Khoa học kỹ thuật đã vào từng hộ gia đình
Những năm qua, việc ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật (KHKT) luôn cán bộ, Nhân dân ở xã vùng cao Púng Luông, tỉnh Lào Cai quan tâm thực hiện, tạo động lực thúc đẩy phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa, nâng cao giá trị thu nhập trên cùng diện tích đất canh tác, hướng đến sản xuất nông nghiệp bền vững.
Gia đình ông Thào Nhà Của, thôn Hua Khắt, xã Púng Luông, tỉnh Lào Cai có hơn 1 ha đất vườn. Trước đây, diện tích này có nhiều loại cây khác nhau nhưng chỉ có tác dụng chống xói mòn, rửa trôi, không mang lại nhiều hiệu quả kinh tế. Những năm trước, khi địa phương đẩy mạnh tuyên truyền về chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi, ông Của cùng các con đã mạnh dạn tham gia dự án trồng thử nghiệm giống hồng giòn Fuyu. Sau một thời gian gắn bó với hàng trăm gốc hồng, ông Của đã nhìn thấy hiệu quả kinh tế rõ rệt từ loại cây này, mỗi năm trung bình thu trên 2 tấn quả với giá bán từ 35 đến 40 nghìn đồng/kg.
Riêng năm 2025, gia đình ông Của thu hoạch trên 3 tấn hồng giòn bán ra thị trường. Chìa khóa để cây Hồng giòn phát triển khỏe mạnh trên mảnh đất này chính là việc ông đã áp dụng khoa học kỹ thuật (KHKT) trong trồng, chăm sóc cây.
"Gia đình được Đảng, chính phủ mang cây hồng giòn. Tôi đã mạnh dạn trồng và nhân rộng cây qua các năm. Cây hồng này rất sai quả. Từ năm thứ 3 trồng đã cho quả. Mỗi cây thu hoạch khoảng 40 đến 50 kg, 5 - 6 quả là được 1 kg rồi. quả to, ăn rất giòn và ngọt. Giá bán cao lắm, mà không có nhiều để bán. Để quả to, ngọt mình phải chăm sóc, bón phân cho cây, không được phun thuốc hóa học, chỉ phát hiện sâu rồi diệt bằng thủ công thôi". ông Của nói.
Khác với ông Của, gia đình anh Mùa A Mạnh, thôn Nả Háng Tùa Chử xã Púng Luông tỉnh Lào Cai hiện có 4 ha lê, trong đó có trên 2ha đã cho thu hoạch. Để vườn lê sai quả, có chất lượng ngọt, hàm lượng nước cao, gia đình anh Mạnh đã lựa chọn trồng lê trên những quả đồi đón được nhiều ánh nắng, đồng thời chăm sóc cây, bổ sung phân bón theo từng giai đoạn.
Nhờ các kiến thức được tích lũy, năng suất lê tăng, mỗi năm vườn cho thu hoạch khoảng gần 8 tấn, với giá bán từ 15 đến 30 nghìn đồng/kg, đem về thu nhập cao gấp nhiều lần so với trồng ngô. "Trong quá trình trồng Lê, tôi có học hỏi kinh nghiệm trên mạng và được tham gia tập huấn các lớp dạy nghề qua dự án giảm nghèo và các lớp dạy nghề khác của địa phương. Từ đó, tôi áp dụng vào thực tế để chăm sóc, bón phân và phát triển cây lê theo từng giai đoạn nên chất lượng quả ngon, nhiều khách hàng tin tưởng", anh Mạnh nói.
Từ mô hình nhỏ lẻ đến hợp tác xã và công ty
Tận dụng điều kiện tự nhiên của xã Púng Luông nằm trên độ cao từ 1000 - 1.400m so với mực nước biển, với nhiệt độ trung bình 17 - 18 0c, lãnh đạo xã còn tạo điều kiện cho người dân áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất các loại nấm ăn và nấm dược liệu với quy mô lớn. Cuối năm 2022, Công ty TNHH Sản xuất nấm ăn, nấm dược liệu đã xây dựng trại nuôi trồng nấm. Đến nay, trại nấm có quy mô hàng chục nghìn m2 cung ứng ra thị trường trên 200 tấn nấm hương thương phẩm mỗi năm.
Theo anh Hoàng Văn Nối, Phó Giám đốc công ty cho biết, thời gian bắt đầu đóng bịch phôi cho đến khi hết thời gian thu hoạch của 1 bịch nấm dao động từ 7 đến 7,5 tháng, trong đó có khoảng 2,5 tháng là thu hoạch nấm. Hiện nay, công ty TNHH sản xuất nấm ăn, nấm dược liệu duy trì khoảng 50 nghìn bịch phôi nấm/ năm. Công ty áp dụng các biện pháp kỹ thuật để sản lượng đạt khoảng 4 lạng nấm/bịch phôi.
Nấm không chỉ mang về nguồn thu nhập cao cho các thành viên góp vốn mà còn tạo công ăn việc làm cho từ 15 đến 20 lao động. Để các lao động địa phương hiểu rõ về kỹ thuật trồng nấm, công ty đã trực tiếp cần tay chỉ việc mở các khóa tập huấn, chuyển giao kỹ thuật và công nghệ trồng, chăm sóc nấm hương.
"Giá thể làm bằng mùn gỗ băm và tất các các loại gỗ tạp, trừ gỗ có tinh dầu, pha trộm tùy từng loại nấm. Giá thể được khử trùng bằng cách hấp bịch phôi. Quá trình chăm sóc phải theo dõi hàng ngày và chăm sóc rất kỹ lưỡng. Để làm những việc đó, hợp tác xã phải tập huấn cho nhân viên sử dụng kim kích nước với định lượng làm sao cho vừa với từng bịch phôi để các bịch phôi nấm ra nấm đảm bảo chất lượng", anh Hoàng Văn Nối chia sẻ.
Tỷ lệ hộ nghèo giảm rõ rệt
Xã Púng Luông được hình thành từ việc sắp xếp toàn bộ diện tích tự nhiên, quy mô dân số của các xã Nậm Khắt, La Pán Tẩn, Dế Xu Phình và Púng Luông cũ của huyện Mù Căng Chải, tỉnh Yên Bái, nay là tỉnh Lào Cai. Người dân ở xã Púng Luông nhiều đời nay chủ yếu gắn bó với sản xuất nông nghiệp.
Tuy vậy, địa phương này gặp những khó khăn về địa hình bị chia cắt mạnh, thêm vào đó trình độ, kỹ thuật, thâm canh của người dân còn hạn chế, khả năng cạnh tranh của nhiều loại nông sản còn thấp, thiếu sự gắn kết giữa sản xuất nông nghiệp với chế biến nông sản và thị trường tiêu thụ sản phẩm. Do đó, xã Púng Luông xác định, một trong những giải pháp chính để phát triển nông nghiệp là áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp, từ đó tạo ra những chuyển biến trong canh tác và nâng cao chất lượng các loại sản phẩm trên địa bàn.
Giải pháp đó đã được các thôn bản cụ thể hóa thành từng mô hình sản xuất hiệu quả. Từ những ví dụ cụ thể về trồng nấm hay phát triển cây lê, hồng giòn, hoa hồng vào sản xuất ở trên địa bàn xã cho thấy vai trò then chốt của KHKT đối với phát triển nông nghiệp nông thôn, đặc biệt là đối với những địa bàn kinh tế còn khó khăn, sản xuất còn nhỏ lẻ, thiếu sự liên kết. KHKT đã giúp người dân vùng cao thực hành nông nghiệp tốt, áp dụng quy trình kỹ thuật hợp lý, điều nay không chỉ nhằm tăng năng suất, mở ra những hướng đi mới cho sản xuất an toàn mà sản phẩm còn đảm bảo an toàn cho sức khỏe con người và môi trường xung quanh.
"Hàng năm, xã có kế hoạch triển khai mạnh về áp dụng KHKT và chuyển đổi từ cây lúa sang trồng một số loại cây cho năng suất cao như nấm, rau, hồng giòn, hoa hồng, củ quả sạch để tăng giá trị trên một đơn vị diện tích đất canh tác. Từ năm 2021 đến nay, xã đã tạo mọi điều kiện cho các hợp tác xã, người dân có cơ hội chuyển đổi và phát triển các mô hình kinh tế trên địa bàn có hiệu quả, tạo nguồn thu cho người dân cũng như các hợp tác xã", ông Thào A Phềnh, Phó Chủ tịch UBND xã Púng Luông cho biết thêm.
Với chủ trương chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi trên cơ sở áp dụng các tiến bộ KHKT mới vào thâm canh, địa phương đã xuất hiện nhiều mô hình cho hiệu quả kinh tế cao, góp phần nâng thu nhập bình quân cho người dân đạt từ 35 - 42 triệu đồng/ người/ năm, tỷ lệ hộ nghèo còn 752/3.757 hộ chiếm 20,02%.
