Những cây quýt hoi được người dân vùng cao Thanh Hóa trồng trong các thung lũng đã mang lại cho họ thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm, vươn lên thoát nghèo.
Clip Cận cảnh vườn cây ăn quả trong thung lũng.
Thung lũng Kho Mường, xã Pù Luông nằm ở vùng đệm Khu Bảo tồn Thiên nhiên Pù Luông (tỉnh Thanh Hóa). Nơi đây bao quanh bởi những núi đá cao hàng trăm mét, sương mù giăng kín.
Từng là loài cây mọc tự nhiên, quýt hoi (còn gọi là quýt hôi, quyết rừng) sau đó được người dân bản địa trồng trong các thung lũng, ngọn đồi. Những ngày này, người dân Pù Luông đang tập trung thu hoạch quýt. Mùa thu hoạch loài quả này kéo dài từ tháng 11 năm trước đến tháng 1 năm sau.
Năm 1997, khu trang trại rộng gần 3ha nằm sâu trong thung lũng Kho Mường của gia đình ông Ngân Văn Hiên (SN 1960) chủ yếu là ngô, sắn. Nhìn thấy cây quýt hoi, cam bản địa phát triển tốt, quả nhiều, chủ trang trại đã mạnh dạn chuyển đổi. Đến nay, ông Hiên đã sở hữu hơn 700 gốc quýt, cam.
"Ban đầu, gia đình chỉ trồng 30 gốc quýt và cam bản địa. Ít năm sau, thấy các loài cây này bén rễ tốt, cho năng suất quả cao nên mở rộng, trồng thành ngọn đồi đầy cây ăn quả như hiện tại. Nhờ giống cây này mà gia đình có của ăn, của để, thoát cái đói, cái nghèo", ông Hiên chia sẻ.
Vụ mùa năm nay, trại quýt hoi và cam bản địa của gia đình ông Hiên đạt năng suất cao với khoảng 20 tấn. Với giá bán 20.000 đồng/kg, ước tính thu về hàng trăm triệu đồng.
Ngoài giống cam giấy bản địa với vị chua thanh đặc biệt, ông Hiên còn trồng thêm cam Cao Phong với năng suất cao, chất lượng quả ngọt.
Những gốc cam trồng hàng chục năm vẫn trĩu quả, phát triển tốt.
Một số cây đầu dòng già cỗi, rêu phủ đầy song vẫn phát triển tốt, cho năng suất quả cao.
"Vườn có hàng chục cây hơn 20 năm tuổi. Do quá lâu, một số cây đã chết dần, tôi phải trồng dặm thay thế", ông Hiên cho hay.
Việc trồng cây ăn quả ở thung lũng Kho Mường chủ yếu bằng kinh nghiệm đúc rút. Người dân nơi đây không sử dụng thuốc trừ sâu mà sử dụng bẫy bắt côn trùng để hạn chế sâu bệnh phá hoại.
Những cây quýt trĩu quả, chủ vườn phải buộc dây kéo lên để cành không bị gãy.
Quýt hoi được biết đến là một vị thuốc quý và gia vị tạo hương thơm đặc biệt cho một số món ăn của dân bản. Mỗi vụ quýt hoi, người dân thường hái quả về làm trà, ngâm mật ong và rượu để bán cho khách du lịch. Họ còn chế biến vỏ quýt hoi thành thảo dược và thức uống mang hương vị vùng núi cao như: vỏ quýt ngâm mật ong rừng, rượu quýt hoi...
Trao đổi với PV Tiền Phong, lãnh đạo UBND xã Pù Luông cho biết, quýt hoi đã trở thành cây thoát nghèo cho người dân bản địa. Địa phương đang nỗ lực trong việc bao tiêu sản phẩm, phát triển các sản phẩm chủ lực, giúp người dân phát triển kinh tế bền vững.