Bệnh nhân L.V.T., 35 tuổi, mới được chẩn đoán đái tháo đường. Khoảng một tuần trước khi trở về Việt Nam, anh bắt đầu sốt cao liên tục, khó thở, kích thích nhiều và phải nhập cấp cứu tại một cơ sở y tế ở Thái Lan. Tại đây, người bệnh được đặt nội khí quản thở máy; xét nghiệm máu xác định nhiễm Burkholderia pseudomallei - tác nhân gây bệnh Whitmore. Dù được điều trị ban đầu, tình trạng vẫn xấu nhanh, gia đình buộc phải đưa anh về nước.
Tuy nhiên, chỉ vài ngày sau khi trở về, bệnh nhân rơi vào sốc nhiễm khuẩn, suy đa tạng, rối loạn ý thức và được chuyển khẩn cấp tới Khoa Cấp cứu (Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương).
Chạy đua với thời gian cứu bệnh nhân từ “cửa tử”
Bác sĩ nội trú, ThS.Nguyễn Kim Anh, khoa Cấp cứu, cho biết khi tiếp nhận, bệnh nhân trong tình trạng rất nguy kịch: hôn mê sâu, thang điểm Glasgow chỉ còn 9, mất phản xạ đường thở, phụ thuộc hoàn toàn vào máy thở. Nhiệt độ cơ thể liên tục ở mức 41-42°C kèm run cơ toàn thân, cho thấy dấu hiệu tăng thân nhiệt ác tính trên nền nhiễm khuẩn huyết tối cấp.
Xét nghiệm ghi nhận hàng loạt rối loạn nặng: men gan, bilirubin tăng cao; rối loạn đông máu; creatinin tăng nhanh kèm vô niệu - biểu hiện suy gan, suy thận tiến triển. Nồng độ CK vượt ngưỡng 100.000 U/l, nước tiểu sẫm màu, đau cơ nặng, phù hợp tiêu cơ vân cấp. Các chỉ số viêm CRP, PCT tăng vọt, cho thấy tình trạng nhiễm trùng, nhiễm độc toàn thân dữ dội. Trên nền đó là bệnh đái tháo đường chưa kiểm soát và viêm gan C mạn, khiến cơ thể suy sụp nhanh.
“Đây là một trong những thể tối cấp của Whitmore, diễn tiến tử vong rất nhanh nếu không được hồi sức tích cực ngay lập tức”, bác sĩ Kim Anh nói.
Đội ngũ bác sĩ buộc phải triển khai đồng thời nhiều biện pháp hồi sức: an thần sâu bảo vệ não; hạ thân nhiệt chủ động kiểm soát tình trạng tăng thân nhiệt ác tính; thiết lập đường truyền trung tâm; theo dõi huyết động liên tục; điều chỉnh toan - điện giải; dùng kháng sinh theo phác đồ điều trị Melioidosis; đồng thời lọc máu liên tục nhiều ngày nhằm hỗ trợ chức năng thận, loại bỏ độc chất và giảm gánh nặng viêm.
Sau khoảng ba ngày hồi sức cao độ, bệnh nhân bắt đầu cắt sốt, các chỉ dấu viêm giảm dần, huyết áp ổn định hơn, chức năng gan thận cải thiện, tri giác phục hồi. Bệnh nhân dần cai được máy thở qua mở khí quản, tập hô hấp tự nhiên và vận động lại.
Trong ba tuần điều trị tại Khoa Cấp cứu, các bác sĩ tiếp tục tối ưu kháng sinh, kiểm soát đường huyết, hỗ trợ dinh dưỡng và phục hồi chức năng sớm. Người bệnh tỉnh táo hoàn toàn, tự thở khí phòng với SpO₂ 99%, huyết áp 130/80 mmHg, cơ lực phục hồi tốt và được cho ra viện, tiếp tục theo dõi ngoại trú.
Cảnh báo cộng đồng: Đừng chủ quan với sốt kéo dài
Theo bác sĩ Kim Anh, Whitmore là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có thể gây suy đa tạng và tử vong nhanh, đặc biệt ở người có bệnh nền như đái tháo đường, viêm gan mạn hoặc người làm việc trong môi trường đất, nước ẩm.
Bệnh có thể khởi phát không điển hình: sốt kéo dài, đau đầu, mệt mỏi, ho, sụt cân, đau cơ hoặc rối loạn tri giác - dễ bị bỏ sót và chẩn đoán muộn.
“Người dân có yếu tố nguy cơ hoặc triệu chứng sốt kéo dài không rõ nguyên nhân cần đến cơ sở chuyên khoa truyền nhiễm để xét nghiệm, chẩn đoán và điều trị sớm. Việc tuân thủ đầy đủ phác đồ kháng sinh kéo dài rất quan trọng để tránh tái phát”, bác sĩ Kim Anh nhấn mạnh.
Ca bệnh là lời nhắc nhở cộng đồng không chủ quan với những cơn sốt kéo dài, đặc biệt với những người sống, làm việc tại vùng lưu hành Whitmore và có bệnh nền.
