Chương trình Nâng bước thủ khoa 2025: Khát vọng ngời lên trong gian khó

Năm nay, một sự tình cờ, nhiều em mồ côi cha hoặc mẹ, thậm chí cả hai từ rất sớm. Có những em bị khuyết tật bẩm sinh, bị trọng bệnh hoặc bị bỏ rơi, bị ngược đãi. Nhiều em là người dân tộc thiểu số, ở vùng sâu vùng xa, vùng biên giới hết sức nghèo khó... Không những thế, nhiều em và gia đình còn bị bão lụt tàn phá khiến con đường đến trường thêm phần chông gai. Hoàn cảnh khác nhau nhưng các em đều có điểm chung là đều không bỏ cuộc và quyết chí vươn lên.

Ðứng lên trong nước mắt

“Em từng nghĩ đến việc nghỉ học nhưng mẹ không đồng ý”. Đó là lời tâm sự đẫm nước mắt của “cô bé bán rau” Nguyễn Võ Nhật Thiện, sinh viên ngành Giáo dục mầm non, Trường đại học Phú Yên. Nhật Thiện sinh ra ở Đông Hòa (Phú Yên) và mồ côi cha từ khi mới lên 5. Một mình mẹ tất tưởi bán rau nuôi con ăn học. Khi Nhật Thiện lên 10 thì mẹ lâm trọng bệnh, không thể tiếp tục công việc, cô bé vừa học vừa tảo tần thay mẹ bán rau muống để lo thuốc thang, chăm sóc mẹ và để nuôi chính mình. Một ngày của Nhật Thiện bắt đầu từ 4 giờ sáng, cô bé chở rau ra chợ bán rồi về đi học. Cô chỉ muốn được ở bên mẹ nên cực khổ vẫn chấp nhận. Nhưng rồi mẹ cũng bỏ Nhật Thiện ra đi vào đúng ngày sinh nhật thứ 12 của cô.

Bằng tất cả sự nỗ lực và khát vọng, ý chí vươn lên, cô bé mồ côi bán rau muống ngày nào nay đã bước vào ngưỡng cửa đại học. Trong lúc vẫn còn đang vật lộn với khó khăn để đến trường thì cơn lũ lịch sử hồi giữa tháng 11 vừa qua ập đến tàn phá nhà cửa. Mặc dù vậy, Nhật Thiện vẫn không nguôi khát vọng trở thành cô giáo gieo con chữ ở những vùng sâu vùng xa. “Hơn ai hết, em biết cái nghèo đáng sợ ra sao và bản thân sẽ như thế nào nếu không tìm được ánh sáng tri thức”, Nhật Thiện bày tỏ.

Không riêng Nhật Thiện, trong số những thủ khoa, á khoa đầu vào các trường đại học được tôn vinh và nhận học bổng Nâng bước thủ khoa 2025 còn nhiều mảnh đời thương tâm và đã đứng lên từ nước mắt và Y Ma Ry cũng vậy. Bố mẹ mất sớm, Y Ma Ry và 3 người em (xã Bờ Y, tỉnh Quảng Ngãi) trở thành trẻ mồ côi khi còn rất nhỏ, em nhỏ nhất chỉ vừa 1 tuổi. Năm 2015, Y Ma Ry và một em gái được Trung tâm công tác xã hội Kon Tum tiếp nhận nuôi và cho đi học. Hai em còn lại ở với bà ngoại.

“Dù gặp nhiều khó khăn nhưng em không bỏ cuộc và luôn cố gắng hướng tới mục tiêu của mình”, Y Ma Ry tâm sự. Không những thế, người chị cả Y Ma Ry còn luôn dặn các em mình phải luôn cố gắng học tập, vì chỉ như thế mới giúp mở ra được tương lai tốt đẹp. Chính nhờ cố gắng, Y Ma Ry trở thành một trong những sinh viên tốp đầu của Trường đại học TDTT Đà Nẵng.

Ý chí là đôi cánh

Nguyễn Thúy Hằng (ở Hoài Nhơn Bắc, tỉnh Gia Lai) bị khuyết tật bẩm sinh, phải mang chân giả nên đi lại, sinh hoạt gặp rất nhiều khó khăn. Tuy nhiên, Hằng chưa bao giờ xem đó là lý do để dừng lại, ngược lại cô còn biến khiếm khuyết thành động lực để vượt khó và qua đó học được cách kiên trì trong cuộc sống. “Cơ thể đã yếu hơn thì ý chí phải mạnh hơn”, Thúy Hằng tâm sự. Cô cũng bày tỏ, dù bản thân không hoàn hảo nhưng cô luôn tin vào giá trị của sự cố gắng. Nhờ thế, Thúy Hằng đã trở thành một trong 10 tân sinh viên có điểm đầu vào cao nhất Trường ĐH Y-Dược Đà Nẵng trong năm học này.

Sinh ra ở miền núi (Làng Nú, xã Ia Nan, tỉnh Gia Lai) lại bị khuyết tật vận động và nghe nói ở mức nặng nhưng Lê Thị Bích Huề lại muốn chứng minh rằng ý chí mới là đôi cánh mạnh mẽ nhất. Cô tự viết lên cánh tay của mình như là một cách để thể hiện ý chí: Khuyết tật không bao giờ là giới hạn. Cô cũng đã chứng minh điều đó bằng nhiều năm có kết quả học tập xếp loại giỏi và trở thành học sinh khuyết tật tiêu biểu tại địa phương. Gần đây nhất, cô trở thành thủ khoa đầu vào ngành Công tác xã hội Trường ĐH Lao động-Xã hội (Cơ sở 2 tại TPHCM).

Bị khuyết tật khúc xạ bẩm sinh, nhà nghèo, lại mồ côi cha từ bé khiến con đường tìm đến con chữ của Nguyễn Văn Thương (thôn Quảng Xá, xã Ninh Châu, tỉnh Quảng Trị) trở nên vô cùng gian nan. Nhưng Thương chưa bao giờ cho phép mình gục ngã hay đầu hàng số phận. Thương theo đuổi ước mơ của mình một cách quyết liệt. Thương nhớ lại, những năm học cấp 2 em đã phải đạp xe 20 km mỗi ngày và có khi đi về giữa cơn bão lũ để theo đuổi đội tuyển học sinh giỏi Vật lý.

Những vòng xe không mệt mỏi ấy đã đưa em đến rồi bước vào cổng trường chuyên của tỉnh. Ở môi trường mới, Thương mặc cảm, tự ti, nhưng em đã tự “lên dây cót” tinh thần rằng dù không chọn được nơi mình sinh ra nhưng hoàn toàn có thể chọn cách mình vươn lên. Từng chút một, Thương đã chinh phục hết đỉnh cao này đến đỉnh cao khác trong học tập, rèn luyện như học sinh giỏi quốc gia, giải nhất STEM và những tấm huy chương trong các môn thi thể thao. Hiện Thương đang là sinh viên lớp An toàn tài năng, Trường đại học CNTT (ĐH Quốc gia TPHCM) và đang tiếp tục chinh phục những đỉnh cao công nghệ.

Trách nhiệm với cộng đồng

Không chỉ nỗ lực học tập và rèn luyện để nhận lãnh trách nhiệm với chính bản thân và gia đình, nhiều tân thủ khoa còn nỗ lực phấn đấu vì lý tưởng cách mạng, vì trách nhiệm lớn lao với cộng đồng và đất nước. Cũng nhờ đó, các bạn trẻ này đã sớm được đứng vào hàng ngũ của Đảng ngay khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Dương Cẩm Tú (xã Nguyễn Nghiêm, tỉnh Quảng Ngãi) là một trong số đó. Cẩm Tú xem việc trở thành đảng viên là cột mốc quan trọng để sống có trách nhiệm hơn với bản thân và cộng đồng.

“Người đảng viên trẻ cần gương mẫu, kiên định lý tưởng và luôn đặt tinh thần tập thể, cống hiến lên hàng đầu”. Khi trở thành Thủ khoa đầu vào ngành Quản trị kinh doanh, Trường ĐH Phạm Văn Đồng, Cẩm Tú xem đây vừa là niềm tự hào, vừa là trách nhiệm để không ngừng nỗ lực hơn trong học tập và rèn luyện. Nhà nghèo, bố thường xuyên bị bệnh nên với Cẩm Tú, học bổng Nâng bước thủ khoa không chỉ giúp trang trải khó khăn mà là nguồn cổ vũ tinh thần vô giá, tiếp thêm sức mạnh để cô tiếp tục học tập và phấn đấu.

Phạm Quyết Thắng (xã Đức Lập Thượng, tỉnh Tây Ninh) đã bắt đầu nghiên cứu chế tạo sản phẩm khoa học kỹ thuật đầu tiên trong năm lớp 9. Những năm sau đó Thắng tiếp tục các nghiên cứu và là học sinh giỏi cấp tỉnh. Cùng với đó, Thắng còn tích cực tham gia phong trào đoàn, hội và đạt được danh hiệu học sinh 3 tốt cấp tỉnh. “Điều quý giá nhất trong quãng đời học sinh của em là được trở thành đảng viên”, Thắng chia sẻ.

Hiện tại Thắng đang theo học Chương trình đào tạo kỹ sư chất lượng cao Việt-Pháp thuộc Trường ĐH Bách Khoa TPHCM. Thắng đã đề ra các mục tiêu học tập rõ ràng để đạt được tấm bằng đại học xuất sắc sau 5 năm học. Cùng với đó là hoàn thành những chứng chỉ tiếng Anh và tiếng Pháp vào năm thứ ba và ấp ủ tham gia cuộc thi Olympic Toán học sinh, sinh viên năm 2026.

Bên cạnh đó, Thắng đặt các mục tiêu nghiên cứu khoa học để có bài báo khoa học đầu tiên được công bố vào năm thứ hai đại học. Tiếp đến là tiến hành dự án khoa học kỹ thuật về thiết kế và chế tạo bộ giám sát năng lượng thông minh. Mục tiêu xa hơn của Thắng là sẽ đi du học sau khi tốt nghiệp đại học bằng học bổng toàn phần của Chính phủ Pháp.

“Giấc mơ của em là trở thành một kỹ sư có khả năng thực hiện các dự án trọng điểm quốc gia, góp phần vào công cuộc xây dựng và làm cho đất nước Việt Nam trở nên phát triển hơn”, Thắng chia sẻ.