Từ nghị quyết chiến lược đến 'cao tốc' thể chế - Bài 2: Thần tốc mở lối để kinh tế tư nhân ra biển lớn

“Nắng hạn gặp mưa rào”

Gần 40 năm lăn lộn trên thương trường, chứng kiến nhiều giai đoạn thăng trầm, song tại Hội nghị của Bộ Chính trị, Ban Bí thư tổ chức triển khai thực hiện Nghị quyết 66 về đổi mới công tác xây dựng, thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới và Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân (ngày 18/5), Chủ tịch Tập đoàn Geleximco Vũ Văn Tiền vẫn phải thốt lên “doanh nghiệp tư nhân như nắng hạn gặp cơn mưa rào”.

Ông cho biết, cộng đồng doanh nhân thời gian qua rất phấn khởi khi Nghị quyết 68 xác định kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất của nền kinh tế. Đây là sự thay đổi mang tính chiến lược, đột phá với tầm nhìn bao trùm, nhận định đúng về vị trí, vai trò của kinh tế tư nhân trong nền kinh tế, xóa bỏ triệt để những định kiến về kinh tế tư nhân.

Trong tâm trạng đầy hào hứng, Chủ tịch Tập đoàn Geleximco chia sẻ, sau khi Nghị quyết 68 được ban hành, ông cảm thấy như "nắng hạn gặp cơn mưa rào". Bởi bấy lâu nay, doanh nghiệp tư nhân rất bức xúc, rất khó chịu, rất muốn cống hiến mà không thể làm được.

“Nhiều lúc bị bó tay, bó chân, nay được Bộ Chính trị giải phóng, chúng tôi rất vui mừng”, phát biểu của ông Vũ Văn Tiền lập tức nhận được những tràng vỗ tay vang dội của các doanh nhân và đại biểu tham dự hội nghị.

Không chỉ ông Tiền, với các doanh nhân Việt Nam, ngày 4/5/2025 đã trở thành “dấu mốc” trên hành trình đổi mới - phát triển, khi Đảng ban hành Nghị quyết 68, với hàng loạt các quan điểm đột phá, như xác định kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia; xoá bỏ các rào cản hành chính, cơ chế "xin - cho", tư duy "không quản được thì cấm"; khi xử lý các sai phạm, vụ việc về dân sự kinh tế, ưu tiên áp dụng các biện pháp về dân sự, kinh tế, hành chính trước, cho phép các doanh nghiệp, doanh nhân được chủ động khắc phục sai phạm, thiệt hại…

Tuy vậy, để Nghị quyết 68 “sống trong đời sống”, đến với mỗi doanh nghiệp, doanh nhân thì việc cụ thể hóa bằng pháp luật, cơ chế chính sách là điều quan trọng. Từng là đại biểu Quốc hội, tham gia vào công tác lập pháp, ông Mai Hữu Tín, Chủ tịch Tập đoàn U&I chia sẻ, trước đây việc thể chế hóa các nghị quyết của Đảng thường mất rất nhiều thời gian, chậm đi vào cuộc sống. Nhưng gần đây, với cách làm mới, tư duy mới, hành động mới, các nghị quyết của Đảng sau khi ban hành được Chính phủ, Quốc hội thể chế hóa rất nhanh, đi ngay vào cuộc sống. "Điều này đã tạo niềm tin cho cộng đồng khu vực kinh tế tư nhân trong việc “nói và làm”. Các doanh nhân như được tiếp thêm năng lượng, thổi bùng khát vọng làm giàu và cống hiến”, ông Mai Hữu Tín nói.

Làm hết việc chứ không làm hết giờ

Theo chia sẻ của ông Trần Văn Khải, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân, Chính phủ và Quốc hội đã thể hiện tinh thần “nói là làm”, quyết tâm đưa nghị quyết vào cuộc sống, không để chủ trương nằm trên giấy.

Chỉ trong hơn 10 ngày, kể từ khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 68 (ngày 4/5) đến thời điểm Quốc hội chính thức “bấm bút” thông qua Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân (Nghị quyết 198), hàng loạt các cuộc họp ngày – đêm diễn ra tại trụ sở Chính phủ, tòa nhà Quốc hội, cũng như phòng họp của các bộ, ngành, các ủy ban của Quốc hội.

Tại phiên họp của Thường trực Chính phủ chiều 7/5 bàn về việc cụ thể hóa, thể chế hóa chủ trương của Đảng tại Nghị quyết 68 để trình ngay tại Kỳ họp thứ 9, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, đây là vấn đề cấp bách. Do đó, Thủ tướng yêu cầu khẩn trương rà soát, những nội dung cần thiết, cấp bách, những nội dung có thể làm ngay được mà chưa cần nhiều nguồn lực, những nội dung mang tính chất "cú hích, đòn bẩy, điểm tựa", mang lại tác động, hiệu quả lớn, thực sự tháo gỡ được khó khăn, vướng mắc, tạo xung lực mới, động lực mới, tạo phong trào, xu thế phát triển doanh nghiệp, giải phóng được nguồn lực, sức sản xuất đưa vào dự thảo nghị quyết.

Trong khi đó ở Quốc hội, các cơ quan cũng làm ngày, làm đêm để cho ý kiến vào dự thảo nghị quyết. Chiều tối 14/5, ngay sau khi kết thúc ngày họp của Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã chủ trì ngay phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội để cho ý kiến vào dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân.

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, việc hiện thực hóa Nghị quyết số 68 của Bộ Chính trị về kinh tế tư nhân “rất cấp bách và khẩn trương”. Tinh thần mà nghị quyết hướng đến là thay đổi tư duy quản lý, Nhà nước thay vì kiểm soát, giám sát như trước đây, giờ phải chuyển sang kiến tạo, phát triển. Nhà nước không đứng ngoài thị trường, nhưng cũng không dấn sâu vào sự phát triển của doanh nghiệp.

Đặc biệt, Chủ tịch Quốc hội đề nghị các cơ quan Chính phủ và Quốc hội hoàn thiện dự thảo Nghị quyết này trong đêm ngày 14/5, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội kết luận, bổ sung và đăng tải để đại biểu góp ý .

Một thành viên Uỷ Ban Kinh tế và Tài chính kể, ngay sau phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cả cơ quan soạn thảo của Chính phủ và cơ quan thẩm tra của Quốc hội “đã gần như trắng đêm” để tiếp thu ý kiến của Thường vụ Quốc hội, hoàn thiện dự thảo để sáng 15/5 trình ra Quốc hội theo đúng quy trình, quy định.

Sau khi đại biểu Quốc hội thảo luận, tối ngày 16/5, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lại tiếp tục chủ trì phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân trước khi trình Quốc hội thông qua vào ngày hôm sau (17/5).

Kết quả, chưa đầy nửa tháng sau, với tinh thần “làm ngày làm đêm” của Chính phủ, của các cơ quan Quốc hội, Dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân đã được Quốc hội thông qua với số phiếu cao (Nghị quyết 198). Nghị quyết có hiệu lực thi hành ngay từ thời điểm được Quốc hội thông qua, chính thức đưa các quan điểm đổi mới của Đảng vào cuộc sống, đến với mỗi doanh nghiệp, doanh nhân trong khu vực kinh tế tư nhân.

Thể chế phải khích lệ doanh nhân dám làm, dám dấn thân

Theo đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, Nghị quyết 68 thực sự đã chạm tới niềm tin và khát vọng của cộng đồng doanh nghiệp – khi họ cảm nhận rõ sự thay đổi trong cách các cơ quan Nhà nước lắng nghe, đồng hành và hành động vì sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân. Chưa đầy ba tháng sau khi các nghị quyết liên quan đến phát triển kinh tế tư nhân được ban hành, hệ thống quy phạm pháp luật đã giảm từ 16.000 giấy phép con xuống còn khoảng 10.000. “Đây là bước tiến lớn trong cải cách hành chính” ông Thân nói.

Báo cáo của Bộ Tài chính cho thấy, sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 68, bình quân mỗi tháng có hơn 18.000 doanh nghiệp thành lập mới, tăng gần 43% so với bình quân 4 tháng đầu năm 2025. Ước tính chung 10 tháng đầu năm 2025, cả nước có gần 262.000 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới và quay trở lại hoạt động, tăng gần 30% so với cùng kỳ năm 2024 với tổng vốn bổ sung vào nền kinh tế ước đạt hơn 5,1 triệu tỷ đồng, tăng gần 99% so với cùng kỳ năm 2024.

Các kết quả tích cực trong sản xuất kinh doanh đã tác động đến tăng thu ngân sách nhà nước. Ước tính lũy kế tổng thu ngân sách Nhà nước 9 tháng đầu năm 2025 đạt hơn 1,92 triệu tỷ đồng, bằng gần 98% dự toán năm và tăng 30,5% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, thu từ khu vực kinh tế tư nhân đạt hơn 338 nghìn tỷ đồng, tăng hơn 121% và riêng thu từ hộ, cá nhân kinh doanh 9 tháng đầu năm 2025 ước đạt hơn 25.200 tỷ đồng.

Ông Nguyễn Văn Năm, Chủ tịch HĐQT - Tổng giám đốc Công ty CP Tập đoàn Invet chia sẻ, từ khi có Nghị quyết 57, Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, doanh nghiệp cảm thấy "ấm". Nhờ cơ chế cởi mở từ các chính sách của Đảng và Nhà nước, tập đoàn đã ứng dụng được nhiều công trình nghiên cứu khoa học trong nước của các viện trường; cũng như được hợp tác với các nước bạn như Cuba để chuyển giao công nghệ khoa học về Việt Nam để ứng dụng.

"Hiện nay chúng tôi có thể đặt hàng, các nhà khoa học, viện trường với mong muốn chuyển hóa những công trình nghiên cứu thành của cải vật chất cho xã hội", ông Năm chia sẻ.

Đặc biệt, theo ông Năm, nếu như mấy chục năm qua, các công ty FDI làm chủ cuộc chơi thì hiện nay tỷ lệ người Việt Nam làm chủ đã tăng lên. Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên vươn mình ra thế giới, mang trí tuệ, các công trình khoa học của mình lan tỏa ra khắp thế giới.

Nói về mục tiêu tăng trưởng hai con số trong khối doanh nghiệp tư nhân, lãnh đạo Công ty CP Tập đoàn Invet khẳng định "đây là mục tiêu khó nhưng không phải không thể". Điều quan trọng, theo ông là thể chế phải khích lệ được doanh nghiệp dám làm, dám dấn thân. “Nếu chính sách mà cứ "trên trải thảm, dưới trải mìn" thì không ai dám làm. Rất mong các nhà lập pháp, các nhà hoạch định chính sách chiến lược của quốc gia tại văn kiện Đại hội XIV thấu hiểu được mong muốn, khát vọng của doanh nghiệp Việt, chúng tôi cam kết toàn tâm toàn lực làm giàu cho đất nước và cống hiến cho đất nước này để mong muốn đất nước phát triển, hùng cường", ông Năm bày tỏ

Có thể nói, sự ra đời “thần tốc” của Nghị quyết 198 không chỉ là một kỷ lục lập pháp, mà còn là minh chứng cho tư duy thể chế hành động: Nói đi đôi với làm, nghị quyết đi cùng cuộc sống. Đây chính là “cao tốc thể chế” mà Quốc hội và Chính phủ đang cùng xây – để kinh tế tư nhân và khoa học - công nghệ bứt phá, góp phần đưa Việt Nam tiến gần hơn tới khát vọng hùng cường.