Ông đánh giá thế nào về mức độ sẵn sàng của doanh nghiệp trong việc tiếp cận và thực hiện các chính sách năng lượng hiện nay?
Trong bối cảnh toàn cầu đang đối mặt với những thách thức ngày càng lớn về biến đổi khí hậu, cạn kiệt tài nguyên và áp lực chuyển đổi xanh, việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đã trở thành một trong những ưu tiên hàng đầu của các quốc gia, trong đó có Việt Nam.
Hiện HANSIBA có hơn 300 doanh nghiệp thành viên hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp, với hàm lượng ứng dụng công nghệ kỹ thuật cao và mức tiêu thụ năng lượng điện rất lớn. Có doanh nghiệp phải chi trả hàng tỷ đồng tiền điện mỗi tháng.
Là cánh tay nối dài với hàng trăm hội viên, HANSIBA hiểu rõ được tầm quan trọng của việc tiết kiệm năng lượng trong sản xuất, kinh doanh, đồng thời luôn xác định tiết kiệm điện là một cuộc cách mạng để đẩy mạnh chuyển đổi trong nội bộ hiệp hội.
Bản thân các doanh nghiệp khi vào xây dựng nhà máy tại các khu công nghiệp cũng đã được tuyên truyền và ý thức được là đầu tư dây chuyền công nghệ sản xuất tối ưu việc lãng phí năng lượng, cũng như tính toán sử dụng điện mặt trời mái nhà cung cấp điện năng cho sản xuất....
Trong thời đại đặt tiêu chí xanh và phát thải thấp lên hàng đầu, vai trò của chính sách pháp luật và hỗ trợ tài chính là yếu tố quyết định để chuyển đổi công nghệ và tạo ra các sản phẩm thân thiện môi trường. Tôi tin rằng, với sự hỗ trợ và tạo “sân chơi” minh bạch của Chính phủ với hàng loạt các Luật, nghị quyết đã được thông qua, đặc biệt là Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả được thông qua ngày 18/6 vừa qua, sẽ là cú huých lớn để doanh nghiệp trong nước, nhất là khối doanh nghiệp tư nhân phát triển theo hướng xanh và bền vững.
Tuy nhiên, để doanh nghiệp chuyển đổi nhanh hơn, cần có thêm các chính sách tài chính đi kèm, đặc biệt là tín dụng xanh với lãi suất thấp và thời gian trả nợ dài, đã giúp nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa vượt qua rào cản vốn đầu tư ban đầu – vốn là trở ngại lớn nhất khi đổi mới công nghệ.
Theo ông, đâu là rào cản lớn nhất trong việc nâng cao nhận thức về chuyển đổi năng lượng trong cộng đồng doanh nghiệp?
Tôi cho rằng, nếu không sử dụng năng lượng một cách tiết kiệm và hiệu quả, mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 sẽ là thách thức lớn đối với Việt Nam. Dự án Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả (sửa đổi) được ban hành ngày 18/6 vừa qua sẽ tháo gỡ các rào cản, hoàn thiện hành lang pháp lý để khuyến khích doanh nghiệp và toàn xã hội chuyển đổi xanh hiệu quả, bền vững.
Việc thúc đẩy và nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi là yếu tố then chốt để tạo nên sự thay đổi bền vững trong chuyển dịch năng lượng tạo ra những cơ hội lớn nhưng cũng đầy thách thức để giảm phát thải ròng... Do đó, chuyển dịch năng lượng thành công đòi hỏi chung tay của cả hệ thống. Việc điều chỉnh Quy hoạch điện VIII (Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050) được công bố là một bước tiến quan trọng trong chiến lược phát triển năng lượng bền vững của Việt Nam. Vì vậy, việc thực thi cũng cần chính sách đồng bộ.
Một vấn đề hiện nay là đa số doanh nghiệp Việt là nhỏ và vừa, siêu nhỏ nên hạn chế về vốn, nguồn lực rất khó có tiềm lực để đầu tư nhà xưởng, máy móc, công nghệ cho việc tiết kiệm năng lượng.
Cùng với đó, cần tăng cường hợp tác quốc tế. Việt Nam cần tận dụng các cam kết quốc tế, như Hiệp định Đối tác Chuyển dịch Năng lượng Công bằng (JETP), để thu hút vốn, công nghệ, và kinh nghiệm từ các đối tác phát triển. Hợp tác với các tổ chức tài chính quốc tế cũng sẽ giúp giảm áp lực tài chính trong nước.
Để việc tiết kiệm điện trở thành thói quen, lan toả hơn nữa, theo ông, cần có giải pháp gì?
Về công tác tác tuyên truyền sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, cần đẩy mạnh công tác nâng cao năng lực cho các Trung tâm thuộc Sở Công Thương địa phương để triển khai có hiệu quả chương trình. Định kỳ hàng năm tổ chức hội nghị toàn quốc đánh giá trao đổi kinh nghiệm thực hiện chương trình giữa các Sở Công Thương, đơn vị sự nghiệp triển khai hoạt động công tác sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả thuộc các địa phương, tăng cường khả năng liên kết vùng, tăng hiệu quả tư vấn hỗ trợ cho các doanh nghiệp.
Việc sử dụng hiệu quả năng lượng và tiết kiệm không thể thiếu vai trò truyền thông của báo chí. Bởi báo chí không chỉ truyền tải thông tin mà còn kiến tạo niềm tin, khơi gợi cảm hứng, biến những thông điệp khô khan thành câu chuyện gần gũi, thúc đẩy hành vi tiết kiệm điện trong cộng đồng.
Việc tối ưu hóa năng lượng không chỉ giúp giảm chi phí vận hành, nâng cao hiệu quả sản xuất – kinh doanh, mà còn góp phần khẳng định vị thế của doanh nghiệp trong xu thế kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, hội nhập quốc tế sâu rộng đang ngày càng lan rộng. Đó là những lát cắt đã được các nhà quản lý, chuyên gia gợi mở.
Bởi, doanh nghiệp không chỉ là đối tượng thụ hưởng chính sách, mà còn là chủ thể kiến tạo - nơi các quyết định đầu tư, lựa chọn công nghệ và tư duy vận hành sẽ định hình chất lượng tăng trưởng trong nhiều thập kỷ tới.
"Qua quá trình theo dõi vận hành các doanh nghiệp trực thuộc, HANSIBA nhận thấy các doanh nghiệp vẫn chưa tiếp cận được định chế tài chính cho các khoản vay để thực hiện tiết kiệm điện trong sản xuất, kinh doanh. Chúng tôi rất phấn khởi vì EVN đã có những chủ trương, chính sách mới, đồng thời kỳ vọng nhiều vào Quỹ đổi mới sáng tạo của Bộ Công Thương sẽ giúp hoá giải bài toán đầu tư bền vững cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực tiết kiệm năng lượng…”, ông Nguyễn Vân, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Công nghiệp hỗ trợ TP Hà Nội (HANSIBA).
