Tìm lại hương xưa giữa đồi thông Làng Vạn
Làng Vạn - vùng trung du thơ mộng với hồ Vực Nồi “treo trên núi” và những cánh rừng thông xanh ngát, vốn từng nổi danh với nghề làm hương thủ công. Thế nhưng, chiến tranh và đời sống đổi thay khiến nghề truyền thống mai một.
Sau khi nghỉ hưu, trở về quê nhà, ông Nguyễn Ngọc Quang, nguyên Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy Bố Trạch (cũ), lại day dứt với mùi hương trầm ấm của tuổi thơ. Những ngày cuối năm, ký ức về những lần theo cha lên đồi đào cây hương bài, rồi phụ làm hương bên bếp lửa cứ thôi thúc ông bắt tay vào khôi phục nghề.
Ban đầu, ông chỉ làm hương để dùng trong gia đình, biếu họ hàng, xóm giềng. Nhưng hương bài thơm thanh, dịu nhẹ, không độc hại đã khiến nhiều người tìm đến đặt mua. Một mình sản xuất thủ công không đáp ứng nổi nhu cầu, ông Quang quyết định tìm đến các làng nghề nổi tiếng để học hỏi thêm, rồi đầu tư máy móc, mở cơ sở sản xuất hương vào năm 2019.
Đến năm 2021, khi lượng đặt hàng tăng mạnh, ông Quang mạnh dạn nâng cấp cơ sở thành HTX Sản xuất hương sạch Làng Vạn, đầu tư hệ thống máy móc đồng bộ như máy làm hương tự động, máy nghiền - trộn bột, máy ép nụ, dây chuyền sản xuất hương Kim Tiền… Đồng thời, ông đăng ký bảo hộ thương hiệu với Cục Sở hữu trí tuệ.
Song, điều ông Quang tự hào nhất không phải máy móc hiện đại, mà là cam kết không hóa chất. “Hương là thứ được thắp ở nơi linh thiêng, nên phải tinh sạch từ nguyên liệu đến cách làm” - ông nói.
Từ đam mê cá nhân đến thương hiệu OCOP
Theo ông Quang, HTX Sản xuất hương sạch Làng Vạn sử dụng 100% nguyên liệu tự nhiên: Cây hương bài, ma reng, bời lời, trầm dó. Trong đó, hơn 80% bột hương lấy từ rễ - thân cây hương bài, trộn với bột ma reng để dịu mùi và giúp hương dễ cháy, thêm bột bời lời để kết dính.
Tất cả được phơi tự nhiên dưới nắng vừa, gió nhẹ, tuyệt đối không dùng sấy nhiệt để giữ màu và mùi đặc trưng.
Không chỉ sản xuất, ông Quang còn chủ động phát triển vùng nguyên liệu. Từ năm 2021, ông ra Nghệ An học kỹ thuật trồng hương bài, mang giống về trồng dưới tán rừng. Đến nay, HTX đã có 3 ha hương bài, liên kết 7 hộ dân khác trồng thêm 2 ha, vừa đảm bảo đầu vào, vừa tạo sinh kế bền vững cho người dân.
Chủ tịch UBND xã Bố Trạch, ông Đỗ Mạnh Tài, nhận xét: “Ông Quang là tấm gương mẫu mực. Về hưu nhưng vẫn không ngơi nghỉ, quyết tâm khôi phục nghề truyền thống và tạo việc làm cho người dân. Hương sạch Làng Vạn đã trở thành niềm tự hào của địa phương”.