Bệnh nhân đầu tiên là nam thanh niên 21 tuổi ở Hà Nội, nhập viện sau tai nạn hơn hai tháng trong tình trạng liệt hoàn toàn tay phải, từ vai, khuỷu, cổ tay đến các ngón. Kết quả thăm khám cho thấy bệnh nhân bị liệt toàn bộ đám rối thần kinh cánh tay C5–T1, khiến cánh tay mất hoàn toàn vận động và cảm giác.
Trường hợp thứ hai là nam bệnh nhân 29 tuổi, vào viện sau 6 tháng gặp tai nạn giao thông khiến vai đập mạnh vào thành ô tô. Dù được phẫu thuật kịp thời để cứu sống cánh tay tại tuyến dưới, bệnh nhân vẫn không thể gấp khuỷu và không dạng vai do liệt thân trên đám rối thần kinh C5–C7, trong khi bàn tay vẫn còn cử động. Cả hai bệnh nhân từng hi vọng tình trạng sẽ cải thiện theo thời gian, nhưng việc chờ đợi chỉ khiến cơ teo dần và giảm cơ hội điều trị tối ưu.
Khi đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, các bệnh nhân được thực hiện đầy đủ thăm dò chức năng và chẩn đoán hình ảnh chuyên sâu. Kết quả xác định cả hai đều bị tổn thương dạng nhổ rễ thần kinh khỏi tủy sống – dạng tổn thương nặng, không thể tự hồi phục.
Theo bác sĩ, TS.Dương Mạnh Chiến, khi rễ thần kinh bị giật đứt sát tủy, việc hồi phục tự nhiên là không thể. Phẫu thuật vi phẫu chuyển thần kinh trở thành giải pháp duy nhất, sử dụng một phần dây thần kinh còn lành, tách dưới kính hiển vi và nối sang dây thần kinh bị liệt. Trong quá trình mổ, ê-kíp dùng kích thích điện để xác định chính xác dây “cho – nhận”. Mỗi mũi khâu có kích thước nhỏ hơn cả sợi tóc, đòi hỏi độ chính xác tuyệt đối. Ca phẫu thuật đầu tiên kéo dài gần bảy giờ, ca thứ hai khoảng năm giờ, thể hiện mức độ phức tạp của kĩ thuật.
Bác sĩ Chiến cho biết sau mổ, sợi thần kinh mới mọc với tốc độ khoảng 1–3 mm/ngày. Bệnh nhân sẽ trải qua giai đoạn rung cơ nhẹ trước khi phục hồi vận động có ý thức. Quá trình này thường bắt đầu sau 3–6 tháng và cần được hỗ trợ bởi tập luyện phục hồi chức năng liên tục. Hiện cả hai bệnh nhân đã ổn định và đang trong giai đoạn tập phục hồi.
Các chuyên gia cảnh báo liệt đám rối thần kinh cánh tay thường xảy ra ở người trẻ, kể cả sau những va chạm tưởng chừng nhẹ. Nếu không phẫu thuật trong vòng 12 tháng đầu, cơ teo sẽ khiến điều trị không còn hiệu quả. Sau tai nạn, nếu xuất hiện các dấu hiệu như yếu tay, tê kéo dài, không dạng vai hoặc không gấp được khuỷu, người bệnh cần đi khám chuyên khoa càng sớm càng tốt để không bỏ lỡ “thời gian vàng”.
Hai ca phẫu thuật thành công không chỉ giúp bệnh nhân có cơ hội lấy lại chức năng tay mà còn cho thấy ý nghĩa quan trọng của việc phát hiện sớm tổn thương đám rối thần kinh và can thiệp đúng thời điểm, mở ra hy vọng cho nhiều trường hợp tương tự trong tương lai.
