Đáng chú ý, Tổng Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Công an tiếp nhận toàn bộ hồ sơ để điều tra, xác minh các vụ việc có dấu hiệu tội phạm, với nguy cơ thiệt hại ngân sách hơn 1.063 tỷ đồng.
Theo kết luận, dự án Nhà máy xi măng Quang Sơn được xây dựng tại hai huyện miền núi Đồng Hỷ và Võ Nhai (cũ), nơi hạ tầng còn nhiều khó khăn. Dự án đi vào vận hành đã tạo việc làm, đóng góp ngân sách và hỗ trợ phát triển địa phương. Tuy nhiên, đến ngày 31/12/2021, hoạt động sản xuất kinh doanh của nhà máy lỗ lũy kế hơn 1.900 tỷ đồng.
Thanh tra Chính phủ nêu rõ: Tổng công ty VINAINCON, chủ đầu tư dự án – đã tự ý điều chỉnh tổng mức đầu tư vượt thẩm quyền, đồng thời đề nghị quyết toán vượt: 1.063 tỷ đồng so với tổng mức đầu tư được phê duyệt; 763,104 tỷ đồng vượt kế hoạch đấu thầu do Thủ tướng phê duyệt. Những hành vi này vi phạm nghiêm trọng các quy định của Luật Đấu thầu, Luật Xây dựng, và không tuân thủ chỉ đạo của Thủ tướng.
Đủ căn cứ xác định dấu hiệu tội phạm
Kết luận thanh tra cho biết hồ sơ đã đủ căn cứ xác định dấu hiệu tội phạm: Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng; Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng; Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Những dấu hiệu này xuất hiện tại nhiều gói thầu trọng điểm như: Gói thầu số 1, kế hoạch đấu thầu được phê duyệt không đúng thẩm quyền; Giá chào thầu cao hơn gần 17,6 triệu USD (hơn 322 tỷ đồng) so với kế hoạch; Một số khối lượng cung cấp giảm so với hồ sơ mời thầu nhưng giá hợp đồng không giảm, tiềm ẩn thất thoát 79 tỷ đồng
Gói thầu số 2 và số 3, VINAINCON và Công ty Xi măng Quang Sơn không mua sắm thiết bị khai thác như phê duyệt, mà tự ý chuyển sang thuê đơn vị ngoài; Năm 2008, không tổ chức đấu thầu chọn nhà thầu khai thác; Năm 2023, đấu thầu lại, kết quả giảm được 47,5 tỷ đồng – đồng nghĩa trước đó có nguy cơ thất thoát tương ứng. Gói thầu số 14 và 19, điều chỉnh tổng mức đầu tư trái thẩm quyền; Nguy cơ gây thiệt hại 213 tỷ đồng. Gói thầu 32A, chỉ định thầu sai quy định; Nguy cơ thiệt hại gần 19 tỷ đồng.
Ngoài ra, VINAINCON còn có hành vi điều chỉnh vượt tổng mức đầu tư gây nguy cơ thiệt hại thêm gần 364 tỷ đồng.
Thanh tra Chính phủ cũng phát hiện hoạt động thu lợi bất chính hơn 46 tỷ đồng trong quá trình khai thác tài nguyên phục vụ dự án.
Từ các tài liệu, chứng cứ thu thập được, Thanh tra Chính phủ khẳng định vụ việc có dấu hiệu hình sự, cần điều tra theo quy định pháp luật.
Tổng Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Công an, tiếp nhận toàn bộ hồ sơ, chứng cứ; Chỉ đạo cơ quan điều tra làm rõ trách nhiệm tổ chức, cá nhân liên quan; Xử lý nghiêm theo quy định pháp luật.
.
