Đang ở thăm Mỹ, Tổng tham mưu trưởng Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA), tướng Phòng Phong Huy, tiếp tục bẻ cong sự thật, nói rằng Trung Quốc triển khai giàn khoan 981 “hoàn toàn trong vùng lãnh thổ lịch sử không có tranh chấp của Trung Quốc”. Tướng Phòng còn lớn tiếng tuyên bố “không thể để mất một tấc lãnh thổ” và sẽ tiếp tục công việc sai trái bất chấp phản đối của Việt Nam và cộng đồng quốc tế. Không những thế, vị này còn đổ vấy cho chiến lược “xoay trục” của Mỹ đã khuyến khích các nước như Việt Nam, Nhật Bản và Philippines gây chuyện với Trung Quốc (?!).
 |
Tàu hải cảnh Trung Quốc phụt vòi rồng ngăn cản tàu Việt Nam thực thi pháp luật. Ảnh: VnExpress
Tiếp tướng Phòng tại Washington, Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden bày tỏ sự quan ngại sâu sắc của giới chức Mỹ về những hành động đơn phương của Trung Quốc tại biển Đông. Ông nêu rõ sự ổn định và hòa bình tại khu vực đang bị hủy hoại. Trao đổi với Reuters, một quan chức Mỹ cho biết, Phó Tổng thống Biden cùng nhiều quan chức hàng đầu khác của Mỹ đã bày tỏ quan điểm rằng, thái độ của Trung Quốc đối với vấn đề biển Đông là “nguy hiểm và khiêu khích” và Trung Quốc cần phải chấm dứt việc này.
Ngày 16/5, Bộ Ngoại giao Indonesia ra tuyên bố về tình hình căng thẳng ở biển Đông. Bộ trưởng Ngoại giao Indonesia Marty Natalegawa khẳng định chỉ có một lựa chọn ở phía trước là “giải quyết hòa bình các tranh chấp” và việc “sử dụng vũ lực không có chỗ đứng hiện nay trong khu vực”.
Lời cảnh báo mạnh mẽ của Washington được đưa ra ngay sau khi làn sóng phản đối hành động ngang ngược của Trung Quốc dâng cao tại Việt Nam. “Đang nổi lên một số vấn đề cơ bản về những ý định chiến lược dài hạn của Trung Quốc”, vị quan chức Mỹ nói và nhấn mạnh, hành động của Bắc Kinh thể hiện “hình mẫu” của việc thúc đẩy yêu sách chủ quyền thông qua đe dọa và vũ lực. “Chúng tôi lo ngại rằng, Trung Quốc sai lầm khi quyết định những hành động đơn phương là cách thúc đẩy lợi ích của Trung Quốc”, vị quan chức Mỹ nói.
Bộ Ngoại giao Mỹ tiếp tục ra tuyên bố chỉ trích quyết định “khiêu khích” của Trung Quốc khi hạ đặt giàn khoan Hải Dương-981. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Marie Harf nêu rõ: “Chúng tôi hết sức quan ngại về cách hành xử nguy hiểm và hăm dọa kiểu này”. Trước đó, Bộ Ngoại giao Mỹ liên tục nêu quan ngại về diễn biến căng thẳng do Trung Quốc gây ra trên biển Đông, cho rằng đây là hành động mang tính khiêu khích và gây mất ổn định khu vực. Bộ Ngoại giao Mỹ khẳng định, ngoài Mỹ, rất nhiều quốc gia trên thế giới cùng chia sẻ quan điểm này.
Tổng Thư ký ASEAN kêu gọi Trung Quốc rút giàn khoan
Báo Mỹ Wall Street Journal ngày 16/5 đưa tin, Tổng thư ký ASEAN Lê Lương Minh đã lên tiếng kêu gọi Trung Quốc rút giàn khoan Hải Dương-981 ra khỏi vùng biển của Việt Nam. Ông Minh nói ASEAN hy vọng giải quyết hòa bình tranh chấp ở biển Đông theo luật pháp quốc tế. Trước đó, ngày 15/5, Nga lần đầu tiên lên tiếng kêu gọi Trung Quốc và Việt Nam cùng tìm kiếm các giải pháp thông qua con đường đàm phán. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga Alexander Lukashevich cho biết, Nga vẫn theo sát diễn tiến tình hình ở biển Đông và hy vọng tất cả các bên thể hiện sự kiềm chế trước tình hình căng thẳng hiện nay.
Theo Philstar, ngày 16/5, hàng trăm người dân Philippines cùng kiều bào Việt Nam ở Manila tuần hành biểu thị tình đoàn kết và phản đối Trung Quốc ngang ngược hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương-981 trong vùng biển Việt Nam. Cuộc tuần hành do Hiệp hội Philippines-Việt Nam phát động. Người biểu tình mang theo những biểu ngữ mang dòng chữ “Việt Nam và Philippines tay trong tay,” “Đề nghị Trung Quốc ngừng uy hiếp Việt Nam và Philippines”, “Chúng tôi ủng hộ Việt Nam” và hô vang khẩu hiệu “Hoàng Sa-Việt Nam”.
