2 tỉnh vượt 100 tỷ USD
Tâm điểm của bức tranh năm nay là tỉnh Bắc Ninh - trung tâm công nghiệp hợp nhất từ Bắc Ninh và Bắc Giang (cũ). Số liệu từ Cục Hải quan cho thấy, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Bắc Ninh trong 11 tháng đạt 163,8 tỷ USD, tăng 34,2%, tương ứng tăng thêm 41,8 tỷ USD. Đây là mức tăng tuyệt đối cao nhất cả nước, phản ánh sự mở rộng liên tục của các tổ hợp sản xuất điện tử, linh kiện toàn cầu.
Có thời điểm, quy mô thương mại của Bắc Ninh vượt cả TPHCM, lần đầu tiên đưa một địa phương phía Bắc lên nắm vị trí dẫn đầu về kim ngạch xuất nhập khẩu cả nước.
Trong số các tỉnh hợp nhất, tỉnh Ninh Bình (Ninh Bình - Nam Định - Hà Nam) là địa phương tăng trưởng nhanh nhất theo tỷ lệ phần trăm. Tổng kim ngạch trong 11 tháng tăng từ 26,04 tỷ USD lên 44,5 tỷ USD, tăng 71,1%, tức tăng thêm 18,5 tỷ USD. Sự bứt phá này cho thấy năng lực mở rộng mạnh của các chuỗi sản xuất cơ khí, dệt may, da giày và công nghiệp phụ trợ ở vùng Nam đồng bằng Bắc Bộ khi được vận hành dưới một mô hình thống nhất.
Tỉnh Phú Thọ (gồm Phú Thọ - Vĩnh Phúc - Hòa Bình) nổi lên rõ nét với tổng kim ngạch đạt 67,05 tỷ USD, tăng 26,6%, tương ứng tăng thêm 14,09 tỷ USD. Việc hợp nhất đã tạo ra một vùng công nghiệp hỗ trợ - lắp ráp linh kiện quy mô lớn, giúp khu vực trung du trở thành cực tăng trưởng mới, kết nối trực tiếp với các trung tâm Bắc Ninh - Thái Nguyên - Hà Nội.
Kim ngạch xuất nhập khẩu trong 11 tháng của TP. Hải Phòng đạt 78,6 tỷ USD, tăng 14,5%, tương ứng tăng thêm 10 tỷ USD. Cùng với Bắc Ninh và Phú Thọ, TP Hải Phòng đang tạo nên tam giác công nghiệp - thương mại mạnh nhất cả nước, giữ vai trò đầu tàu trong dòng chảy thương mại quốc gia.
Trong khi đó, sau giai đoạn tăng trưởng chậm, TPHCM vẫn giữ vai trò trung tâm kinh tế - thương mại lớn nhất, với tổng kim ngạch 173,5 tỷ USD, tăng 4,6%, tương ứng tăng thêm 8,2 tỷ USD.
Đây là động lực quan trọng giữ nhịp cho nền kinh tế cả nước, đặc biệt ở nhóm hàng điện tử, dệt may, hóa chất và nguyên phụ liệu. Dù tốc độ tăng không bứt phá như các tỉnh phía Bắc, thương mại TPHCM vẫn là “neo ổn định” cho cả nước.
Nhiều địa phương bứt phá mạnh
Bên cạnh các đầu tàu lớn, một loạt địa phương có tốc độ tăng trưởng thương mại ấn tượng, như Đồng Nai đạt 53,5 tỷ USD, tăng 15,8%, nhờ phục hồi dệt may, da giày, hóa chất và thiết bị công nghiệp; Thái Nguyên đạt 46,4 tỷ USD, tăng 12,9%; Tây Ninh đạt 28,31 tỷ USD, tăng 11,3%.
Các tỉnh Vĩnh Long, Đồng Tháp, Cần Thơ, tăng từ 5-14%, cho thấy sự phục hồi mạnh của nông sản, thủy sản và công nghiệp nhẹ.
Số liệu kim ngạch xuất nhập khẩu trong 11 tháng năm nay cho thấy cấu trúc thương mại Việt Nam đang chuyển dịch rất rõ rệt. Miền Bắc hình thành cực tăng trưởng mạnh mẽ với trục Bắc Ninh - Hải Phòng - Phú Thọ - Thái Nguyên, trở thành trung tâm sản xuất - xuất khẩu lớn nhất của cả nước. Miền Nam duy trì quy mô lớn và vai trò ổn định nhờ TPHCM, Đồng Nai và Tây Ninh.
Trong khi đó, Đồng bằng sông Cửu Long phục hồi mạnh mẽ với Đồng Tháp, Cần Thơ, An Giang và Vĩnh Long lấy lại đà tăng nhờ nông sản, thủy sản. Miền Trung - Tây Nguyên tăng trưởng đều, giữ vị trí quan trọng trong chuỗi cung ứng đồ gỗ, cà phê, thủy sản và dệt may.
Việc sáp nhập đơn vị hành chính không chỉ giảm phân mảnh, mà còn giúp hình thành các vùng sản xuất - thương mại đủ lớn để thu hút FDI, mở rộng năng lực chế tạo, tăng hiệu quả logistics và cải thiện khả năng cạnh tranh của từng khu vực.
Nếu xu hướng tăng trưởng hiện nay tiếp tục, theo dự báo kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam sẽ vượt mốc kỷ lục 900 tỷ USD trong năm nay, đồng thời đứng trước cơ hội hình thành ba trung tâm sản xuất - xuất khẩu tầm khu vực trong giai đoạn 2026-2030.
