TPO - Lễ cúng bến nước của người M'nông Gar diễn ra bên bến sông, bến suối. Ngày nay, cuộc sống đã có nhiều thay đổi, nước máy đã được dẫn về từng buôn, nhưng người M'nông Gar ở huyện Lắk (tỉnh Đắk Lắk) vẫn lấy nước từ bến nước để chế rượu cần và thờ cúng thần linh.
 |
| Ngày 10/3, tại huyện Lắk diễn ra lễ phục dựng nghi lễ cúng bến nước của người M'nông Gar. Bên bến nước Đắk Hoa (buôn Pai Ar, xã Đắk Phơi) lễ vật cúng được bày biện tỉ mỉ. |
|
| Nghi Lễ cúng bến nước do Nghệ nhân ưu tú Y Krai Cil, phụ cúng Ma Phương, cùng với các nghệ nhân và nhân dân buôn Pai Ar thực hiện. Lễ cúng diễn ra trong không khí trang nghiêm. |
|
Đầu tiên, thầy cúng thực hiện cúng bến nước. Tại đây, thầy cúng tiến hành nghi lễ cúng nói lời tạ ơn với thần nước, thần suối, thần sông hứa giữ bến nước sạch sẽ, bảo vệ tốt nguồn nước. |
|
| Tiếp theo nghi lễ, thầy cúng cúng cầu sức khỏe cho buôn làng tại ngã tư. Thầy cúng đọc hết gia phả của các dòng họ sinh sống trong buôn nhằm mục đích báo cáo với yang (thần), để yang nắm được các dòng họ sinh sống trong buôn nhằm tiếp tục bảo vệ, che chở. |
|
Sau đó, thầy cúng di chuyển đến cổng chào (cửa ngõ vào buôn) để khấn xua đuổi tà ma, xua đuổi những điều xui xẻo. Thầy cúng đổ hết phần tiết heo pha rượu còn lại trong chén và đọc lời khấn với ý nghĩa: Xua đuổi những điều xui xẻo không may mắn ra khỏi buôn làng, để buôn làng được bình yên, bà con có cuộc sống ấm no, hạnh phúc… |
|
| Lễ cúng bến nước kết thúc, theo phong tục của người M'nông, thầy cúng sẽ về tại nhà văn hóa cộng đồng của buôn hoặc về tại nhà mình, không được phép quay trở lại bến nước, vì sợ các yang về nhập vào người thầy cúng. |
|
| Nghệ nhân ưu tú Y Krai Cil chia sẻ lễ cúng bến nước là nét văn hóa truyền thống đặc sắc của người M'nông. Trước đây, ông bà thường phải du canh, du cư khắp nơi tìm mảnh đất an cư, yêu cầu đầu tiên là phải có nguồn nước. Khi tìm được một nguồn nước trong lành thì cả buôn làng phải hết lòng gìn giữ. |
|
Dù hôm nay cuộc sống đã có nhiều thay đổi, nước máy, nước sạch được dẫn về từng buôn, nhưng người M'nông Gar nơi đây vẫn lấy nước từ bến nước để chế rượu cần và thờ cúng yang. |
|
| Theo nghệ nhân ưu tú Y Krai Cil, lễ cúng bến nước của người Ê Đê diễn ra bên bến nước là dòng nước ngầm chảy ra, còn đồng bào M'nông diễn ra bên bến nước là bến sông, bến suối. Lễ cúng bến nước thường được tổ chức vào đầu năm để cảm tạ thần nước một năm qua đã phù hộ cho buôn làng có nguồn nước sạch, mùa màng tốt tươi, cuộc sống ấm no hạnh phúc... |
|
Ông Võ Thành Huệ - Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện Lắk, Phó Ban tổ chức Hội đua thuyền độc mộc - cho biết ban tổ chức Hội đua thuyền độc mộc năm 2025 tổ chức phục dựng nghi lễ cúng bến nước của người M'nông là một hoạt động thiết thực nhằm đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hóa truyền thống. |
|
Qua đó, giúp cho thế hệ trẻ nâng cao nhận thức, có ý thức trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa phi vật thể mà cha ông để lại. |
|
| Theo ông Võ Thành Huệ, đây là ngày hội lớn của đồng bào các dân tộc trong tỉnh và huyện nhà, là sự kiện văn hóa quan trọng nhằm tăng cường tình đoàn kết giao lưu văn hóa giữa các dân tộc. Qua đó, góp phần làm cho nhân dân, du khách hiểu sâu hơn về những giá trị tinh thần, văn hóa của đồng bào dân tộc huyện Lắk nói riêng, của đồng bào các dân tộc tỉnh Đắk Lắk nói chung. |
Nguyễn Thảo
