Theo kịch bản nguồn nước trên lưu vực sông Cửu Long mùa khô năm 2025-2026 được Bộ NN&MT công bố, tổng thể nguồn nước về vùng ĐBSCL cơ bản sẽ đáp ứng đủ các nhu cầu sử dụng nước cho sinh hoạt, kinh tế và bảo vệ môi trường. Phạm vi xâm nhập mặn phần nào được kiểm soát bởi các công trình ngăn mặn.
Tuy nhiên, Bộ NN&MT đánh giá, nguy cơ thiếu nước ngọt cục bộ vẫn có thể xảy ra tại một số địa phương, đặc biệt là một số xã cuối nguồn, Tình trạng này chủ yếu do xâm nhập mặn, trong khi hệ thống các công trình thủy lợi, cấp nước tập trung chưa hoàn thiện đồng bộ.
Để giảm thiểu nguy cơ thiếu nước ngọt, xâm nhập mặn, ưu tiên cấp nước sinh hoạt trong mọi tình huống, Bộ NN&MT đề nghị Bộ Xây dựng, UBND cấp tỉnh trên lưu vực sông Cửu Long chỉ đạo lập kế hoạch khai thác, sử dụng tài nguyên nước. Đảm bảo trên nguyên tắc tiết kiệm, tránh thất thoát, lãng phí, dự phòng nguy cơ xảy ra thiếu nước ngọt trong các tháng cao điểm xâm nhập mặn.
UBND các tỉnh, thành phố trên lưu vực sông Cửu Long được đề nghị chỉ đạo rà soát, cải tạo hệ thống thủy lợi nhằm nâng cao khả năng lấy, tích trữ nước, bảo đảm lưu thông của dòng chảy, không gây ứ đọng, ô nhiễm nguồn nước… Các tỉnh thành khẩn trương lập, điều chỉnh, công bố danh mục hồ, ao, đầm, phá không được san lấp; nguồn nước phải lập hành lang bảo vệ; vùng cấm, hạn chế khai thác nước ngầm.
Các địa phương cũng được đề nghị chỉ đạo xây dựng kế hoạch ứng phó với từng trạng thái thiếu nước theo kịch bản. Các đại phương nghiên cứu giải pháp chuyển đổi cơ cấu mùa vụ, cây trồng, vật nuôi, giảm diện tích gieo trồng phù hợp với khả năng đáp ứng của nguồn nước. Các địa phương nghiên cứu kết hợp hoặc luân phiên khai thác nước mặt với khai thác nước ngầm, nước mưa; tăng cường tích trữ nước mưa để chủ động phòng tránh hạn hán, thiếu nước.
Mới đây, Chính phủ đã họp về Đề án phòng, chống sụt lún, sạt lở, ngập úng, hạn hán, xâm nhập mặn vùng ĐBSCL. Đây được xem là giải pháp tổng thể khi ĐBSCL đang đối mặt với nhiều vấn đề rất lớn về sụt lún đất, sạt lở bờ sông, bờ biển, ngập úng, hạn hán, xâm nhập mặn. Những vấn đề này có mối quan hệ, tác động qua lại với nhau và đều liên quan đến nguồn nước, giải pháp cho vấn đề này có thể tác động đến vấn đề khác.
Đề án hướng tới dành cho ĐBSCL nguồn lực đầu tư để bảo vệ, khai thác hiệu quả, bền vững vùng, với các giải pháp “thuận thiên”, thích ứng linh hoạt, hiệu quả với biến đổi khí hậu; có các giải pháp tổng thể, toàn diện, căn cơ...
