Nỗi sợ hãi bắt nguồn từ những báo cáo nói rằng, gạo giả được phát hiện trong cháo của một người bán tên là Dewi Septiani ở khu chợ tại thành phố Bekasi, tỉnh Tây Java.
Người bán hàng ở Bekasi nói với các phóng viên địa phương rằng, loại gạo mà chị dùng để nấu cháo bán “rõ ràng khác thường và mùi vị cũng khác. Nó không giống gạo tự nhiên”. Chị này và nhiều khách hàng bị đau bụng và chóng mặt sau khi ăn. Trong một vụ việc khác ở thành phố Medan, tỉnh Bắc Sumatra, một cô bé bị ốm sau khi được cho là ăn cơm nấu từ gạo giả có thành phần nhựa.
Kiểm tra trong phòng thí nghiệm (do Cty PT thuộc sở hữu nhà nước thực hiện) xác nhận mẫu gạo ở Bekasi chứa nhựa PVC - loại thường được dùng để sản xuất ống nước, và hóa chất làm mềm nhựa thường dùng cho các công cụ thủy lực và tụ điện.
Các chuyên gia cho biết, ăn phải những hóa chất này có thể gây bệnh về thận, phổi, gan và ung thư. Cảnh sát đang chờ kết quả xét nghiệm chính thức trước khi tiếp tục điều tra. Bộ Thương mại Indonesia sẽ đưa ra các biện pháp thắt chặt kiểm soát gạo nhập khẩu và giám sát chặt chẽ các cơ sở dự trữ gạo.
“An ninh đã bị buông lỏng đôi chút”, Bộ trưởng Thương mại Rachmat Gobel nói về những cáo buộc gạo nhiễm độc đến từ Trung Quốc và nhấn mạnh rằng, Indonesia vẫn chưa cấp giấy phép nhập khẩu gạo Trung Quốc trong năm nay. Một dấu hiệu cho thấy tính cấp bách phải giải quyết vụ việc và trấn an nỗi lo sợ của người dân là ông Gobel hôm 25/5 tổ chức họp kín với cảnh sát. Ông cho biết, chính phủ sẽ cố gắng tổ chức lại việc nhập khẩu gạo vào thị trường Indonesia nhằm dễ dàng tìm ra nguồn gạo “bẩn”. Quốc hội Indonesia hôm 25/5 cũng thảo luận việc thành lập một nhóm đặc biệt để giám sát vấn đề này.
Bộ trưởng Nội vụ Tjahjo Kumolo còn đi xa hơn khi nói rằng, đây có thể là âm mưu phá hoại. “Kẻ phân phối gạo nhựa còn có động cơ chính trị. Họ có thể đang âm mưu phản quốc hoặc phá hoại chính phủ”, nhật báo Kompas dẫn lời ông Kumolo. Bộ Nội vụ đã gửi văn bản đến các thống đốc, thị trưởng và quan chức phụ trách lĩnh vực liên quan để nhắc nhở thận trọng và giám sát tình hình trên phạm vi cả nước.
Cảnh sát trưởng Badrodin Haiti nói rằng, bất kỳ ai bị phát hiện phân phối gạo nhiễm nhựa sẽ bị buộc tội. Trước đó, Bộ trưởng Gobel nói rằng, ông đã bày tỏ quan ngại với Thứ trưởng Thương mại Trung Quốc Wang Shouwen trong cuộc gặp hôm Chủ nhật vừa qua tại cuộc gặp bên lề hội nghị APEC. Ông Wang hứa rằng, Trung Quốc sẽ giúp Indonesia giải quyết vụ việc, đồng thời cho biết chỉ có một doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc có giấy phép xuất khẩu gạo sang Indonesia, nêu việc kiểm tra có thể sẽ không phức tạp.
Gạo là loại ngũ cốc được sử dụng phổ biến ở Indonesia, với mức tiêu thụ trung bình 140kg/người mỗi năm, và nước này cũng là nhà nhập khẩu gạo lớn nhất thế giới. Thông tin gạo nhiễm độc nhanh chóng gây ra nỗi sợ hãi khắp xứ vạn đảo. Dù Tổng thống Joko đề ra mục tiêu tự cung tự cấp gạo, nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á này vẫn không thể sản xuất đủ gạo cho 250 triệu dân, nên vẫn phải nhập khẩu.
