Khoảng ba ngày trước khi nhập viện, anh H.M.P (45 tuổi, Hà Nội) bị ngã giàn giáo, bầm tím và sưng vùng cổ bàn chân trái, đau nhiều và khó vận động. Khi đi khám, anh được chẩn đoán phù nề, tụ máu phần mềm, không có gãy xương và được kê thuốc giảm đau, chống viêm (chưa rõ thành phần corticoid). Sau khi dùng thuốc tại nhà, anh đỡ đau nhưng lại sốt, đau cơ, ho đờm và khó thở tăng dần.
Ngày 1/11, bệnh nhân được đưa vào bệnh viện chuyên khoa hô hấp và chẩn đoán viêm phổi do cúm A kèm suy hô hấp. Tình trạng nhanh chóng trở nặng, phải đặt nội khí quản thở máy, chức năng thận suy giảm và phổi tổn thương rộng dù đã điều trị kháng sinh. Sau 11 ngày không cải thiện, sốt kéo dài, kết quả nuôi cấy phát hiện nhiễm nấm Aspergillus nên anh được chuyển tới Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.
Tại Trung tâm Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, bệnh nhân nhập viện trong tình trạng nguy kịch: phải an thần, giãn cơ, thở máy, dùng thuốc vận mạch; cơ thể phù to, bụng chướng, nước tiểu vàng sậm; bầm tím cổ bàn chân trái, loét lưng và loét cùng cụt độ 3. Nội soi phế quản cho thấy giả mạc bám chắc ở nhánh phế quản phân thùy thùy trên trái, dễ chảy máu. Bệnh nhân được chẩn đoán nhiễm nấm Aspergillus xâm lấn phổi trên nền viêm phổi cúm A nặng, kèm suy hô hấp, suy thận cấp, suy tim và sung huyết. Anh được lọc máu liên tục và điều trị kháng nấm.
Quá trình điều trị gặp nhiều khó khăn do bệnh nhân có suy thận và bệnh lý tim mạch, ảnh hưởng tới khả năng hấp thu thuốc và việc phối hợp phác đồ. Sau một ngày, chức năng phổi cải thiện nhưng đến ngày thứ bảy anh lại sốt 38,8°C, xuất hiện nhiễm khuẩn mới, phải tăng liều thuốc vận mạch. Sau 10 ngày điều trị tích cực, bệnh nhân dần ổn định, thoát sốc, chức năng thận hồi phục và đã tỉnh táo. Tuy nhiên, anh vẫn cần điều trị kháng nấm kéo dài ít nhất 6 tuần.
ThS. Phạm Văn Phúc, Phó Giám đốc Trung tâm Hồi sức tích cực cho biết cúm không chỉ gây viêm phổi do virus mà còn làm suy yếu hàng rào bảo vệ đường thở, tạo điều kiện để vi khuẩn và nấm tấn công. Trong đó, nhiễm nấm Aspergillus xâm lấn là biến chứng nguy hiểm, đặc biệt ở bệnh nhân cúm nặng, có bệnh nền, suy giảm miễn dịch hoặc phải thở máy. Nấm tồn tại phổ biến trong môi trường và thường vô hại, nhưng khi xâm nhập sâu vào phổi có thể gây tổn thương lan rộng, khiến suy hô hấp tiến triển nhanh và làm tăng nguy cơ tử vong. Người bệnh có thể diễn biến nặng đột ngột, sốt kéo dài, khó thở tăng hoặc hình ảnh phổi xấu đi dù đã dùng kháng sinh. Do đó, việc phát hiện sớm qua các xét nghiệm chuyên sâu và xử trí kịp thời có ý nghĩa quyết định.
Bác sĩ khuyến cáo người mắc cúm nếu sốt dai dẳng, khó thở tăng hoặc không cải thiện sau 3–5 ngày điều trị cần đến cơ sở y tế để được đánh giá nguy cơ bội nhiễm. Người có bệnh nền hay suy giảm miễn dịch càng cần cảnh giác, nên tiêm vắc xin cúm hằng năm và đi khám sớm khi xuất hiện triệu chứng bất thường.
Theo các chuyên gia, khoảng 80% người mắc cúm A có thể tự hồi phục, song việc chủ quan lại dễ khiến bệnh nhân bỏ lỡ “giai đoạn vàng” điều trị, đặc biệt trong những ngày đầu khi bắt đầu sốt.
Cúm A là bệnh lí nhiễm virus đường hô hấp cấp tính do các chủng virus cúm A như A/H1N1, A/H3N2 gây ra. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến và nguy hiểm hơn ở nhóm trẻ dưới 5 tuổi, người trên 65 tuổi, người mắc bệnh mạn tính và phụ nữ mang thai. Virus cúm lây lan nhanh qua đường hô hấp thông qua giọt bắn khi ho, hắt hơi hoặc tiếp xúc với bề mặt bị nhiễm mầm bệnh. Thời điểm mùa đông - xuân là giai đoạn bệnh dễ bùng phát do khí hậu lạnh, ẩm, tạo điều kiện thuận lợi cho virus phát triển.
Cúm A thường khởi phát đột ngột với biểu hiện sốt cao 38 - 40°C, ho, đau họng, nghẹt mũi, đau đầu, mệt mỏi, đau mỏi cơ, ớn lạnh, chán ăn; trường hợp nặng có thể khó thở. Người khỏe mạnh đa phần có thể hồi phục sau 5 - 7 ngày, tuy nhiên cúm A vẫn có khả năng gây biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, suy hô hấp, nhiễm trùng nặng hoặc làm bùng phát bệnh nền, đặc biệt ở người mắc bệnh tim mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường, COPD, bệnh thận mạn, người cao tuổi hay phụ nữ mang thai.
