Sáng 6/2, Bộ Công Thương phối hợp cùng Bộ Giao thông vận tải, Bộ Ngoại giao và đại diện các hiệp hội logistics, hiệp hội ngành hàng xuất nhập khẩu, một số hãng tàu và doanh nghiệp dịch vụ logistics đã có cuộc họp thảo luận giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu trước tình hình căng thẳng ở Biển Đỏ.
Chóng mặt vì cước vận chuyển tăng 'phi mã'
Ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương - cho biết, từ cuối năm 2023, do xung đột tại khu vực Biển Đỏ, nhiều hãng tàu đã phải thay đổi tuyến đường, không đi qua kênh đào Suez mà phải đi vòng qua mũi Hảo Vọng, làm cho hành trình tàu kéo dài từ 10 đến 15 ngày so với trước. Cùng với những hạn chế về tàu qua kênh đào Panama do tình trạng khô hạn (El Nino), thì những diễn biến mới nhất ở Biển Đỏ đã gây tác động xấu đối với ngành vận tải biển thế giới cũng như ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam, trực tiếp nhất là với khu vực châu Âu và Bắc Mỹ.
Tại cuộc họp, ông Trương Văn Cẩm - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS) – cho hay, thị trường châu Mỹ, châu Âu chiếm khoảng 50% tổng kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may của Việt Nam. Hiện các doanh nghiệp trong ngành đang thực hiện hình thức nhập CIF và xuất FOB, do đó, ảnh hưởng trực tiếp trước mắt chưa nhiều.
“Đáng lo ngại nhất là sự việc không lường được khi nào kết thúc. Nếu cứ kéo dài thì các đơn hàng ký tiếp theo chắc chắn khách hàng sẽ đặt vấn đề chia sẻ chi phí do vận chuyển tăng thêm. Điều mà các doanh nghiệp quan tâm là có thông tin sớm, kịp thời để có thể đàm phán cho các đơn hàng tiếp theo để tạo sự chủ động cho doanh nghiệp”, ông Trương Văn Cẩm nói. Ông cũng đề nghị các hãng tàu nếu có những thay đổi liên quan đến vấn đề cước phí thì cần thông tin sớm, kịp thời để doanh nghiệp có những định hướng ứng phó.
 |
Cước vận tải biển đi châu Âu và Bờ Đông tăng chóng mặt khiến doanh nghiệp xuất khẩu gặp khó khăn |
Ông Nguyễn Hoài Nam – Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) - cho hay, căng thẳng Biển Đỏ đang là vấn đề quan tâm của cộng đồng doanh nghiệp. Việc này tác động đến những đơn hàng của tương lai, hoặc những chi phí mà doanh nghiệp cần phải tính vào trong giá thành sản phẩm.
Theo ông Nam, tổng chi phí trả cho 1 container hàng trong 1 tháng qua tăng khá mạnh. Cước phí vận chuyển đi Bờ Tây tăng 70%, hàng đi châu Âu đối với hàng đông lạnh tăng gần 4 lần. Cùng với khó khăn về suy giảm đơn hàng xuất khẩu, căng thẳng Biển Đỏ đang tạo thêm khó khăn cho các ngành hàng.
Đánh giá cao việc 3 Bộ cùng vào cuộc để tổ chức cuộc họp này, ông Nguyễn Hoài Nam cũng kiến nghị mong muốn nhận được nhiều thông tin hơn cũng như có sự chia sẻ của các cơ quan quản lý nhà nước, các hãng tàu.
Trong lĩnh vực nông sản, bà Hoàng Thị Liên – Chủ tịch Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam cho hay, hiện mặt hàng này xuất khẩu đi thị trường EU chiếm 20%. Xung đột Biển Đỏ khiến ngành hàng chịu tác động rất lớn.
“Có doanh nghiệp đã xếp hàng lên tàu từ ngày 20/12/2023 nhưng đến ngày 5/1/2024, tức là sau 15 ngày sau khi hãng tàu đã chạy thì bị áp dụng phụ thu với giá 2.000 USD/container 40 feet. Việc áp dụng phí một cách tùy tiện, không báo trước, không qua đối thoại, thỏa thuận làm cho các nhà xuất khẩu nằm trên thế “cá nằm trên thớt”, bà Liên chia sẻ.
Theo bà Liên, nếu phía doanh nghiệp không nộp phụ phí tăng thêm sẽ bị hãng tàu áp phụ phí thanh toán trễ. Hiện các doanh nghiệp rất bức xúc do chi phí vận chuyển đối với mặt hàng này đi thị trường EU đã tăng 5 - 6 lần. Đại diện Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam đề xuất phải có chế tài đối với các hãng tàu, không để các hãng tàu tự tung tự tác tăng phí hay áp phí.
 |
Cục phó Xuất nhập khẩu Trần Thanh Hải cho biết, sẽ có biện pháp xử lý những hãng tàu tự ý tăng cước, không niêm yết cước phí |
Sẽ xử lý hãng tàu tự thu phí ngoài luồng
Liên quan đến việc áp dụng phụ thu của các hãng tàu, đại diện Cục Hàng hải Việt Nam – Bộ Giao thông Vận tải cho hay, hiện nay, theo quy định tại Nghị định 146, các hãng tàu phải niêm yết công khai giá cước cũng như vấn đề phụ thu trên trang thông tin điện tử của hãng tàu và thông báo cho khách hàng. Trong trường hợp thay đổi hoặc tăng thì phải thông báo trước 15 ngày.
Việc các hãng tàu thực hiện tăng ngay giá phụ thu mà không có thông báo, với bất kỳ trường hợp nào các hãng tàu áp dụng không đúng thì các doanh nghiệp gửi về Cục Hàng hải Việt Nam, Cục cam kết sẽ xử lý đúng các trường hợp mà các hãng tàu, doanh nghiệp vi phạm trong việc niêm yết giá theo quy định của pháp luật.
Để ứng phó và giảm thiểu tác động tiêu cực của tình hình Biển Đỏ đối với hoạt động xuất nhập khẩu và vận tải hàng hóa liên quan đến doanh nghiệp Việt Nam, lãnh đạo Cục Xuất nhập khẩu đề nghị các hãng tàu cần duy trì tuyến, đưa container rỗng đưa về để đảm bảo cho hoạt động xuất nhập khẩu cho doanh nghiệp. Đồng thời, thực hiện đúng quy định về niêm yết, về giá cước, phụ phí. Xem xét thêm khả năng có hình thức vận tải đa phương thức như đường sắt, đường biển và hàng không.
“Liên quan đến vấn đề thu phí chưa có niêm yết, chưa có thông báo, đề nghị các hiệp hội, ngành hàng phản ánh lại với Cục Hàng hải Việt Nam để có xử lý”, ông Trần Thanh Hải nói.
