Sáng 16/3, tại phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên về tình hình cung ứng, điều hành giá xăng dầu, ĐBQH Vũ Thị Lưu Mai cho rằng, trong phần trả lời của Bộ trưởng nêu nhiều về giải pháp giảm thuế môi trường.
"Cá nhân tôi cho rằng việc xem xét điều chỉnh giảm thuế hiện nay là cần thiết để bảo vệ lợi ích người tiêu dùng giữa áp lực giá cả. Tuy nhiên giảm sắc thuế nào thì lại cần xem xét", bà Mai nêu.
Theo bà Mai, cá nhân bà cho rằng, nếu giảm thuế môi trường sẽ có 3 điểm nghịch lý.
 |
ĐBQH Vũ Thị Lưu Mai. Ảnh: Minh Châu |
Đầu tiên, về bản chất thuế bảo vệ môi trường là để bảo vệ môi trường. Mức thuế được xây dựng trên mức độ gây ô nhiễm. Nếu giảm thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu thì xảy ra nghịch lý, có những đối tượng có thể gây ô nhiễm cao thì thuế rất thấp, ô nhiễm thấp lại nộp thuế cao.
Nghịch lý 2, theo bà Mai là đối với xăng dầu đã phải mua dự trữ bắt buộc, đã chịu mức thuế bảo vệ môi trường là 4.000 đồng, nhưng khi bán ra sau thời điểm giảm thuế chắc chắn phải chịu lỗ. Điều này chưa phù hợp với nguyên tắc điều hành giá cả, đảm bảo lợi ích của các bên.
Thứ ba, theo bà Mai, xét về kinh nghiệm quốc tế, với các quốc gia sử dụng công cụ thuế để điều tiết, bình ổn giá cả, họ đều lựa chọn các sắc thuế khác như thuế VAT, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế nhập khẩu…Với Anh, Canada, Bồ Đào Nha, họ đang giảm thuế VAT; Ấn Độ, Thái Lan giảm thuế tiêu thụ đặc biệt. "Tôi nghĩ rằng, việc dùng công cụ thuế để điều tiết giá trong một số trường hợp là cần thiết, tuy nhiên lựa chọn sắc thuế nào cần có đề xuất hợp lý", bà Mai nêu.
Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, để bình ổn giá xăng dầu thì dùng Quỹ bình ổn và giảm thuế. Việc chọn thế nào phải rất cân nhắc.
"Trong báo cáo gửi Chính phủ, chúng tôi nhận định tình hình rất căng, để xử lý tình hình nhanh nhất thì chỉ có giảm thuế môi trường, thuộc thẩm quyền của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội", ông Diên nói.
Ông Diên cũng phân tích, hiện thuế môi trường đang định giá là 4.000 đồng. "Thú thực tôi nghĩ là nó cũng chưa có cơ sở thực sự là khoa học. Tại sao lại là 4.000 đồng chứ không phải 5.000 đồng hay 3.000 đồng", ông Diên nêu, đồng thời cho rằng "trong lúc khó khăn thì bảo nhau giải quyết thế nào, để có căn cứ giảm giá, để cứu được nền kinh tế, hỗ trợ được người dân".
"Trong tương lai sẽ xem thế nào cho phù hợp. Mình là nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, có sự quản lý, định hướng của nhà nước. Trước tình hình trước mắt thì buộc phải có suy nghĩ, hành động. Tất cả vì người dân thôi chứ cũng chẳng mang lại gì cho bộ này, bộ kia. Chứ tôi nghĩ để Quốc hội thông qua thì phải tháng 5, mà để Nghị quyết của Quốc hội có hiệu lực phải tháng 6-7 thì rất gay, Quỹ bình ổn không còn, thuế không giảm được thì làm sao hạ được giá trong bối cảnh giá thế giới tăng", ông Diên nêu.
Sau câu trả lời của Bộ trưởng Diên, ĐBQH Vũ Thị Lưu Mai có đề xuất tranh luận, tuy nhiên, Phó Chủ tịch Quốc hội điều hành phiên chất vấn Nguyễn Đức Hải cho rằng, đại biểu gửi tranh luận và Bộ trưởng trả lời lại bằng văn bản.
Không thể nói mất nguồn cung 1- 2 ngày đã không có xăng bán
Tại phiên chất vấn, trước ý kiến một số ĐBQH nêu về vấn đề dự trữ xăng dầu quốc gia, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, theo quy định, quốc gia phải có dự trữ về xăng dầu.
"Lúc nào các đầu mối xăng dầu cũng phải có dự trữ ít nhất là 20 ngày. Tôi hiểu là ĐBQH muốn làm rõ việc kiểm tra các đầu mối xăng dầu có dự trữ đúng với quy định pháp luật không. Nhất là các đầu mối này vừa làm dự trữ lưu thông lại vừa làm dự trữ quốc gia, thì chuyện bảo quản đến đâu. Có lẫn lộn dự trữ quốc gia với dự trữ lưu thông hay không? Anh không thể bảo là mất nguồn cung 1-2 ngày mà anh đã không có xăng bán. Như vậy thì có dự trữ 20 ngày theo quy định của pháp luật không. Cá nhân tôi cũng muốn vậy, Bộ trưởng cần giải thích rõ hơn", ông Huệ nói.
 |
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ. Ảnh: Minh Châu |
Ông Huệ cũng đề nghị Bộ trưởng nêu về chủ trương đấu giá 100 triệu lít xăng dầu dự trữ quốc gia.
Chủ tịch Quốc hội cũng nêu, không được để mất cân đối về nguồn cung xăng dầu để đảm bảo an ninh năng lượng, an ninh kinh tế. "Không chỉ là vấn đề bình ổn giá. Không có xăng mà bán thì lúc đó không chỉ nói về giá mà còn ảnh hưởng rất nặng nề đến sản xuất kinh doanh", ông Huệ nêu.
Giải trình thêm một số vấn đề, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, theo quy định hiện có dự trữ xăng dầu quốc gia nhưng chưa có hệ thống kho riêng, nên lại giao việc dự trữ này cho các doanh nghiệp đầu mối. "Cơ chế rõ ràng là bất hợp lý. Chúng tôi đang có điều chỉnh để trình cấp có thẩm quyền xem xét, sẽ thiết kế lại mô hình quản lý, đồng thời đề xuất nâng cao hơn nữa mức dự trữ, đảm bảo được vài tháng", ông Diên nói đồng thời cho biết sớm có cơ chế tách bạch giữa dự trữ lưu thông và dự trữ quốc gia.
Liên quan đến việc bán đấu giá 100 triệu m3 Ron 92 dự trữ quốc gia, Bộ Công Thương cho biết, được giao chức năng tham mưu thực hiện việc này, đây thực chất là việc chuyển đổi chủng loại hàng dự trữ từ xăng Ron 92 sang Ron 95 (loại xăng thông dụng trong sử dụng). Việc bán đấu giá này không liên quan đến việc hỗ trợ nguồn cung cho thị trường như một số thông tin đã nêu.
“Chưa bao giờ tính lượng Ron 92 này thể thay nguồn cung cho thị trường, cũng không cần phải sử dụng cái này. Hơn nữa, dự trữ quốc gia không phải để hiện mục tiêu trong những tình huống thế này. Thông tin nào nói bán ra để tăng thêm nguồn cung là không đúng. Đây là việc làm bình thường, cũng giống như dự trữ lương thực, đến kỳ chúng ta phải đảo. Trong tình huống này, Ron 92 không còn thông dụng nữa thì phải đổi thành loại xăng thông dụng hơn. Sau khi đấu giá thành công lại phải tiếp tục mua vào mà sản phẩm mua vào là Ron 95 để đáp ứng yêu cầu”. Bộ Công Thương cũng chỉ được giao đề xuất trình tự, còn việc thực hiện quy trình này là các bộ, ngành chức năng.
