Sang bảo: Không chỉ làm chủ về mặt thủ tục hành chính, phải làm chủ thực sự về công nghệ, kỹ năng đánh bắt trên tàu vỏ thép mới phát huy tối đa hiệu quả.
Thủ lĩnh 8X
Biển động nhẹ, trời nắng gắt. Thuyền viên trên tàu Sang Fish 01 ngon giấc sau đêm trắng bủa lưới. Sang ngồi trực sẵn trên cabin, cầm chắc bộ đàm Icom rè rẹt tiếng đầu dây chuyện trò. Ngày nào cũng thế, Sang liên tục cập nhật thông tin đất liền đến từng vị trí, tình hình thu gom của các đội tàu hậu cần đang ngang dọc Hoàng Sa.
Người gầy cao, nụ cười hiền, ánh vẻ lạc quan, tin tưởng. Sang chạy như con thoi khắp các vị trí trên tàu Sang Fish 01 tròng trành sóng. Khi ở cabin chỉ huy, lúc hòa nhịp kéo lưới cùng bạn tàu.
“Tàu mới đưa vào đánh bắt, mình phải theo sát để động viên, hướng dẫn anh em”, Sang nói. Thuộc diện nhỏ tuổi nhất tàu nhưng Sang được anh vợ Phan Bé - đồng chủ tàu Sang Fish 01- tin tưởng, đặt vị trí chỉ huy các hải trình cho tàu vỏ thép.
Sinh ra trong gia đình ngư dân truyền thống, Sang từng chọn ngã rẽ riêng cho mình- kinh doanh. Tốt nghiệp trường CĐ về Marketing và quản lý khách sạn ở TP Hồ Chí Minh, Sang mở công ty tổ chức sự kiện. Cú thất bại 500 triệu đồng khiến Sang điêu đứng.
Năm 2010, trở về quê nhà, Sang được cha Lê Mến rủ đi biển… chơi. Ai ngờ chất biển tiềm tàng bấy lâu dồn nén, nay như cá gặp nước. Sang tự nhủ: Thương trường chưa chắc khốc liệt như ngư trường và quăng thân mình vào thử thách.
Học, thi lấy bằng thuyền trưởng, Sang trực tiếp làm tài công cho con tàu 90CV ngang dọc vùng biển gần bờ, manh nha nghề hậu cần.
“Vùng biển rộng, ngư trường phong phú nhưng đội tàu hạn chế, thiếu tàu hậu cần, cách đánh bắt vẫn theo kiểu truyền thống, mang tính kinh nghiệm”, Sang nghĩ.
Ý tưởng đột phá lóe lên trong đầu chàng ngư dân trẻ. Sang mạnh dạn bàn với gia đình, nâng cấp tàu cũ, mua thêm tàu cá, đóng tàu mới và trang bị thêm các xe cấp đông, tạo thành mô hình tổ đội hậu cần lần đầu tiên của Đà Nẵng.
 |
Thủ lĩnh trẻ Lê Văn Sang. Ảnh: Nguyễn Huy
Năm 2012, ngày Sang hạ thủy con tàu hậu cần ĐNa 90444 gần 1.200 CV (sau nâng cấp lên 1.300CV) khiến khắp làng chài Đà Nẵng kinh ngạc. Con tàu tổng trị giá 3 tỷ đồng, to, dài, cao thuộc hàng “khủng” nhất trong các đội tàu hậu cần miền Trung.
Không dừng lại, Sang luôn ấp ủ phải làm sao ứng dụng công nghệ tốt nhất, hiện đại nghề cá. Tàu cá vỏ thép thế giới có từ lâu nhưng Việt Nam vẫn là con số không tròn trĩnh. Khi Chính phủ thí điểm đóng 20 tàu thép cho Quảng Ngãi, Sang bàn với anh vợ Phan Bé đăng ký triển khai.
Trực tiếp trên hải trình tàu Sang Fish 01 hành nghề lưới vây đầu tiên, ông Huỳnh Hùng, Giám đốc Đài Phát thanh-Truyền hình Đà Nẵng tấm tắc: Chuyến đi cho tôi nhiều cảm xúc, hiểu thêm về cuộc sống mưu sinh của ngư dân, đặc biệt là ý chí, khát vọng của những người trẻ như Sang.
Nhiều người ngần ngại, nhưng Sang quả quyết: Chắc chắn sẽ hiệu quả! Cả năm trời, Sang tự mày mò, nghiên cứu tài liệu, thiết kế mẫu tàu sắt, trình đơn vị đóng tàu, hình hài tàu vỏ thép thương hiệu Sang Fish 01.
Giữa tháng 7/2014, con tàu hạ thủy, về cửa biển Đà Nẵng trước sự trầm trồ, thán phục. Con tàu kỳ vọng thực hiện nhiệm vụ kép vừa thu gom hậu cần, vừa khai thác bằng nghề lưới vây.
Ba chuyến thực nghiệm hậu cần, con tàu Sang Fish 01 khẳng định ưu điểm bởi khả năng lướt sóng, giảm nhiên liệu và bảo quản sản phẩm tối đa. Tuy nhiên, Sang trăn trở: Mình đang tính cải tạo cabin. Bản thiết kế của mình, tầng 2 cabin nhỏ để khi tàu lớn cập mạn tàu thép sẽ không bị va đập, hư hại.
Làm chủ công nghệ
Sang thuộc làu từng tính năng thiết bị trên tàu. Theo Sang, để vận hành tàu thép từ thuyền trưởng, máy trưởng đến các bạn tàu phải có kỹ năng “đặc biệt”, cao hơn tàu gỗ truyền thống. Bản thân Sang tự trau dồi, nghiên cứu và phổ biến các kiến thức về hàng hải, rađa, phát huy công năng của các thiết bị tầm ngư…
“Ngư dân có kinh nghiệm nếu thêm kiến thức, kỹ năng đánh bắt hiệu quả sẽ gấp đôi, gấp ba”, anh Sang nói. Thuyền trưởng Phan Bé cũng tâm đắc: Sau vài sự cố, mọi chuyện trên tàu đã vận hành trơn tru, bài bản hơn. Tàu thép hiện đại nhưng người sử dụng phải tương thích. Hơn 40 tuổi, anh Bé nhận mình trẻ bởi “chưa vợ con”.
20 tuổi theo nghiệp biển, 30 tuổi, anh Bé có tàu riêng. Từng là chủ nhân đôi tàu giã cào QNg 94679 và QNg 94088, tổng công suất hơn 1.000CV, trong 2 năm 2012-2013, anh Bé quyết định bán sạch để cùng em vợ Lê Văn Sang, hùn vốn, đóng tàu vỏ thép.
Theo anh Bé, Sang trẻ tuổi nhưng quyết đoán, bản lĩnh và có cách tính toán phù hợp. Mình nếu bảo thủ cứ chạy theo tàu gỗ thì khó mà góp phần hiện đại nghề cá được.
 |
Thuyền trưởng Phan Bé
Nhớ lần tranh luận với nhau về chuyện thiết kế mẫu tàu theo quy phạm, với chiều cao thành mạn phải đạt 70cm, gây khó cho ngư dân, Sang phản pháo:
Kể cả bộ phận tư vấn nhà máy đóng tàu, họ cũng nhầm. Có hai quy chuẩn giữa be chắn sóng (70cm) và be chắn lưới (30-40cm). Tùy mình chọn để triển khai. Vấn đề cần giải quyết tốt mối quan hệ giữa kinh nghiệm thực tiễn và lý thuyết. Đưa vào khai thác tàu Sang Fish 01, Sang đang tiếp tục tự thiết kế, hoàn chỉnh mẫu tàu vỏ thép đánh bắt thứ 2.
Trẻ tuổi nhưng rắn rỏi đầy cương nghị, Sang tự nhủ đến với chủ trương đóng mới tàu thép công suất lớn không theo kiểu “phong trào” mà luôn muốn tạo ra một sự tiên phong, đột phá trong cách nghĩ, cách làm. Chàng thủ lĩnh trẻ quyết định tập trung đầu tư dàn ngư lưới cụ với số tiền ngang ngửa với thân tàu vỏ thép.
Ông Trần Văn Lĩnh, quyền Chủ tịch Hội Nghề cá TP Đà Nẵng nhấn mạnh: Câu chuyện tàu vỏ thép không chỉ thay mới vỏ tàu từ vỏ gỗ bằng vỏ thép, không chỉ vấn đề cơ giới hóa ngành nghề khai thác thủy sản mà là cơ hội, thời cuộc để ngư dân bước vào giai đoạn mới nâng cấp trình độ đánh bắt chuyên nghiệp, hiện đại hơn.
Ngư dân phải thực sự là những người chủ ở cả phương diện thủ tục hành chính và công nghệ, kỹ năng đánh bắt. Anh Sang đồng tình: Sau những chuyến đi cùng, mình tách dần tàu Sang Fish 01 để giao lại cho anh Bé chủ động khai thác. Tàu thép yêu cầu cao hơn, kỹ năng ngư dân tốt hơn.
 |
Phút sinh hoạt của ngư dân trên tàu vỏ thép Sang Fish 01
Đa năng
Tối 13/8, đang khép đáy mẻ lưới giữa vùng biển Đà Nẵng, chiếc tời rú vang rồi tắt lịm. Cả tàu đứng khựng. Với nghề lưới vây, hỏng tời coi như bỏ. Thuyền trưởng Bé lo lắng: Chắc phải quay tàu vào bờ sửa tời. Máy trưởng Tống Văn Tương rảo mắt, rồi quả quyết: Sửa được! Anh Tương cùng cánh bạn thuyền sẵn đồ nghề, tháo vít, tháo con lăn, kiểm tra, khắc phục tình hình. Khớp nối yếu, khiến con lăn mất lực liên kết.
Ngay hôm sau, Tương cưa đục, hàn xì, tạo khớp thêm 2 khớp nối mới, tăng lực liên kết. 32 tuổi, anh Tương có hơn chục năm về nghề máy trưởng trên con tàu vỏ gỗ. Từng theo tàu anh Bé, anh Tương được trọng dụng về đảm trách phần việc quan trọng trong tàu vỏ thép.
Lần đầu chứng kiến dàn máy khủng, hệ thống điện đài chằng chịt, nhưng anh Tương sớm nắm bắt quy trình kỹ thuật, hiểu sâu từng vấn đề tàu thép.
“Tàu gỗ bình thường, gặp sự cố này chắc chắn phải vào bờ để nhờ thợ thuyền sửa chữa. Mỗi lần di chuyển, phí nhiên liệu lớn, tổn thất cao. Nhưng với tàu thép, đồ nghề kỹ thuật đầy đủ từ cưa, cắt, hàn xì… mọi việc khắc phục thuận lợi hơn”, anh Tương nói.
“Chủ mành” (đi thúng dụ cá) Phùng Văn Hải chứng tỏ khả năng đa tài ở cả lĩnh vực cơ khí. Cặp đôi Hải- Tương nhanh chóng khắc phục các sự cố phát sinh trên con tàu vỏ thép lần đầu thực hiện hải trình đánh bắt. Hai lần hư tời, con tàu Sang Fish 01 vẫn tiếp tục bám trụ ngư trường hành nghề lưới vây nhờ những “bàn tay vàng” cơ khí, kỹ thuật điện máy.
Theo anh Hải, mình tự học hỏi, đúc rút kinh nghiệm ngoài thực tế. Tàu thép với tàu gỗ cũng như cái ô tô với cái xe máy vậy. Máy móc càng hiện đại, đòi hỏi khả năng công nghệ của mình phải tối ưu hơn. Anh Phạm Hoàng Thanh Sơn (53 tuổi, Thăng Bình, Quảng Nam) từng là thuyền trưởng tàu gỗ gần 500CV cho em trai Phạm Hoành Thanh Đường, ngang dọc khắp các vùng biển Hoàng Sa, Trường Sa hành nghề mực xà.
Anh Sơn quyết định tạm nghỉ “chức” thuyền trưởng, xuống tàu Sang Fish 01 đi bạn, đánh bắt lưới vây rút chì. Theo anh Sơn, hai anh em quyết định nộp đơn xin vay vốn ưu đãi đóng tàu vỏ thép cùng nghề câu mực. Nhưng để có kỹ năng thực tiễn, anh xin theo tàu Sang Fish 01 cùng làm để học hỏi, đúc rút kinh nghiệm.
Đón đọc kỳ cuối: Phiên chợ Biển Đông
