Kết quả xét nghiệm mẫu dung dịch thuốc lá điện tử do gia đình cung cấp phát hiện hai chất ma túy tổng hợp thế hệ mới: MDMB-4en-PINACA và ADB-4en-PINACA. Khi tỉnh lại, bệnh nhân kể đã bắt đầu hút thuốc lá điện tử từ năm 13 tuổi, sau đó chuyển sang hút thêm thuốc lá điếu từ năm 14 tuổi và duy trì song song hai loại này.
Tổn thương phổi như người nghiện thuốc lá hàng chục năm
Các bác sĩ cho biết, điều đặc biệt đáng lo ngại là bệnh nhân đã mắc tình trạng rối loạn thông khí tắc nghẽn nặng, tương tự bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) - căn bệnh thường chỉ gặp ở người hút thuốc lá lâu năm. Kết quả kiểm tra cho thấy phổi bệnh nhân đã bị tổn thương, phù nề, xơ hóa và co thắt nặng, khiến đường thở hẹp lại.
“Đây là giai đoạn cuối của tổn thương phổi do thuốc lá gây ra, rất khó hồi phục. Việc xuất hiện ở lứa tuổi thiếu niên là điều cực kì nguy hiểm, báo động về xu hướng sử dụng thuốc lá điện tử ở giới trẻ”, đại diện Trung tâm Chống độc nhận định.
Theo thống kê, năm 2009, Việt Nam có khoảng 1,1 triệu người mắc các bệnh hô hấp như viêm phổi, viêm đường hô hấp và COPD. Với dân số hiện nay đã vượt 100 triệu người, giới chuyên môn cho rằng con số thực tế có thể đã tăng gấp nhiều lần, đặc biệt do xu hướng sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng ngày càng lan rộng.
“Cửa ngõ” dẫn tới nghiện thuốc lá và ma túy
Thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng vốn được quảng cáo là “an toàn hơn”, “giúp cai thuốc lá” nhưng thực chất là cánh cửa dẫn tới nghiện nicotin và ma túy tổng hợp. Trong thuốc lá điện tử, ngoài nicotin - một chất độc và gây nghiện mạnh còn chứa hàng nghìn hóa chất phụ gia, hương liệu tổng hợp và thậm chí cả ma túy thế hệ mới.
Nhiều nghiên cứu quốc tế đã chứng minh thuốc lá điện tử làm gia tăng tỷ lệ hút thuốc lá điếu ở thanh thiếu niên. Một phân tích tổng hợp 6.619 nghiên cứu tại châu Âu và Bắc Mỹ cho thấy người trẻ tuổi 13–19 hút thuốc lá điện tử có nguy cơ cao hơn nhiều lần bắt đầu hút thuốc lá thông thường.
TS Nguyên nhấn mạnh: “Không chỉ là “bước đệm” dẫn đến hút thuốc lá, các loại thuốc lá thế hệ mới còn khiến người dùng nghiện nhanh hơn do hàm lượng nicotin được điều chế ở dạng dễ hấp thụ, ít gây kích ứng, khiến người hút dễ sử dụng nhiều và lâu dài hơn”.
Theo các chuyên gia, thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng không chỉ gây hại cho sức khỏe cá nhân mà còn tác động tiêu cực đến kinh tế, xã hội và môi trường. Một nghiên cứu tại Việt Nam từng chỉ ra, thuốc lá truyền thống gây thiệt hại kinh tế gấp 5 lần số thu thuế thu được, với khoảng 70.000 người chết mỗi năm và 28 nhóm bệnh liên quan.
“Với thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, mức độ độc hại còn cao hơn nhiều. Đây là những sản phẩm cần sớm bị loại bỏ khỏi đời sống”, bác sĩ Nguyên nói.
Cấm thuốc lá điện tử – quyết sách bảo vệ thế hệ tương lai
Năm 2024, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 173/2024/QH15, chính thức cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng tại Việt Nam. Các chuyên gia y tế đánh giá đây là quyết sách đúng đắn và có tầm nhìn dài hạn, giúp đất nước tránh khỏi “đại họa thuốc lá điện tử” đang bùng phát toàn cầu.
Theo các bác sĩ Bạch Mai, trường hợp thiếu niên 17 tuổi kể trên là lời cảnh báo nghiêm khắc cho xã hội: nếu không hành động kịp thời, thế hệ trẻ Việt Nam sẽ phải gánh chịu hậu quả nặng nề về sức khỏe, kinh tế và tương lai giống nòi.
“Thuốc lá điện tử không phải là lối thoát, mà là con đường ngắn nhất dẫn tới nghiện ngập và bệnh tật”, chuyên gia của Trung tâm Chống độc cảnh báo.
