Theo TS.BS. Nguyễn Quang Bảy, rất nhiều người, bao gồm cả người khỏe mạnh đi khám sức khỏe hay người bệnh, khi siêu âm ổ bụng và được kết luận là gan nhiễm mỡ. Trong khi nhiều người rất lo lắng thì cũng không ít người lại nghĩ đây chỉ là một rối loạn chuyển hóa nhẹ, chỉ cần điều chỉnh chế độ ăn uống và luyện tập chút xíu là sẽ hết. Thậm chí, không ít bác sĩ cũng đơn giản hóa bằng cách an ủi bệnh nhân là tình trạng gan nhiễm mỡ thì… ai mà chả bị.
Tuy nhiên, hệ lụy từ bệnh gan nhiễm mỡ không đơn giản như vậy.
2 biến chứng nguy hiểm của gan nhiễm mỡ
Ở giai đoạn đầu, gan nhiễm mỡ được xem là bệnh lý lành tính. Tuy nhiên, nếu không được điều trị nghiêm túc, gan nhiễm mỡ sẽ dẫn tới 2 biến chứng nguy hiểm thực sự cho sức khỏe của bạn. Đó là xơ gan và ung thư gan.
Xơ gan
Nếu bạn để bị xơ gan thì việc điều trị trở nên khó khăn hơn rất nhiều so với điều trị gan nhiễm mỡ.
Xơ gan thường xuất hiện khi gan nhiễm mỡ độ 3 (mỡ trong gan vượt quá 30% trọng lượng gan). Hỗ trợ cho quá trình này chính là chế độ ăn không lành mạnh của người bệnh, đặc biệt là việc sử dụng các chất kích thích, rượu bia… Tế bào gan bị tàn phá khiến gan bị biến đổi cấu trúc, suy giảm chức năng và không thể phục hồi.
Nếu người bệnh tiếp tục sử dụng rượu bia, chất kích thích, ăn uống không lành mạnh thì chất béo càng tích tụ thêm, tàn phá tế bào gan.
Xơ gan có thể dẫn đến phù nề chân và bụng (cổ trướng), chảy máu đường tiêu hóa, suy giảm hệ miễn dịch, suy thận… Nếu không can thiệp kịp thời và đúng đắn, xơ gan do gan nhiễm mỡ có thể cướp đi tính mạng của người bệnh.
Xơ gan là nguyên nhân hàng đầu gây nên bệnh ung thư gan. Ung thư gan là bệnh có số lượng người mắc và tử vong hàng đầu Việt Nam hiện nay. Do đó, bạn cần làm các xét nghiệm tầm soát , chẩn đoán ung thư gan 6 - 12 tháng một lần. Một số phương pháp điều trị ung thư gan phổ biến hiện nay là: Phẫu thuật, hóa trị, xạ trị.
Theo các bác sĩ, nếu ung thư gan do gan nhiễm mỡ được phát hiện sớm, khi kích thước khối u nhỏ thì việc điều trị đạt hiệu quả tích cực. Còn nếu phát hiện ung thư giai đoạn cuối, chức năng gan suy kiệt, bệnh nhân có các biểu hiện nặng như: trướng bụng, vàng da, vàng mắt… điều trị sẽ rất khó khăn.
 |
Điều trị béo phì có hiệu quả rất tốt với gan nhiễm mỡ. |
5 giai đoạn của gan nhiễm mỡ dẫn đến xơ hóa và ung thư gan
Theo chuyên gia Nguyễn Quang Bảy, tình trạng nhiễm mỡ dẫn đến xơ hóa và ung thư gan có 5 giai đoạn chính.
• Giai đoạn xơ hóa 0 (nhiễm mỡ): Có sự tích tụ mỡ trong gan nhưng gan chưa bị tổn thương và chưa có xơ. Tình trạng này có thể được đảo ngược hoàn toàn.
• Giai đoạn xơ hóa độ 1: Không có hoặc chỉ có rất ít sẹo xơ. Lối sống lành mạnh có thể giúp phục hồi tổn thương và đảo ngược bệnh gan nhiễm mỡ do rối loạn chuyển hóa (MASLD).
• Giai đoạn xơ hóa độ 2: Viêm và tổn thương đã gây ra một số sẹo xơ. Gan có thể vẫn hoạt động tốt và phần lớn tổn thương có thể được phục hồi.
• Giai đoạn xơ hóa độ 3: Có nhiều sẹo xơ trong gan. Ở giai đoạn này, rất quan trọng để ngăn chặn tổn thương và sẹo tiến triển thêm, nhằm tránh tình trạng trở nên tồi tệ hơn. Tuy nhiên, vẫn có thể phục hồi một phần tổn thương.
• Giai đoạn xơ hóa độ 4 (xơ gan): Có quá nhiều sẹo xơ gây thay đổi hình dạng của gan. Gan vẫn có thể hoạt động và thậm chí phục hồi một phần tổn thương ở giai đoạn này. Nhưng nếu quá nhiều mô gan bị xơ hóa, gan có thể không còn thực hiện được chức năng bình thường.
• Giai đoạn xơ gan mất bù, gây suy gan, ung thư gan.
Lời khuyên của bác sĩ để dự phòng và điều trị bệnh gan nhiễm mỡ do rối loạn chuyển hóa
Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) là tên gọi cũ của căn bệnh gan nhiễm mỡ do rối loạn chuyển hóa. Bệnh gặp ở khoảng 30% dân số thế giới, ở 65% các bệnh nhân đái tháo đường typ 2 và ở 75% người bị béo phì. Người ta đã tìm ra sự liên quan giữa căn bệnh này với ‘đại dịch béo phì’ ở nhiều quốc gia.
Biến chứng tim mạch và tăng nguy cơ đái tháo đường là những cảnh báo nguy hiểm của bệnh gan nhiễm mỡ do rối loạn chuyển hóa. Đây cũng là nguyên nhân chính dẫn tới xơ gan, suy gan và ung thư gan. Theo TS.BS. Nguyễn Quang Bảy, dự báo trong thời gian tới, xơ gan và ung thư gan do MASLD sẽ là chỉ định chính của ghép gan.
Phương pháp điều trị căn bệnh này chính là duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh, tăng cường hoạt động thể chất và giảm cân, trong trường hợp người bệnh bị thừa cân, béo phì. Thực tế điều trị của bác sĩ cho thấy phương pháp này giúp giảm mỡ gan và viêm nhiễm. Ví dụ, đối với những người thừa cân, bằng chứng cho thấy giảm từ 5 đến 10% trọng lượng cơ thể có thể ngăn chặn và đôi khi thậm chí đảo ngược tổn thương gan. Phẫu thuật thắt dạ dày điều trị béo phì có hiệu quả rất tốt với gan nhiễm mỡ.
Cụ thể, người bệnh cần nghiêm túc với chế độ ăn của mình: Không ăn thực phẩm chế biến sẵn; Hạn chế mỡ động vật, trừ mỡ cá; Hạn chế ăn thực phẩm giàu cholesterol như mỡ động vật, các loại đồ lòng, phủ tạng, da...động vật, lòng đỏ trứng; Không uống rượu và các chất kích thích; Tăng cường lượng rau, trái cây: mỗi ngày bệnh nhân nên ăn tối thiểu 300g rau xanh, 200g quả chín tươi. Đặc biệt là: cà chua tươi chín, ớt vàng, rau ngót, rau cần tây, diếp cá, tỏi, bắp chuối (bông chuối), trà xanh, hoa hòe... chanh, cam, quýt, bưởi, táo chín...
Giảm cân có tầm quan trọng đặc biệt trong phòng ngừa bệnh lý gan nhiễm mỡ do rối loạn chuyển hóa. Bên cạnh việc giảm số lượng calo ăn mỗi ngày, bạn cần tăng hoạt động thể chất, duy trì vận động thường xuyên, ít nhất là 30 phút tập thể dục mỗi ngày.
