Bộ Xây dựng vừa có công văn gửi UBND tỉnh Quảng Trị, Cục Hàng không Việt Nam (HKVN) và Tổng công ty Tư vấn thiết kế giao thông vận tải (TEDI) nêu nhiều nội dung đáng chú ý liên quan đến đề xuất điều chỉnh Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc giai đoạn 2021- 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Tâm điểm là việc nghiên cứu nâng cấp Cảng hàng không (CHK) Quảng Trị từ cấp 4C lên 4E.
Theo Bộ Xây dựng, hồ sơ điều chỉnh Quy hoạch cho thấy Việt Nam hiện chưa có trung tâm công nghiệp hàng không mang tầm khu vực hoặc quốc tế tại miền Trung. Trong khi đó, Quảng Trị được đánh giá sở hữu nhiều điều kiện để hình thành tổ hợp công nghiệp hàng không và trung tâm hậu cần - trung chuyển hàng hóa của Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung.
Một sân bay quy mô lớn hơn sẽ giúp hoàn chỉnh chuỗi logistics đa phương thức, nơi vận tải hàng không đảm nhiệm việc chuyên chở nhanh các loại hàng hóa giá trị cao, đồng thời tạo sức hút đối với hãng bay, doanh nghiệp logistics và các tập đoàn bảo dưỡng - sửa chữa - đại tu máy bay (MRO).
Trên cơ sở đó, Bộ Xây dựng nhận định đề xuất nâng cấp sân bay Quảng Trị lên 4E là cần thiết, song nhấn mạnh hồ sơ cần bổ sung số liệu dự báo nhu cầu vận tải hàng hóa của tỉnh và toàn bộ hành lang kinh tế Quảng Trị - Salavan (Lào) - Ubon Ratchathani (Thái Lan). Đặc biệt, cần làm rõ mức nhu cầu vận chuyển hàng hóa giá trị cao qua đường hàng không - yếu tố then chốt quyết định vai trò và khả năng cạnh tranh của sân bay trong tương lai.
Cơ quan này cũng lưu ý định hướng của Quyết định 648/QĐ-TTg (2023), trong đó trung tâm bảo dưỡng, sửa chữa máy bay được ưu tiên hình thành tại những cảng hàng không lớn và có điều kiện hạ tầng, đường bay quốc tế thuận lợi như Chu Lai ở TP Đà Nẵng. Bên cạnh đó, nhiều dự án MRO đang được quan tâm đầu tư tại Vân Đồn, Gia Bình hay Long Thành. Vì vậy, đề xuất xây dựng thêm trung tâm MRO tại Quảng Trị cần được đánh giá toàn diện về tác động và cạnh tranh với các sân bay nói trên.
Hiện CHK Quảng Trị được đầu tư theo phương thức PPP với thời gian vận hành, thu phí hoàn vốn hơn 47 năm. Bộ Xây dựng yêu cầu Cục HKVN và TEDI phối hợp với địa phương rà soát kỹ các yếu tố tác động nếu có sự điều chỉnh cấp sân bay, bởi việc nâng hạng có thể kéo theo thay đổi quy mô hạ tầng khu bay (đường cất hạ cánh, đường lăn) và làm tăng tổng mức đầu tư dự án. Các bên phải đánh giá chi tiết về nhu cầu đất đai, giải phóng mặt bằng, phương án tài chính… nhằm bảo đảm hiệu quả đầu tư.
Trước đó, Cục HKVN đề xuất nâng cấp CHK Quảng Trị lên 4E trên cơ sở vị trí chiến lược của tỉnh trong hành lang kinh tế Đông - Tây và hành lang Quảng Trị - Salavan - Ubon Ratchathani, cũng như nhu cầu phát triển mới sau khi hợp nhất với tỉnh Quảng Bình trước đây. Quy hoạch tỉnh Quảng Trị đã xác định địa phương là trung tâm hậu cần - trung chuyển của Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung, đặt ra yêu cầu mở rộng vận tải hàng không với quy mô lớn hơn.
Quảng Trị hiện sở hữu mạng lưới logistics đa phương thức ngày càng hoàn chỉnh với cao tốc, Quốc lộ 1, Quốc lộ 9, tuyến La Lay - Khu kinh tế Đông Nam cùng hệ thống cảng biển Mỹ Thủy, Cửa Việt. Trong chuỗi này, hàng không đóng vai trò then chốt để vận chuyển nhanh dòng khách và hàng hóa giá trị cao. Cục Hàng không cho rằng việc nâng cấp sân bay lên 4E sẽ giúp địa phương tăng sức cạnh tranh, thu hút hãng bay, doanh nghiệp logistics, các tập đoàn MRO quốc tế và mở thêm đường bay quốc tế.