Gương sáng vượt khó
Những ngày tháng 4 lịch sử, chúng tôi tìm đến thị xã Cẩm Phả, cái nôi của giai cấp công nhân vùng Mỏ để tìm hiểu về những ngày tháng “sôi sục” cách đây 60 năm. Ông Hoàng Bách - một người đã sống nhiều năm ở đất Mỏ Cẩm Phả, từng một thời làm nhau (đưa cơm lên tầng than cho chủ mỏ) kể cho chúng tôi nghe về nỗi cơ cực của thợ mỏ bấy giờ. Từ khi thực dân Pháp biến vùng đất Đông Bắc thành Khu mỏ khai thác than, hàng vạn thợ mỏ sống trong cảnh nô lệ, lầm than. Cảnh làm việc tại các mỏ than lúc bấy giờ vô cùng cơ cực. Cái nghề “ăn cơm dương gian, làm việc âm phủ” đã "vắt kiệt" sức lực của những người thợ phải làm việc quần quật từ sáng sớm tới “tối mịt”, chịu đựng khổ sai, đói khát, cúp phạt, đòn roi.
Ông Bách chia sẻ: Có lẽ vì cơ cực như thế nên đến ngày 22/4/1955, khi bộ đội ta tiếp quản thị xã Cẩm Phả, thợ mỏ và nhân dân náo nhiệt chào đón, nhất là thợ mỏ thì niềm vui khôn tả.
Đúng 12giờ ngày 24 tháng 4 năm 1955, tên lính viễn chinh Pháp cuối cùng đã bước xuống khoang của chiếc tàu há mồm rời bến Bãi Cháy. Ngày 25/4, tại thị xã Hòn Gai, quân dân Hồng Quảng mít tinh trọng thể mừng giải phóng.
Ngay sau niềm vui giải phóng, các mỏ than bấy giờ phải đối mặt với muôn vàn khó khăn. Nhiệm vụ nặng nề nhất là khôi phục hầm mỏ, xưởng máy mà khi rời đi thực dân Pháp đã phá hoại cũng như di chuyển máy móc đi theo.
Ông Nguyễn Ngọc Đàm - Nguyên Chủ tịch tỉnh Quảng Ninh (nguyên Chủ tịch Ủy ban hành chính khu Hồng Quảng) khi nhắc tới những khó khăn của ngày đầu mới tiếp quản đã nhấn mạnh: Người Pháp rút khỏi Khu mỏ đã tuyên bố ít ra phải 20 đến 25 năm nữa người Việt Nam mới đào được than. Nhưng thực tế chỉ 2 ngày sau đó, anh chị em công nhân mỏ đã khôi phục được sản xuất ở các nhà máy, tầng lò, bến cảng... Trong khó khăn, nhiều việc làm của thợ mỏ lúc bấy giờ đã được coi là gương sáng trong cả nước về tinh thần vượt khó.
Hệ thống đường trục bị Pháp tháo hết, trong khi than sản xuất trên núi cao so với mặt biển từ 500 đến 600 m. Lúc bấy giờ, "kỳ tích" lớn nhất của chúng ta là sau khi tiếp quản đã nhanh chóng khôi phục hệ thống đường trục, sản xuất than vượt cả thời Pháp, phục vụ cho các ngành công nghiệp nước nhà.
Truyền thống "Kỷ luật và Đồng tâm" là sức mạnh to lớn giúp thợ mỏ quyết tâm vượt qua khó khăn,
hoàn thành nhiệm vụ
Sức mạnh truyền thống, nhân lên thành công
60 năm đã trôi qua kể từ ngày Giải phóng Khu mỏ. Băng qua những năm tháng cơ cực, cần lao nhất, từ những ngày đầu mới tiếp quản, đến những ngày cả Khu mỏ lao động “bằng năm, bằng mười” để xây dựng đất nước và chi viện cho tiền tuyến lớn miền Nam. Và hôm nay đây, khi đến các mỏ than, mới thấy hết sự thay đổi của ngành. Nếu như trước đây, thợ mỏ phải làm việc trong điều kiện cực kì kham khổ thì nay, hơn 90 ngàn lao động đang làm việc tại các nhà máy, hầm mỏ trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh của Tập đoàn CN Than Khoáng sản Việt Nam đều được làm việc trong điều kiện ngày càng được cải thiện. Nhiều thiết bị hiện đại đưa đón công nhân vào tận nơi khai thác. Các bữa ăn giữa ca đảm bảo sức khỏe cho công nhân mỏ. Những khu nhà ở công nhân được xây dựng khang trang mọc lên ngày càng nhiều. Những làng thợ mỏ nhà cửa san sát… Đến các mỏ than mới thấy một đời sống tinh thần sôi động, nâng lên rõ rệt trong nhiều năm trở lại đây.
Có được sự thay đổi của hôm nay, câu chuyện về sức mạnh vượt khó, đoàn kết, nỗ lực lao động, sản xuất vẫn là nhờ biết phát huy truyền thống “Kỷ luật- Đồng tâm”của cả ngành than. Nếu như sau 3 năm giải phóng khu Mỏ (từ 1955-1958), ngành Than khai thác được 2,4 triệu tấn than, đã là một "kỳ tích" thì năm 2014 con số này đã là 37,5 triệu tấn than nguyên khai, tiêu thụ 35,5 triệu tấn; doanh thu đạt 106 ngàn tỷ đồng.
Sản lượng than khai thác của ngành không ngừng được nâng lên qua các năm Có lẽ chính "truyền thống, bề dày lịch sử của ngành than" và niềm "vinh dự, tự hào được Bác Hồ về thăm và căn dặn" ... xây dựng ngành than thành ngành kinh tế kiểu mẫu" đã lan tỏa sức mạnh, giúp đội ngũ thợ mỏ nỗ lực đoàn kết hoàn thành nhiệm vụ sản xuất kinh doanh” - ông Phạm Đăng Quang - Chủ tịch Công đoàn Công ty than Đèo Nai lý giải.
Không chỉ ở than Đèo Nai - mỏ than đã được Bác Hồ về thăm ngay từ thời điểm 4 năm sau ngày Giải phóng Khu mỏ mà ở các đơn vị chúng tôi đến thăm, truyền thống luôn là sức mạnh quý báu để đội ngũ công nhân mỏ "đương đầu" với khó khăn. “Mỗi một người cán bộ công nhân của chúng tôi làm việc tại Khu mỏ đều đặt lên hàng đầu truyền thống “Kỷ luật và Đồng tâm”. Đặc biệt là với những người trẻ, thế hệ thợ mỏ Mông Dương trẻ của chúng tôi tự hào về truyền thống, tin tưởng vào tương lai, vào sự chỉ đạo của công ty, quyết tâm hoàn thành các chỉ tiêu sản xuất kinh doanh của đơn vị, nhất là trong điều kiện than Mông Dương đang ngày càng khai thác xuống sâu, gặp không ít khó khăn” - Thủ lĩnh thanh niên của than Mông Dương khẳng định.
Có thể thấy, từ chỗ sản xuất manh mún, khó khăn vào những ngày mới tiếp quản, đến nay, Tập đoàn CN Than Khoáng sản Việt Nam đã có những bước phát triển mạnh mẽ, vượt bậc. Với sự nỗ lực cao độ, đầu tư, áp dụng khoa học công nghệ vào sản xuất và đặc biệt là biết phát huy truyền thống, nhân lên niềm tin, sự hăng hái thi đua của đội ngũ công nhân lao động, ngành than đã không ngừng nâng cao năng suất lao động, sản lượng khai thác than.
Những năm gần đây, ngành đang phải đối mặt với không ít những khó khăn, thách thức. Có tâm sự, có lo lắng, băn khoăn, nhưng khi đã trăn trở, người ta càng tin, càng quyết tâm nhân lên sức mạnh của những năm tháng vượt gian nan, sức mạnh truyền thống để thế hệ thợ mỏ hôm nay sẽ lại viết tiếp những "bản hùng ca" trên Vùng than thân yêu!
