Hội thảo khoa học về quy hoạch và tổ chức không gian du lịch Sa Pa ngày 15/11 quy tụ nhiều nhà khoa học, chuyên gia nhằm tìm kiếm các giải pháp chiến lược, làm cơ sở để Sa Pa phát triển bền vững trong bối cảnh liên kết vùng và tác động của biến đổi khí hậu.
Phát biểu khai mạc, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai Nguyễn Thành Sinh khẳng định hội thảo là dịp để địa phương tiếp nhận những ý kiến có tính định hướng trong điều chỉnh quy hoạch và xây dựng chính sách. Ông Sinh nhấn mạnh Sa Pa đang đứng trước cơ hội để vươn lên thành đô thị du lịch tầm quốc tế, đi cùng mục tiêu xây dựng đô thị xanh, hiện đại và bền vững.
Hơn 120 năm phát triển, Sa Pa đã chuyển mình từ vùng đất nguyên sơ thành đô thị du lịch sinh thái nổi bật, hài hòa giữa cảnh quan tự nhiên, văn hóa bản địa và những yếu tố hiện đại. Những năm gần đây, công tác quy hoạch - kiến trúc đạt nhiều kết quả, hạ tầng kỹ thuật và xã hội được đầu tư đồng bộ, góp phần nâng chất lượng dịch vụ, trải nghiệm du lịch.
Tại hội thảo, các chuyên gia phân tích thực trạng, chỉ ra những hạn chế và đề xuất tầm nhìn quy hoạch trong mối liên kết vùng Tây Bắc. Nhiều ý kiến thống nhất hướng phát triển Sa Pa theo mô hình “xanh - thông minh - thích ứng biến đổi khí hậu”, trong đó hạ tầng giữ vai trò then chốt.
Theo Chủ tịch Hội Quy hoạch và Phát triển đô thị Việt Nam Trần Ngọc Chính, quy hoạch Sa Pa phải gắn với văn hóa bản địa, cảnh quan tự nhiên và kiến trúc hiện đại để tạo nên không gian hài hòa, khác biệt.
Từ góc nhìn quản lý đô thị, Chủ tịch UBND phường Sa Pa Tô Ngọc Liễn cho biết địa phương đang tập trung giải quyết “nút thắt” giao thông, vấn đề gây áp lực lớn hiện nay. Các tuyến kết nối với trung tâm tỉnh, cải tạo đường nội thị, bê tông hóa ngõ xóm đang được triển khai; đồng thời xây dựng ba bến xe cửa ngõ và bãi đỗ xe trung tâm. Phương án làm hầm qua núi Rồng cũng đang được nghiên cứu để giảm tải cho khu trung tâm.
Sa Pa đang thí điểm xe điện, bổ sung biển báo, yêu cầu doanh nghiệp minh bạch giá vé và đầu tư điểm dừng - điểm đỗ. Công nghệ được ứng dụng mạnh trong quản lý qua hệ thống camera, hướng tới mô hình đô thị du lịch an toàn, văn minh.
Ở góc độ chuyên môn, Tiến sĩ khoa học Tô Hiến Nam Sơn đề xuất xây dựng “hạ tầng khung” gồm bốn trụ cột: hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, hạ tầng xanh và hạ tầng bản sắc cộng đồng. Trong đó, hạ tầng xanh là trung tâm nhằm chỉnh trang đô thị, tạo các tuyến và cụm không gian xanh giúp giảm ngập, thích ứng khí hậu và bảo vệ cảnh quan. Hạ tầng bản sắc hướng tới môi trường tương tác hài hòa giữa cộng đồng dân tộc, cư dân địa phương và du khách.
GS. TS, Kiến trúc sư Hoàng Đạo Ký cho rằng tốc độ phát triển nhanh đang đặt Sa Pa trước nguy cơ ô nhiễm, phá vỡ cảnh quan và dồn nén không gian. Ông nhấn mạnh Sa Pa phải trở về đúng tinh thần của một “đô thị nghỉ dưỡng kinh điển” - nơi du khách tìm thấy sự tĩnh lặng, trong lành và vẻ đẹp đặc hữu của núi cao.
Kiến trúc cần hài hòa với thiên nhiên, hạn chế công trình gây ồn ào hoặc che khuất tầm nhìn; ưu tiên không gian mở, cảnh quan xanh và giá trị văn hóa bản địa. Đây là hướng đi lâu dài để Sa Pa giữ được sức hấp dẫn bền vững.
Hội thảo ghi nhận nhiều góp ý sâu sắc từ giới chuyên môn, làm cơ sở để hoàn thiện quy hoạch, hướng tới một Sa Pa xanh, thông minh, hiện đại, thích ứng với biến đổi khí hậu, nhưng vẫn bảo tồn trọn vẹn những giá trị nguyên bản đã làm nên sức hút của Sa Pa hơn một thế kỷ qua.
