Tại họp báo thường kỳ Chính phủ chiều 6/12, ông Nguyễn Trí Đức - Chánh Văn phòng, Người phát ngôn Bộ Xây dựng trả lời câu hỏi liên quan đến việc xây dựng lại nhà bị sập, trôi hoàn toàn cho người dân trong vùng bão lũ theo yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ.
Ông Đức cho hay, năm 2014, Thủ tướng đã ban hành Quyết định về chính sách hỗ trợ hộ nghèo xây dựng nhà ở phòng, tránh bão, lụt khu vực miền Trung, phạm vi áp dụng tại 13 tỉnh, thành phố khu vực Bắc Trung bộ và duyên hải miền Trung (trước khi sáp nhập).
Sau đó, Bộ cũng đã ban hành Thông tư 16 hướng dẫn triển khai Quyết định của Thủ tướng.
Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ ngày 6/12, Thủ tướng lưu ý tập trung công sức, lãnh đạo, chỉ đạo khắc phục hậu quả bão lũ, hoàn thành việc sửa chữa 34.352 ngôi nhà bị hư hỏng, xây mới 1.628 nhà bị sập đổ cho người dân, đến 31/12 phải xong nhà sửa chữa và đến 31/1/2026 phải xong nhà xây mới, để "mọi người đều có nhà, mọi gia đình đều có Tết, mọi cháu thiếu nhi có niềm vui, không để ai bị bỏ lại phía sau".
Trong đó, Bộ Xây dựng đã yêu cầu các địa phương nghiên cứu thiết kế tối thiểu 3 mẫu nhà ở phòng, tránh bão, lụt điển hình, đảm bảo các tiêu chí tối thiểu về diện tích, chất lượng quy định, đảm bảo phòng, tránh được bão, lụt, tổ chức giới thiệu các mẫu thiết kế để người dân tham khảo, lựa chọn (không bắt buộc các hộ gia đình xây dựng theo thiết kế mẫu).
Ngoài thiết kế mẫu, các địa phương có hướng dẫn cụ thể đối với trường hợp cải tạo, nâng tầng làm sàn nhà phòng, tránh bão, lụt. Thực hiện quy định nêu trên, các địa phương đều thiết kế và công bố tối thiểu 3 mẫu, có địa phương đến 6 - 8 mẫu (Huế, Thanh Hóa); các mẫu nhà ở này đều được đăng tải trên Cổng thông tin của Sở Xây dựng địa phương.
Đồng thời, Bộ Xây dựng cũng giao Viện Kiến trúc Quốc gia nghiên cứu triển khai hệ thống mẫu thiết kế nhà ở an toàn phòng, chống thiên tai trong giai đoạn 2007–2023, gồm 176 mẫu có thể sử dụng ngay cho các địa phương, gồm các mẫu: nhà điển hình vùng thiên tai (miền Trung và Tây Nam Bộ); nhà chịu gió bão, lũ quét, sạt lở; nhà nông thôn theo vùng miền; nhà thích ứng biến đổi khí hậu, nước biển dâng (chi tiết tại phụ lục kèm theo).
Theo đại diện Bộ Xây dựng, các mẫu nêu trên được xây dựng trên cơ sở nghiên cứu điều kiện tự nhiên, tập quán văn hoá, đặc điểm thiên tai tại khu vực chịu ảnh hưởng của thiên tai; bảo đảm tuân thủ các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật hiện hành đủ điều kiện áp dụng.
Nhiều địa phương đã đưa các mẫu thiết kế này vào sử dụng như tài liệu tham khảo chính, phục vụ hướng dẫn thiết kế, cải tạo nhà ở và xây dựng các chương trình hỗ trợ nhà ở phòng tránh bão, lũ… Ông Đức nhìn nhận, qua thực tế triển khai, những ngôi nhà theo các thiết kế mẫu nêu trên đều an toàn, chống chịu được bão lụt.
Rà soát đặc điểm địa hình từng vùng
Tuy nhiên, những năm gần đây, tình trạng bão, lũ, lụt đã xảy ra tại hầu hết các địa phương trên phạm vi cả nước, với mức độ phức tạp và nguy hiểm hơn rất nhiều, nên cần có những mẫu thiết kế nhà ở phòng, tránh bão lụt mới phù hợp với tình hình thực tế.
Do đó, Bộ Xây dựng đề nghị UBND các tỉnh chỉ đạo Sở Xây dựng và cơ quan liên quan phối hợp Viện Kiến trúc Quốc gia (Bộ Xây dựng) rà soát đặc điểm địa hình từng vùng để vận dụng và lựa chọn áp dụng mẫu thiết kế theo hướng dẫn của Thủ tướng Chính phủ.
“Việc triển khai cần gắn chặt với quy hoạch xây dựng, quy hoạch nông thôn, quy hoạch vùng, bảo đảm an toàn lâu dài, không chỉ xử lý trước mắt”, đại diện Bộ Xây dựng nói.
Nhìn lại từ đầu năm 2025 đến nay, Việt Nam xảy ra những đợt thiên tai đặc biệt nghiêm trọng; đặc biệt tại khu vực miền Trung liên tiếp phải hứng chịu những cơn bão có cấp lớn, mưa lớn, lũ chồng lũ nhiều lần phá vỡ kỷ lục lịch sử, gây thiệt hại nặng nề cho người dân.
Theo các chuyên gia khí tượng, khi thiên tai dị thường phá vỡ quy luật, cần chuyển đổi sang dự báo thời tiết dựa trên tác động. Do vậy, trong công tác thu thập số liệu, đánh giá, tính toán dự báo các số liệu thủy hải văn, khí hậu… trong công tác lập quy hoạch, lập và phê duyệt dự án đầu tư cũng cần có sự thay đổi cách tiếp cận, mô hình và phương pháp tính toán.
Theo ông, ngay sau khi Quốc hội thông qua Nghị quyết về Quy hoạch tổng thể quốc gia, Bộ Xây dựng sẽ tổ chức lập điều chỉnh Quy hoạch ngành quốc gia 5 lĩnh vực. Còn về đầu tư, Bộ yêu cầu các chủ đầu tư căn cứ kịch bản biến đổi khí hậu và nước biển dâng mới nhất để tính toán, đề xuất các giải pháp kỹ thuật đảm bảo an toàn, bền vững, phát huy tối đa hiệu quả đầu tư khai thác, sử dụng nguồn lực.