BQL đền rút kinh nghiệm, chấn chỉnh quản lý
Cuối năm 2023, clip lan truyền trên mạng xã hội về việc đốt 20 tấn vàng mã tại đền Quan lớn Tuần Tranh (xã Đồng Tâm, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương) gây xôn xao dư luận.
Ông Nguyễn Văn Phúc - Phó chủ tịch UBND xã Đồng Tâm, Trưởng ban quản lý (BQL) Di tích quốc gia đền Quan lớn Tuần Tranh (đền Tranh) đã lên tiếng khẳng định thông tin đốt 20 tấn vàng mã là bịa đặt, gây dư luận xấu, ảnh hưởng đến di tích và địa phương.
Tín chủ tên L.T.L có liên hệ với BQL di tích đền Tranh về làm lễ và được đồng ý. Khi thấy đoàn của bà L chở theo số tiền vàng mã lớn, BQL đã trao đổi không thể hóa toàn bộ số tiền vàng tại đền.
Ban quản lý chỉ cho phép đốt 30 bao tại lò hóa sớ của đền Tranh, số còn lại yêu cầu chở đi hóa tại các đền, chùa, đình trên địa bàn và khu vực lân cận.
  |
BQL di tích đền Tranh khẳng định không có chuyện tín chủ đốt hàng chục tấn vàng mã tại đền như thông tin lan truyền trên mạng. |
Dù thông tin đốt 20 tấn vàng mã tại đền là sai sự thật, đại diện BQL di tích khẳng định vẫn có kế hoạch chấn chỉnh, rút kinh nghiệm trong công tác quản lý, căn cứ theo chỉ đạo của Cục Di sản văn hóa và UBND huyện Ninh Giang.
"Rút kinh nghiệm từ vụ việc xảy ra vào tháng 12/2023, trước, trong và sau Tết Nguyên đán Giáp Thìn, BQL di tích đền Quan lớn Tuần Tranh nghiêm cấm các hành vi tổ chức các hoạt động mê tín dị đoan, phục hồi các hủ tục trái với thuần phong mỹ tục của dân tộc, cấm đốt đồ mã có số lượng lớn, kích thước lớn như nhà lầu, xe, ngựa, đồ dùng sinh hoạt...", ông Nguyễn Văn Phúc - Phó chủ tịch UBND xã Đồng Tâm kiêm trưởng BQL di tích đền Tranh chia sẻ với Tiền Phong.
Riêng vấn đề đốt vàng mã với số lượng nhỏ lẻ, ông Phúc cho biết khó cấm tuyệt đối người dân, thay vào đó tích cực tuyên truyền để du khách hạn chế tối đa.
    |
| Du khách đổ về đền Tranh những ngày đầu năm mới 2024. |
Ông Lưu Đức Anh Tuấn - thành viên BQL di tích - chia sẻ nhờ chủ động trong công tác tuyên truyền, chuẩn bị nên dịp đầu xuân năm mới, tại đền Tranh không xảy ra tình trạng đốt vàng mã tràn lan, bừa bãi.
Ngày 20/2, đoàn thanh tra của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) làm việc với đại diện UBND huyện Ninh Giang, BQL di tích Đền Tranh về việc chấp hành các quy định pháp luật trong công tác quản lý và tổ chức lễ hội.
Sau buổi làm việc, Thanh tra Bộ VHTTDL ghi nhận, BTC lễ hội, BQL di tích và chính quyền địa phương đã tổ chức, triển khai bài bản công tác quản lý lễ hội. Đoàn Thanh tra cũng đề nghị UBND huyện Ninh Giang, BQL di tích Đền Tranh kịp thời giải quyết, chấn chỉnh những phát sinh và xử lý nghiêm những hiện tượng phản cảm diễn ra trong lễ hội.
Tránh lãng phí, ô nhiễm
Nhà nghiên cứu văn hóa, TS. Trần Hữu Sơn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Văn hóa dân gian ứng dụng khẳng định việc đốt vàng mã có nguồn gốc từ thời nhà Hán (Trung Quốc).
“Trong văn hóa Phật giáo, việc đốt vàng mã tương đối hạn chế. Hoạt động đốt vàng mã quá nhiều cũng là việc làm không đúng với giáo lý nhà Phật. Ngoài những thiệt hại về kinh tế, việc đốt vàng mã quá nhiều dẫn đến những hệ lụy như ô nhiễm môi trường, nguy cơ cháy nổ...", TS. Trần Hữu Sơn chia sẻ.
Ông nhấn mạnh không nên vì tâm lý xem việc đốt vàng mã là tập tục tín ngưỡng của người dân mà e ngại khi vận động, khuyến cáo hay áp dụng chế tài quản lý. Việc hạn chế đốt vàng mã ở các điểm di tích thuộc trách nhiệm của BQL di tích cũng như lãnh đạo, cán bộ làm công tác văn hóa tại địa phương.
  |
Hoạt động đốt vàng mã quá nhiều cũng là việc làm không đúng với giáo lý nhà Phật. |
TS. Hoàng Văn Chung (Viện Nghiên cứu tôn giáo) nêu quan điểm việc đốt vàng mã với số lượng ít như một thói quen, một nét văn hóa thể hiện niềm tin, tình cảm với người đã khuất vẫn có thể chấp nhận được.
Tuy nhiên những năm gần đây xuất hiện tình trạng ganh đua đốt vàng mã với số lượng rất lớn. Việc này gây hiểu sai về niềm tin tôn giáo, tín ngưỡng, lãng phí tài nguyên, ô nhiễm môi trường.
Công điện số 11/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc bảo đảm nếp sống văn minh, an toàn, tiết kiệm trong các hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo dịp Tết Nguyên đán Giáp Thìn và Lễ hội Xuân 2024 nêu rõ: “Không đốt đồ mã, vàng mã tràn lan gây tốn kém, lãng phí hoặc không đúng nơi quy định tại các cơ sở tín ngưỡng, cơ sở tôn giáo”.
Thủ nhang đền Quan lớn Tuần Tranh lên tiếng
Trả lời Tiền Phong, bà Trần Thị Với (thủ nhang đền Quan lớn Tuần Tranh) phủ nhận thông tin đốt 20 tấn vàng mã và đốt trong 3 ngày 3 đêm như lan truyền trên mạng xã hội.
“Đó hoàn toàn là thông tin bịa đặt. Số vàng mã được chở trên container 20 tấn chứ không phải họ hóa 20 tấn vàng mã tại đền Tranh. Chúng tôi không xác định được số lượng cụ thể, tuy nhiên việc hóa vàng mã chỉ diễn ra trong khoảng hơn 1 tiếng. Số vàng mã còn lại họ đưa lên xe chở đến các phủ, đền khác để hóa”, bà Với cho hay.
Thủ nhang đền Tranh khẳng định việc khách thập phương hóa số lượng vàng mã nhiều như kể trên chỉ là cá biệt. Nhà đền không thể kiểm soát hay cấm đoán, đặc biệt trong trường hợp khách chỉ mang đến làm lễ trình rồi mang đi. Tuy nhiên, ban quản lý di tích thường xuyên nhắc nhở mọi người hạn chế, không đốt vàng mã một cách lãng phí.
Đỗ Quyên
