Chăm sóc sức khỏe tâm thần cho nhân viên y tế

Suy kiệt, trầm cảm do áp lực công việc

Đại dịch COVID-19 kéo dài từ năm 2020 đến hết năm 2022 không chỉ gây ra những thiệt hại nặng nề về sinh mạng con người và kinh tế xã hội mà còn để lại những hậu quả lớn đối với sức khỏe tâm thần của cộng đồng, trong đó nhóm đối tượng bị tác động lớn nhất là nhân viên y tế.

Dịch bệnh qua đi, các hoạt động kinh tế - xã hội trở lại bình thường nhưng theo Sở Y tế TPHCM, nhân viên y tế đang phải đối mặt với nguy cơ suy sụp cả về thể chất lẫn tinh thần do quá tải công việc và bị căng thẳng, ám ảnh khi chứng kiến những đau thương trong đại dịch.

Nhân viên y tế luôn phải làm việc trong môi trường nhiều rủi ro, chịu nhiều áp lực ảnh: Vân Sơn

Theo một khảo sát được thực hiện tại Bệnh viện Hùng Vương vào cuối năm 2021 trên 466 nhân viên y tế 23,6% nhân viên có biểu hiện trầm cảm; 42,9% lo âu; 17,6% stress. Bệnh viện ghi nhận có 57,5% nhân viên đã trải qua nhiều biến cố như phải chứng kiến người thân, bạn bè, bệnh nhân mất vì COVID-19; 53,6% nhân viên cảm thấy bản thân bị kỳ thị vì làm việc trong môi trường y tế; 70,2% nhân viên cho biết người thân mất việc làm.

Trong đại dịch, nhân viên y tế đã gánh chịu nhiều áp lực, mệt mỏi, căng thẳng, nhiều người bị phơi nhiễm, những người còn lại phải làm việc với công suất tăng gấp nhiều lần.

Nhiều nhân viên y tế không chịu nổi áp lực đã phải nghỉ việc. Công việc quá áp lực và nhiều rủi ro nhưng thu nhập không tương xứng cũng là nguyên nhân khiến nhiều người nghỉ việc trong hệ thống y tế công lập để chuyển sang công việc khác hoặc môi trường làm việc mới tại các bệnh viện tư nhân.

Theo thống kê của Sở Y tế TPHCM, năm 2020, thành phố có 595 nhân viên y tế cơ sở công xin nghỉ việc, năm 2021 số nhân viên y tế nghỉ việc là 968 người, năm 2022 số nhân viên y tế nghỉ việc lên đỉnh điểm với 1.523 người. Trong 7 tháng đầu năm 2023, tình trạng nghỉ việc của nhân viên y tế trong hệ thống công lập vẫn ở mức cao với 547 người.

“Cấp cứu trầm cảm”

Để hỗ trợ nhân viên y tế vượt qua áp lực, căng thẳng trong công việc và cuộc sống, TPHCM đã có chính sách cải thiện hệ số điều chỉnh thu nhập tăng thêm ở mức 1,8 lần tiền lương từ đầu năm 2023 và tăng mức lương cơ sở lên 1,8 triệu đồng/tháng từ tháng 7. Bên cạnh đó, ngành y tế thành phố đang có nhiều hoạt động hướng tới chăm sóc sức khỏe tâm thần cho nhân viên y tế.

Ngày 20/8, thông tin từ Sở Y tế TPHCM cho biết, Sở vừa ký biên bản ghi nhớ với tổ chức Family Health International (Tổ chức sức khỏe gia đình Quốc tế - FHI 360) về phối hợp triển khai hoạt động chăm sóc sức khỏe tâm thần cho nhân viên y tế.

Trong thời gian tới, Sở Y tế sẽ cùng FHI 360 tập huấn nâng cao năng lực của lãnh đạo, quản lý y tế tại TPHCM nhằm tăng cường nhận thức về vai trò của sức khỏe tâm thần đối với nhân viên y tế cùng các kiến thức, phương thức xử lý và vượt qua căng thẳng.

Theo đó, mỗi bệnh viện sẽ cử 1 nhân sự với vai trò nhân viên phối hợp hỗ trợ chăm sóc sức khỏe cho nhân viên y tế tham gia các lớp đào tạo, tập huấn về việc nhận biết, đánh giá sàng lọc phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ về sức khỏe tâm thần và quản lý, chăm sóc sức khỏe tâm thần nhân viên y tế tại đơn vị. Các bệnh viện sẽ xây dựng, phát triển tài liệu và sổ tay hướng dẫn công tác chăm sóc sức khỏe tâm thần nhằm nhận biết và hỗ trợ sàng lọc, can thiệp đối với nhân viên y tế có rối loạn sức khỏe tâm thần, từ đó tư vấn, hỗ trợ khi cần thiết.

Bệnh viện sẽ thiết lập phòng nghỉ ngơi ngay tại bệnh viện nhằm cung cấp không gian cho cán bộ, nhân viên y tế giải tỏa căng thẳng. Bệnh viện sẽ ưu tiên chăm sóc sức khỏe tinh thần và tiếp cận các nguồn lực, từ đó hình thành mạng lưới chăm sóc sức khỏe tâm thần. Ngành y tế TPHCM sẽ nhân rộng mạng lưới hệ thống “Cấp cứu trầm cảm” dành cho nhân viên y tế, hỗ trợ tâm thần khẩn cấp, hỗ trợ khám sàng lọc, tư vấn từ xa giúp giải quyết ngay nhu cầu liên quan tâm lý - tâm thần thông qua hệ thống kênh tổng đài và đường dây nóng.

TS.BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu, Phó Giám đốc Sở Y tế TPHCM cho biết, sự hợp tác với FHI 360 sẽ giúp nhân viên y tế, người lao động làm việc trong ngành y tế kiểm soát căng thẳng và cân bằng cảm xúc. Hai bên sẽ triển khai sàng lọc, phát hiện và dự phòng sớm các vấn đề sức khỏe tâm thần cho nhân viên, người lao động công tác trong ngành y tế. Đây là giải pháp góp phần quan trọng giúp đảm bảo nguồn nhân lực ngành y tế trong hoạt động chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ nhân dân.