Quỹ đất giao thông tĩnh “chạm đáy”
Tại tọa đàm an ninh phi truyền thống trong quản trị đô thị Hà Nội do Viện An ninh phi truyền thống, Trường ĐH Quản trị và Kinh doanh (ĐH Quốc gia Hà Nội) phối hợp cùng Cổng Thông tin điện tử Chính phủ và Việt Nghiên cứu Phát triển kinh tế-xã hội Hà Nội tổ chức, Trung tá, TS. Đào Việt Long, Phó Trưởng phòng Cảnh sát Giao Thông, Công an TP Hà Nội phân tích, về hạ tầng, quỹ đất dành cho giao thông của Hà Nội mới đạt khoảng 12-13%, trong khi đô thị đặc biệt cần 20-26%. Khoảng cách lớn này tạo áp lực trực tiếp lên tổ chức giao thông.
Về giao thông tĩnh, diện tích hiện chưa đạt 1%, trong khi yêu cầu 3-4%. Sự thiếu hụt khiến phương tiện chiếm dụng lòng, lề đường, làm tăng xung đột và nguy cơ ùn tắc. Về quy mô dân số và áp lực di chuyển, hiện nay Phòng Cảnh sát giao thông đang quản lí khoảng gần 8,2 triệu phương tiện có hồ sơ đăng kí, song thực tế cao hơn đáng kể. Thống kê từ hệ thống camera AI vào giờ cao điểm hằng ngày cho thấy, số dân vãng lai và người thường xuyên di chuyển vào thành phố tăng thêm khoảng 1,2 triệu, tạo áp lực giao thông rất lớn và thường xuyên.
Mỗi năm, phương tiện cá nhân tăng 4-5%, riêng ô tô tăng khoảng 10%. Dù ô tô chỉ hơn 8% tổng số phương tiện, chúng lại chiếm phần lớn không gian mặt đường. Tỉ lệ vận tải hành khách công cộng hiện mới đạt 20-25%, chưa đủ vai trò trụ cột để giảm tải xe cá nhân. Vì thế, ùn tắc ở Hà Nội là bài toán tổng hợp, cần cách tiếp cận toàn diện và dài hạn.
Dẫn kết quả khảo sát quy mô nhỏ (khoảng 7.000-8.000 người) tại Hà Nội, ông Khuất Việt Hùng, Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH MTV Đường sắt Hà cho biết, hệ số đi lại bình quân là 3,5 chuyến/ngày; trên 70% chuyến đi có cự li dưới 6 km; xe máy đáp ứng gần 69% nhu cầu đi lại; ô tô chiếm 8,6%. Tuy nhiên, về sử dụng mặt đường, xe máy chiếm rất ít diện tích, trong khi ô tô chiếm tới 70%. Vì vậy, cần giải pháp hiệu quả để giảm ách tắc. Đồng thời, Hà Nội cần có mô hình dự báo cơ cấu đi lại đến năm 2050, tỉ trọng đường bộ, đường sắt, phương tiện phi cơ giới… “Trong các quy hoạch hiện chưa có một mô hình giao thông đủ cụ thể để tích hợp, kết nối. Nếu thiếu mô hình gắn kết giao thông với quy hoạch đô thị, cấp thoát nước với sử dụng đất, năng lượng, thủy văn… thì rất khó có tầm nhìn đến 2050”, ông nhấn mạnh.
Giải quyết các điểm nghẽn
Nói về các thách thức trong bài toán giao thông, TS. Đào Việt Long cho rằng, Hà Nội đang tồn tại những điểm nghẽn chủ yếu như: cơ sở pháp lí trong quản lí và tổ chức giao thông đô thị; hạn chế về kết cấu hạ tầng, cần nguồn lực lớn và lộ trình dài hạn; bất cập trong tổ chức và quy hoạch, thiếu đồng bộ giữa không gian đô thị và giao thông vận tải; vận tải công cộng còn yếu, quản lí nhu cầu đi lại chưa hiệu quả (muốn giảm tắc, phải giảm xe cá nhân và tăng vận tải công cộng); ý thức chấp hành pháp luật và văn hóa giao thông còn hạn chế; cơ chế phối hợp liên ngành chưa có đầu mối thống nhất, đủ thẩm quyền và trách nhiệm; đang được rà soát, hoàn thiện.
Ông Long đề xuất các giải pháp trọng tâm như đổi mới tuyên truyền, khắc phục tình trạng lưu lượng vượt quá năng lực hạ tầng, có nơi cao gấp 2-3 lần thiết kế; riêng vành đai 3 trên cao có thời điểm vượt 8-20 lần. Quản lí chặt hoạt động thi công trên các tuyến đang khai thác; tổ chức lại giao thông, giảm xung đột tại các nút phức tạp, trọng điểm là những yêu cầu cấp thiết. Bên cạnh đó cần xử lí nhanh sự cố giao thông, nhất là khi thời tiết xấu, mưa bão, ngập úng; xử lí nghiêm các vi phạm là nguyên nhân trực tiếp gây ùn tắc; huy động đồng bộ lực lượng, tăng cường phối hợp và giám sát thực hiện.
Ông Nguyễn Mạnh Hà, Phòng Cảnh sát Quản lý hành chính trật tự xã hội, Công an TP Hà Nội cho hay, trong Nghị quyết của Đại hội Đảng bộ Thành phố nêu 3 vấn đề trọng tâm về vệ sinh môi trường, ùn tắc giao thông, trong đó trật tự đô thị cũng là nội dung cần được giải quyết. Thực tế, trật tự an ninh đô thị ảnh hưởng rất nhiều đến vấn đề an ninh phi truyền thống.
Bức tranh trật tự đô thị cũng giống như giao thông, hoàn toàn có thể nhìn bằng mắt thường. Đơn cử, tại phố Hàng Mã, có nhiều vấn đề về dân sinh, nếu không cho người dân bán hàng do lấn chiếm lòng đường vỉa hè, ảnh hưởng đến cảnh quan đô thị thì ảnh hưởng tới thu nhập. Cho nên, giải pháp trước mắt là tuyên truyền. Về lâu dài, ông Hà cho biết, Công an TP đang nghiên cứu có giải pháp và lộ trình cụ thể giải quyết các điểm nghẽn để góp phần cho an ninh đô thị được xanh, sạch, đẹp hơn.
Từ kết quả khảo sát người dân, ông Khuất Việt Hùng cho biết, xe máy đáp ứng gần 69% nhu cầu đi lại; ô tô chiếm 8,6%. Nhưng về sử dụng mặt đường, xe máy chiếm rất ít diện tích, trong khi ô tô chiếm tới 70%.
