Thưa bác sĩ, nhiều người thường than phiền về tình trạng tê bì, đau nhức bàn tay. Vậy Hội chứng ống cổ tay thực chất là gì và diễn ra như thế nào?
Hội chứng ống cổ tay là một bệnh lý rất thường gặp tại vùng bàn tay - cổ tay. Về cấu trúc giải phẫu, ống cổ tay giống như một đường hầm nhỏ được tạo bởi các xương cổ tay và dây chằng ngang, chứa dây thần kinh giữa cùng các gân gấp ngón tay. Dây thần kinh giữa đóng vai trò dẫn truyền cảm giác ở mặt lòng bàn tay. Khi nó bị chèn ép, người bệnh sẽ xuất hiện tê, đau hoặc giảm sức cầm nắm.
Trong điều kiện bình thường, áp lực trong ống cổ tay chỉ từ 2-10 mmHg. Nhưng khi cổ tay gập - duỗi quá mức, áp lực có thể tăng gấp 8-10 lần. Việc chèn ép kéo dài gây tổn thương dây thần kinh giữa, từ đó làm triệu chứng trở nên dai dẳng và khó hồi phục nếu không điều trị kịp thời.
Những nhóm đối tượng nào có nguy cơ cao mắc hội chứng này, thưa bác sĩ?
Phụ nữ ở độ tuổi trung niên, người làm công việc lặp lại động tác cổ tay như nhân viên văn phòng, thợ thủ công, công nhân may mặc, thợ mộc, bốc vác… có nguy cơ cao. Thai kỳ, giai đoạn sau sinh hoặc bệnh lý nền như đái tháo đường, viêm khớp dạng thấp, gout, suy giáp cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Một số trường hợp có ống cổ tay bẩm sinh nhỏ nên dễ bị chèn ép thần kinh hơn.
Các triệu chứng điển hình nào giúp nhận biết sớm Hội chứng ống cổ tay? Cảm giác tê bì thường xuất hiện ra sao?
Triệu chứng ban đầu thường là tê, dị cảm kiểu kiến bò ở ngón cái, trỏ, giữa và nửa ngón nhẫn. Cảm giác này tăng lên vào ban đêm, khiến nhiều người phải thức giấc và vung tay để giảm tê. Khi cổ tay hoạt động nhiều, chẳng hạn khi chạy xe máy đường dài hay tì tay lên mặt bàn, cảm giác khó chịu sẽ tăng rõ.
Khi bệnh tiến triển, tê bì xuất hiện thường xuyên hơn, có thể lan lên cẳng tay. Giai đoạn muộn khiến bàn tay yếu, vụng về, khó cầm nắm đồ vật nhỏ và có thể dẫn đến teo cơ ô mô cái – dấu hiệu cho thấy dây thần kinh đã bị tổn thương đáng kể.
Khi nào thì người bệnh cần đi khám? Những dấu hiệu nào là cảnh báo sớm?
Người bệnh nên đến khám khi tê hoặc đau kéo dài nhiều tuần, đặc biệt là tê về đêm gây mất ngủ. Các biểu hiện như yếu tay, làm rơi đồ, khó cài nút áo hoặc xuất hiện teo cơ ở gốc ngón cái đều là tín hiệu cảnh báo cần thăm khám ngay. Nếu thay đổi thói quen sinh hoạt nhưng triệu chứng không cải thiện, việc điều trị sớm là rất quan trọng để ngăn ngừa tiến triển nặng.
Vậy phương pháp chẩn đoán Hội chứng ống cổ tay hiện nay gồm những gì, thưa bác sĩ?
Việc chẩn đoán dựa trên khai thác triệu chứng, thăm khám lâm sàng và các test đặc hiệu như Tinel hoặc Phalen – những thao tác đơn giản giúp phát hiện dấu hiệu chèn ép dây thần kinh giữa. Bên cạnh đó, xét nghiệm điện cơ (EMG) và đo dẫn truyền thần kinh là tiêu chuẩn vàng để đánh giá mức độ tổn thương. Một số trường hợp bác sĩ chỉ định siêu âm hoặc MRI cổ tay để xác định nguyên nhân gây chèn ép.
Hướng điều trị cho người bệnh được lựa chọn như thế nào?
Điều trị phụ thuộc vào mức độ nặng. Với trường hợp nhẹ và trung bình, người bệnh thường được khuyến cáo nghỉ ngơi, tránh vận động cổ tay quá mức, kết hợp nẹp cổ tay ban đêm, dùng thuốc giảm viêm, giảm đau hoặc tiêm corticosteroid tại chỗ khi cần. Vật lý trị liệu cũng mang lại hiệu quả tốt.
Nếu dây thần kinh đã tổn thương nhiều, xuất hiện yếu cơ hoặc teo cơ thì phẫu thuật giải phóng ống cổ tay là lựa chọn tối ưu. Đây là phương pháp an toàn, hiệu quả, giúp phục hồi chức năng và giảm đau rõ rệt cho người bệnh.
Có cách nào giúp phòng ngừa bệnh hiệu quả trong sinh hoạt hằng ngày?
Việc phòng ngừa rất quan trọng, đặc biệt với người làm việc văn phòng hoặc lao động thủ công. Người dân nên nghỉ tay sau mỗi 45-60 phút làm việc, giữ cổ tay ở tư thế trung tính, tránh gập - duỗi quá mức. Khi đánh máy, bàn phím và chuột nên đặt ngang tầm, không để cổ tay treo lơ lửng. Ngoài ra, tập các bài giãn cơ và tăng sức mạnh nhóm cơ bàn – cổ tay giúp giảm nguy cơ. Kiểm soát tốt bệnh nền như đái tháo đường hay viêm khớp cũng là biện pháp phòng ngừa hiệu quả.
Bác sĩ có lời khuyên nào dành cho người dân đang gặp triệu chứng nhưng còn chần chừ chưa đi khám?
Tê bì bàn tay không phải lúc nào cũng vô hại. Nhiều bệnh nhân đến khám khi đã teo cơ và mất chức năng bàn tay, lúc đó điều trị khó khăn hơn rất nhiều. Nếu triệu chứng kéo dài hoặc ảnh hưởng đến sinh hoạt, người bệnh nên thăm khám sớm để được tư vấn đúng. Điều trị đúng thời điểm sẽ giúp phục hồi tốt và tránh biến chứng không mong muốn.
Cảm ơn bác sĩ vì những chia sẻ hữu ích!
