng họ, nhưng lũ ngập nên tượng trôi về đây.
Nhóm người từ Cao Lãnh tới ngỏ ý xin được thỉnh tượng về lại xứ cũ, nhưng dân làng Thới Sơn họp lại và đề nghị được giữ lại các tượng này vì "Quan Thánh đã chọn nơi này rồi". Sau đó đôi bên thống nhất thuận duyên, và ba ông đã an vị tại đây từ đó đến nay.
Ngoài ra, còn có tương truyền cho rằng đây là 3 tượng ‘Tổ’ của một ghe hát bội bị chìm trong bão.
Nơi gửi gắm niềm tin
Ngôi chùa ban đầu chỉ là miếu tre, mái lá, khoảng năm 1958-1960, người dân mới xây cất lại bằng cột cây chắc chắn hơn. Năm 1965, chiến tranh ác liệt, khu vực này giặc đóng nhiều đồn bót, tiếng súng nổ liên tục, dân làng phải tản cư, bỏ lại nhà cửa, chùa chiền. Ngôi chùa Quan Đế bị bỏ hoang rồi bị mối ăn tanh bành.
Sau 1975, hòa bình lập lại, ba cụ trong xóm là ông Nguyễn Kim Thiệu, ông Nguyễn Quỳnh Hảo và ông Lê Văn Bãi mới trở về. Nhìn ngôi chùa đổ nát, ba cụ đã lấy đất của mình cầm cố vay tiền cất lại ngôi chùa, tới nay con cháu và người dân trên cồn vẫn nhắc ơn đó của các cụ. Dù vậy, ngày đó chỉ đủ tiền cất chánh điện, sau này, chùa được giao lại cho ông Kim Hiệp và hiện nay là ông Nguyễn Văn Sáu, Trưởng ban Phụng tự tiếp tục công việc trông nom, mở rộng.
Trải qua hơn 121 năm với bao thăng trầm, từ một sự linh hiển hay trùng hợp do thiên nhiên đưa đẩy, đến những thăng trầm theo lịch sử đất nước, công lao của những thế hệ trước, nay Chùa Ông đã trở thành một điểm tựa tâm linh không thể thiếu của người dân Thới Sơn.
Ông Sáu cho biết người dân đến đây không chỉ để cầu bình an mà còn cầu cho công việc làm ăn. Từ lâu, ngày 13/5 Âm lịch được người dân nơi đây chọn làm giỗ Ông, bà con lại tụ về đây làm lễ rất đông vui.
