Buổi sáng ở Nhữ Khê bắt đầu bằng mùi chè non thoảng trong gió. Ít ai nghĩ vùng đất cửa ngõ tỉnh Tuyên Quang này từng là nơi bộn bề khó khăn của những hộ tái định cư thủy điện ngày mới chuyển về. Gom góp từ hai bàn tay trắng, vậy mà giờ đây, cả xã đang bước vào quãng đổi thay rõ rệt: đường sá đồng bộ, nông nghiệp chuyển hướng hàng hóa, sinh kế được nâng chất và cơ hội thoát nghèo ngày càng rộng mở.
Những câu chuyện bắt đầu từ năm 2007, khi các hộ dân rời vùng lòng hồ thủy điện về thôn Cây Thị. Nơi đất mới, mọi thứ đều phải dựng lại từ đầu. Sau hơn hai thập kỷ, con đường bê tông rộng dẫn vào thôn cùng những ngôi nhà xây liền kề đã nói thay cho sự đổi thay bền bỉ. Gia đình anh Giàng A Lềnh là một lát cắt tiêu biểu. Được giao đất sản xuất, hỗ trợ bò giống, anh dành công sức trồng 5.000 m2 keo, bạch đàn và nuôi bò sinh sản. Chỉ một năm sau, đàn bò đã chuẩn bị có thêm bê con, dấu mốc đầu tiên trong hành trình thoát nghèo vững chắc.
Cách đó không xa, anh Giàng A Sỹ lại chọn cách mở hướng kinh tế bằng nuôi bò hàng hóa. Vay 50 triệu đồng từ Ngân hàng Chính sách xã hội, anh làm chuồng trại, trồng cỏ và chăm đàn bò theo hướng kỹ thuật được tập huấn. Nhờ vậy, đàn bò phát triển tốt. Riêng năm 2024, anh bán bốn con, thu về 70 triệu đồng. Đây là số tiền đủ để xây nhà mới và đổi đời. Ở Cây Thị bây giờ, những câu chuyện vượt khó như thế không còn hiếm. Có 32 con bò giống từ Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững đã được cấp cho các hộ, tạo cú đẩy quan trọng cho sinh kế của bà con.
Thôn Cây Thị hiện có 83 hộ, hơn 30 hộ là tái định cư. Dù vẫn còn 24 hộ nghèo và 11 hộ cận nghèo, nhưng theo Bí thư Chi bộ thôn, hạ tầng được đầu tư bài bản, từ nước sạch đến giao thông, kênh mương chính là nền tảng để người dân yên tâm sản xuất, từng bước vươn lên.
Không chỉ chăn nuôi, Nhữ Khê còn gây ấn tượng bằng sự phát triển của nông nghiệp hàng hóa. Cả xã có hơn 360 ha chè, mỗi năm cho sản lượng hơn 3.350 tấn; gần 160 ha cây ăn quả; cùng đàn gia súc, gia cầm hơn 414 nghìn con. Những đồi chè xanh mướt mở ra hướng sản xuất ổn định, đồng thời tạo tiềm năng du lịch sinh thái và trải nghiệm nông nghiệp.
Một điểm sáng khác là ứng dụng công nghệ cao. Nhờ nguồn vốn hỗ trợ từ Ban Quản lý dự án vốn nước ngoài, Nhữ Khê được lắp đặt hệ thống tưới tự động trên 40 ha chè và thay giống mới trên 20 ha. Ông Lê Văn Tới, thôn 5, chia sẻ: “Vụ năm nay nhà tôi thu gần 20 tấn chè búp tươi, lãi khoảng 80 triệu đồng nhờ tưới phun tự động.” Con số ấy là minh chứng rõ ràng cho hiệu quả của sản xuất có kỹ thuật.
Nhờ lợi thế nằm giữa trục cao tốc Tuyên Quang – Phú Thọ – Hà Giang, Nhữ Khê đang trở thành điểm sáng thu hút đầu tư. Sân golf Mimosa, các khu sinh thái, khu đô thị, cụm công nghiệp Nhữ Khê… với tổng vốn hàng nghìn tỷ đồng đang mở ra triển vọng phát triển mạnh mẽ, tạo thêm việc làm cho người dân.
Để tạo việc làm tại chỗ, xã khuyến khích mở sáu cơ sở may, thu hút hơn 250 lao động – chủ yếu là người nghèo và cận nghèo – với mức thu nhập 7–8 triệu đồng/tháng. Theo Phó Chủ tịch UBND xã Trần Văn Tuyên, việc khuyến khích kinh tế tư nhân và hỗ trợ khởi nghiệp chính là “mắt xích” giúp người dân tiếp cận cách làm mới, tạo nguồn thu bền vững.
Hiện thu nhập bình quân của Nhữ Khê đạt 55 triệu đồng/người/năm; tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 4,2%, phấn đấu cuối 2025 chỉ còn khoảng 2%. Vùng cửa ngõ Tuyên Quang đang chuyển mình từng ngày: xanh hơn với những đồi chè, vững vàng hơn nhờ đàn bò sinh sản, và sôi động hơn khi dòng vốn đầu tư đổ về.