Theo Bộ Y tế, trang thiết bị y tế của Công ty Bio-Rad có thể được đưa vào bệnh viện theo nhiều nguồn như viện trợ, đấu thầu từ ngân sách, nguồn vốn vay hoặc xã hội hóa.
Với hình thức xã hội hóa, công ty đặt máy xét nghiệm ở bệnh viện, cùng khai thác, lợi nhuận được chia theo thỏa thuận. Ông Nguyễn Minh Tuấn, Vụ trưởng Trang thiết bị và công trình y tế (Bộ Y tế), cho biết đã có hơn 10 đơn vị báo cáo có sử dụng trang thiết bị của Công ty Bio-Rad cung cấp nhưng không tiện nêu tên.
Cùng ngày, GS.TS Nguyễn Anh Trí, Viện trưởng Viện Huyết học và Truyền máu T.Ư, đơn vị đang sử dụng trang thiết bị và hóa chất nhập từ Công ty Bio-Rad cho biết, khi Bộ Y tế có yêu cầu các đơn vị báo cáo, Viện đã đáp ứng đầy đủ.
Ông Trí chia sẻ: “Tôi đã chỉ đạo Viện phó kiểm tra hồ sơ đấu thầu và các hồ sơ liên quan để trình Bộ Y tế. Tôi khẳng định Viện đã sử dụng sản phẩm của Cty Bio-Rad liên tục từ 10 năm nay, từ năm 2005 đến nay. Các sản phẩm của Bio-Rad đa số dùng cho sàng lọc máu như hóa chất sinh phẩm, thiết bị lọc máu. Viện chỉ mua hóa chất sinh phẩm chứ không mua thuốc điều trị.
Nguồn vốn để mua sản phẩm của Bio-Rad: Vốn từ dự án xây dựng các trung tâm truyền máu trong cả nước cho Ngân hàng thế giới tài trợ từ năm 2003-2009. Nguồn thứ 2 là từ kinh phí của Viện-tiền quay vòng. Và có 1 số rất ít nguồn vốn từ dự án phòng chống HIV cho việc an toàn truyền máu. Tôi khẳng định tuyệt đối Viện chưa bao giờ mua trực tiếp sản phẩm của Công ty Bio-Rad”.
Cũng theo ông Trí, từ năm 2005-2009 có nhiều dự án đấu thầu và Viện mua lại sản phẩm của Bio-Rad từ các công ty khác. Viện đã mua lại các sản phẩm của 10 công ty trong vòng 10 năm. Các công ty này được cho phép kinh doanh tại thị trường Việt Nam.
Trong 10 năm, tổng số tiền đã mua sản phẩm của Bio-Rad mà Viện sử dụng là 70 tỷ 100 triệu đồng. Số tiền này so với tổng số tiền mua hóa chất của Viện ở thời điểm này chiếm tỷ trọng rất ít. Trong thời gian này Viện cũng mua hóa chất của nhiều công ty khác nhau. Năm 2005 tiền mua hóa chất của Bio-Rad chỉ chiếm 20% tổng số tiền mua hóa chất; 2010 chiếm 33%. Thậm chí có những năm chỉ chiếm 0,01%.
Tính trung bình trong 10 năm thì ngân sách của Viện mua hóa chất và sản phẩm của Bio-Rad chỉ chiếm 7,8% tổng số tiền mua hóa chất sinh phẩm của Viện. Viện đã mua các loại sản phẩm của Bio: Năm 2004 và 2008-2009, Viện mua máy từ tiền dự án các trung tâm truyền máu khu vực. Hệ thống eliza tự động, phân tích máu tự động hết hơn 2,3 triệu USD (bằng khoảng 40 tỷ đồng ở thời điểm đó). Tỷ trọng này so với tiền mua máy móc chung của Viện chiếm 13%. Từ đó đến năm 2010, Viện đã mua máy eliza bán tự động 6 lần qua các công ty với tổng số tiền chiếm 7% tổng số mua máy của Viện.
Ông Nguyễn Minh Tuấn, Vụ trưởng Trang thiết bị và công trình y tế (Bộ Y tế), cho biết đã có hơn 10 đơn vị báo cáo có sử dụng trang thiết bị của Công ty Bio-Rad cung cấp nhưng không tiện nêu tên.
Theo GS.TS Nguyễn Anh Trí, trong 10 năm qua, Viện đã có 13 đoàn kiểm toán quốc tế và trong nước cùng 3 đoàn thanh tra của các Bộ Tài chính, Xây dựng, Thanh tra Chính phủ đến kiểm tra. Kết quả kiểm tra Viện đều thực hiện tốt các quy định. GS Trí cũng khẳng định không có chuyện Viện nhận hoa hồng của công ty bán hàng.
Ông Trí cho biết thêm, trong thời gian tới Viện cũng không sử dụng sản phẩm của Công ty Bio-Rad nữa vì đã có công nghệ sàng lọc bằng hóa phát quang tự động. Công nghệ này có ưu điểm là tốt hơn, nhạy hơn công nghệ eliza, kết quả cũng nhanh hơn. Thêm nữa, những máy đã nhập của Bio-Rad theo quy định đã đến 10 năm, hết thời hạn khấu hao nên cũng không sử dụng được nữa.
Nhiều công ty phân phối nói “không liên quan”
Mặc dù PGS.TS Nguyễn Trường Sơn - Giám đốc BV Chợ Rẫy cho biết bệnh viện mua nhiều loại hóa chất cũng như thiết bị của Công ty Bio- Rad thông qua một số đơn vị phân phối nhưng nhiều công ty của Việt Nam phân phối sản phẩm của Bio- Rad phủ nhận.
Theo PGS Nguyễn Trường Sơn từ năm 2005 đến tháng 10/2014, Bệnh viện Chợ Rẫy đã mua 142 mặt hàng hóa chất của Công ty Bio- Rad với tổng trị giá hơn 40 tỷ đồng. Như Tiền Phong đã thông tin các số báo vừa qua, các hóa chất mà bệnh viện này sử dụng chủ yếu là hóa chất dùng cho xét nghiệm viêm gan, HIV...
Theo bác sĩ Sơn, hóa chất được bệnh viện mua sử dụng trong giai đoạn vừa qua từ Bio- Rad chủ yếu thông qua nhà cung cấp là Công ty CP thiết bị y tế Vimec ở quận 10, TPHCM, Công ty TNHH Trang thiết bị y tế Mai Đông ở quận Tân Bình, Công ty TNHH TM-DV Thạch Phát ở phường Đa Kao, quận 1, Công ty TNHH Xây dựng TM-DV KHKT và Môi trường ở Quảng Ngãi và Công ty TNHH Trung Thiện ở Cư xá Lữ Gia quận 11.
Trong khi đó, theo bác sĩ Sơn, các hợp đồng đặt một số máy từ hãng Bio-Rad liên kết với bệnh viện đã hết hạn từ năm 2010 và 4 năm qua bệnh viện không liên kết nữa. Tuy nhiên, trong năm 3 năm qua, bệnh viện có mua một thiết bị của Bio-Rad (do Công ty TNHH Thương mại - Dịch vụ Thạch Phát ở quận 1 cung cấp), với giá hơn 90 triệu đồng cung cấp. Tuy nhiên, việc có hay không Công ty Thạch Phát “bôi trơn” thì bệnh viện không hay biết.
Khi phóng viên liên lạc với bà Vân Anh - đại diện Công ty TNHH Thương mại - dịch vụ Thạch Phát để hỏi về vấn đề Bio-Rad người này từ chối trả lời. Trong khi đó, đại diện Công ty TNHH Trang thiết bị y tế Mai Đông cho biết “chúng tôi không cung cấp hóa chất và thiết bị của Bio-Rad vào Bệnh viện Chợ Rẫy”. Theo người này, đơn vị có trúng thầu cung cấp vào Bệnh viện Chợ Rẫy, một số hóa chất và thiết bị y tế nhưng của hãng khác bởi Công ty không phân phối sản phẩm của Bio-Rad.
Theo báo cáo của Bệnh viện Chợ Rẫy có 6 thiết bị khác của Bio-Rad cũng được các công ty TNHH Xây dựng - Thương mại - Dịch vụ Khoa học kỹ thuật và môi trường ở Quảng Ngãi và Công ty TNHH thiết bị KHKT hóa sinh cung cấp với giá gần 3 tỷ đồng. Tuy nhiên, khi chúng tôi liên lạc với hai đơn vị trên tất cả đều từ chối trả lời.
Trong một diễn biến khác, năm 2006, Công ty Trung Thiện được cho là công ty sân sau của một vị làm trưởng Khoa Sinh hóa của Bệnh viện Chợ Rẫy chuyên cung cấp hóa chất, thiết bị y tế và dụng cụ dùng trong xét nghiệm. Mỗi tháng công ty này cung cấp cho bệnh viện hóa chất và dụng cụ số tiền hơn 2 tỷ đồng. Điều đáng quan tâm là người làm trưởng Khoa Sinh hóa lúc đó đã đề xuất mua hóa chất, máy móc và cho công ty sân sâu của mình đưa hàng vào. Nguồn tin cho biết nhiều hóa chất và thiết bị trong giai đoạn này có cả sản phẩm của Bio- Rad...
