Quyền phê duyệt bị biến thành công cụ gây khó
Theo kết luận điều tra, ông Nguyễn Bá Hoan cùng 8 bị can bị đề nghị truy tố về tội “Nhận hối lộ”; Nguyễn Lâm Sơn, Giám đốc Công ty Luật TNHH Thành Đô, bị đề nghị truy tố về tội “Môi giới hối lộ”. Ngoài ra, Nghiêm Quốc Hưng (Chủ tịch Công ty Hoàng Long), Nguyễn Đức Nam (Chủ tịch Công ty Sona), Nghiêm Văn Định (Giám đốc Công ty Incoop3) và một số cá nhân khác bị đề nghị truy tố về tội “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng”.
Theo C03, Cục Quản lý lao động ngoài nước là đơn vị được giao tham mưu, thực hiện quản lý nhà nước trong hoạt động xuất khẩu lao động, có quyền thẩm định, phê duyệt hợp đồng cung ứng lao động, cấp và thu hồi giấy phép doanh nghiệp.
Lợi dụng vị trí này, ông Nguyễn Bá Hoan đã chỉ đạo Cục trưởng Tống Hải Nam và một số cán bộ lãnh đạo Cục gây khó cho doanh nghiệp, bằng cách trả hồ sơ nhiều lần, yêu cầu bổ sung giấy tờ không cần thiết, kéo dài thời gian thẩm định. Đáng chú ý, các bị can đã tự đặt ra quy trình riêng, không quy định trong văn bản pháp luật, tạo thành một dạng “giấy phép con” trá hình.
Trước áp lực tiến độ hợp đồng với đối tác nước ngoài, nhiều doanh nghiệp buộc phải chi tiền “đối ngoại” để hồ sơ được phê duyệt nhanh.
Đường đi của tiền hối lộ
Trọng tâm của vụ án là chương trình xuất khẩu lao động sang Hàn Quốc theo Visa E7-3, triển khai từ năm 2022. C03 xác định ông Hoan đã chỉ đạo xây dựng quy trình thẩm định riêng đối với chương trình này. Trong quá trình triển khai, Nghiêm Quốc Hưng, Chủ tịch Công ty Hoàng Long, đã gặp ông Hoan để nhờ “tạo điều kiện” phê duyệt nhanh hồ sơ. Hai bên thỏa thuận mức chi 100–200 USD cho mỗi lao động xuất cảnh.
Từ năm 2023 đến 2025, ông Hoan bị xác định hai lần nhận tổng cộng 170.000 USD (khoảng 4,3 tỷ đồng) từ Công ty Hoàng Long, tương ứng với 129 lao động đi làm việc tại Hàn Quốc. Ngoài ra, ông Hoan còn nhận 50 triệu đồng từ Công ty Sona và 450.000 USD cùng 90 triệu đồng từ Hoàng Long, Sona, Incoop3 vào các dịp lễ, Tết và để tạo điều kiện cho công ty này các việc khác. Căn cứ tài liệu chứng cứ, CQĐT xác định ông Nguyễn Bá Hoan nhận hối lộ 5,2 tỷ đồng.
Đối với Tống Hải Nam, cựu Cục trưởng Cục Quản lý lao động ngoài nước, C03 xác định từ 2018 đến 2025, bị can này đã chỉ đạo áp dụng yêu cầu hồ sơ vượt thực tế, buộc doanh nghiệp phải cung cấp tài liệu chứng minh hạn mức tuyển dụng lao động của chủ sử dụng tại Hàn Quốc, điều mà doanh nghiệp gần như không thể đáp ứng.
Khi doanh nghiệp không đáp ứng được, các bị can gợi ý việc “đưa tiền cảm ơn” để được bỏ qua và phê duyệt nhanh. Với thủ đoạn này, ông Nam đã nhận hối lộ 7,9 tỷ đồng, trong đó có 54.000 USD từ Công ty Hoàng Long, 40.000 USD và 20 triệu đồng từ Incoop3, cùng nhiều khoản tiền khác từ Sona và các doanh nghiệp liên quan.
Không chỉ dừng ở Visa E7-3, nhóm bị can còn bị cáo buộc nhận tiền để chạy giấy phép xuất khẩu lao động. Từ 2018 đến 2025, Cục trưởng Nam chỉ đạo cấp dưới gây khó, kéo dài thẩm định, sau đó gợi ý doanh nghiệp đưa tiền.
C03 xác định, các bị can đã nhận tổng cộng 15,3 tỷ đồng để xử lý hồ sơ cho 29 doanh nghiệp, 30 hồ sơ. Trong đó, ông Hoan nhận 950 triệu đồng, ông Nam nhận 3,2 tỷ đồng, Nguyễn Thành Hưng (chuyên viên Văn phòng Cục) nhận 3,1 tỷ đồng.
Song song với hành vi đưa, nhận hối lộ, C03 làm rõ sai phạm tại các doanh nghiệp. Từ 2020 đến 2024, ba doanh nghiệp Hoàng Long, Sona và Incoop3 đã đưa hơn 15.000 lao động đi làm việc ở nước ngoài nhưng che giấu doanh thu hơn 861 tỷ đồng, gây thiệt hại thuế 241 tỷ đồng. Riêng Công ty Sona đã thu tiền người lao động vượt định mức, bỏ ngoài sổ sách 29,2 tỷ đồng; Incoop3 thu thêm 500–1.000 USD mỗi lao động, gây thất thu thuế 432 triệu đồng.
