Nếu trước đây, những giao dịch thuốc lá lậu thường diễn ra lén lút, trong các hội nhóm kín hay qua những mối quen biết, thì giờ đây, bức tranh đã hoàn toàn thay đổi. Không còn e dè, thuốc lá lậu được bày bán công khai, thách thức sự quản lý của chính quyền tại nhiều tỉnh thành lớn. Đáng nói hơn, "cơn lốc" mạng xã hội như Facebook, Zalo đã trở thành "cánh tay nối dài" đắc lực.
|
Hoạt động mua bán thuốc lá điếu nhập lậu diễn ra công khai trên đường phố Hải Phòng |
Ghi nhận thực tế tại nhiều tuyến phố trên địa bàn thành phố Vinh (Nghệ An), Thành phố Hải Phòng (tỉnh Hải Phòng) và Hà Nội cho thấy tình trạng bày bán thuốc lá lậu vẫn diễn ra công khai.
Giữa lòng thành phố Vinh (Nghệ An) sầm uất, trên tuyến đường Trần Phú, không khó để bắt gặp những tủ kính, kệ hàng chất đầy thuốc lá các loại. Chúng tôi ghi nhận, từ những bao lẻ đến cả "cây" thuốc, đủ chủng loại "hot" như Marula chuối thơm lừng, Raison ice café đậm vị, Chapman cổ điển, hay những cái tên quen thuộc trong giới buôn như Esse, 555, Jet, Hero… được bày bán la liệt.
Tại thành phố cảng Hải Phòng cũng không kém phần "sôi động". Tại một quán chuyên bán chè và thuốc lào, chúng tôi dễ dàng mua được một bao Raison Ice Café với giá 45.000 đồng, bao bì cũng mang những đặc điểm "3 không" tương tự: không tem, không cảnh báo tiếng Việt, không rõ nguồn gốc.
Đặc biệt, tại phố Lãn Ông, một con phố nhỏ nhưng lại là "thiên đường" của thuốc lá lậu. Chỉ vài bước chân vào đầu ngõ, gần chục hàng quán đã bày la liệt thuốc lá từ vỉa hè vào tận trong nhà. Các "thượng đế" chủ yếu là khách lẻ, mua vài bao hoặc vài cây.
Ngay tại Thủ đô Hà Nội, tình trạng này cũng chẳng khá hơn. Từ những quán trà đá vỉa hè trên các tuyến phố Nguyễn Thái Học, Lê Duẩn, Phạm Ngọc Thạch, đến các cửa hàng tạp hóa nhỏ lẻ len lỏi trong khu dân cư trên phố Tôn Đức Thắng, Hàng Bông, khu vực hồ Gươm… việc tìm mua một bao thuốc lá ngoại nhập lậu là điều quá dễ dàng.
Theo ước tính của Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam, mỗi năm có trên 850 triệu bao thuốc lá điếu nhập lậu được tiêu thụ tại thị trường Việt Nam, chiếm khoảng 20% tổng thị phần. Trong đó, hai cái tên "khét tiếng" Jet và Hero chiếm tới 90%.
Ông Nguyễn Đức Lê, đại diện Cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương), cho biết, dù các cơ quan chức năng đã vào cuộc quyết liệt, tình hình kinh doanh thuốc lá lậu vẫn diễn biến phức tạp, đặc biệt với sự trỗi dậy của các sản phẩm thuốc lá mới. Chỉ riêng trong năm 2024, lực lượng quản lý thị trường đã kiểm tra 1.474 vụ, xử lý 1.263 vụ.
Đáng chú ý, số lượng thuốc lá điện tử lậu bị thu giữ lên tới 240.000 sản phẩm, vượt qua con số 200.000 bao thuốc lá truyền thống. Điều này cho thấy một xu hướng đáng lo ngại: thuốc lá điện tử đang trở thành "mặt hàng nóng" mới của giới buôn lậu. Bên cạnh đó, 9 tấn phụ kiện thuốc lá điện tử trị giá khoảng 30 tỷ đồng cũng bị phát hiện, với số tiền phạt hành chính gần 7 tỷ đồng.