Theo bệnh sử, bệnh nhi là một trong hai trẻ song thai, sinh mổ ở tuổi thai 31 tuần 4 ngày vì suy thai, cân nặng lúc chào đời chỉ 950g. Ngay sau sinh, bé có biểu hiện thở nhanh và được theo dõi tại khoa Sơ sinh của một bệnh viện sản trên địa bàn TP.HCM. Tuy nhiên, hai ngày sau, tình trạng sức khỏe của trẻ diễn tiến xấu nhanh chóng với hàng loạt dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm.
Bé bắt đầu chướng bụng căng nhanh, ống thông dạ dày dẫn lưu ra dịch xanh, không đi tiêu, tình trạng hô hấp suy giảm rõ rệt. Kết quả X-quang bụng ghi nhận hình ảnh ruột giãn to, đây là dấu hiệu gợi ý trẻ bị tắc ruột. Các bác sĩ nhận định đây là ca bệnh nặng, bệnh nhi được chuyển khẩn cấp sang Bệnh viện Nhi Đồng 2 trong tình trạng nguy kịch, bụng trướng căng, phải thở máy, dạ dày dẫn lưu ra nhiều dịch xanh.
Trước diễn tiến đe dọa tính mạng bệnh nhi các bác sĩ liên chuyên khoa đã hội chẩn nhanh và thống nhất chỉ định phẫu thuật cấp cứu. BS Nguyễn Hiền, khoa Ngoại Tổng hợp, người trực tiếp thực hiện cuộc phẫu thuật cho biết, trong quá trình mổ, ê kíp ghi nhận khoảng 15cm ruột non bị viêm, hoại tử nặng, ruột giãn lớn, mất nhu động, nguy cơ thủng ruột cao do thiếu máu nuôi kéo dài. Ê kíp quyết định cắt bỏ hoàn toàn đoạn ruột hoại tử và nối lại hai đầu ruột lành.
Theo BS Nguyễn Hiền, đây là một trong những ca mổ thách thức nhất bởi bệnh nhi chưa đến 1kg, kèm theo rối loạn đông máu, trong khi ruột rất nhỏ, thành ruột mỏng và cực kỳ dễ tổn thương. Phẫu thuật đòi hỏi thao tác nhanh, chính xác và tỉ mỉ tuyệt đối để hạn chế tối đa biến chứng và mang lại cơ hội sống cho trẻ.
Sau phẫu thuật, bé được chăm sóc và theo dõi tích cực tại khoa Hồi sức Sơ sinh. Hiện tình trạng bệnh nhi đang cải thiện dần, đã bắt đầu ăn sữa, đi tiêu trở lại, các chỉ số sinh tồn ổn định hơn. Nếu tiếp tục tiến triển thuận lợi, bé dự kiến có thể sớm được xuất viện.
Thông tin thêm về nguyên nhân bệnh, PGS.TS.BS Phạm Ngọc Thạch cho biết, viêm ruột hoại tử là bệnh lý rất nặng, thường gặp ở trẻ sinh non, nhẹ cân, đặc biệt trong các trường hợp song thai một nhau có hội chứng truyền máu song thai. Trong ca bệnh này, bé là “thai cho”, tức thai nhi bị thiếu máu mạn tính trong thời gian dài, kèm theo thiểu ối và suy dinh dưỡng bào thai.
Trong khi đó, người anh song sinh là “thai nhận”, được nhận nhiều máu và dinh dưỡng hơn, cân nặng lúc sinh khoảng 1,5kg. Sự mất cân bằng tuần hoàn này khiến cơ thể của thai cho ưu tiên phân phối máu cho các cơ quan sống còn như não và tim, còn đường ruột bị giảm tưới máu kéo dài ngay từ trong bào thai. Đây là cơ chế quan trọng dẫn đến viêm ruột hoại tử nặng sau sinh.
Tại Bệnh viện Nhi Đồng 2, mỗi năm khoa Sơ sinh và Hồi sức Sơ sinh tiếp nhận khoảng 40 đến 50 trường hợp viêm ruột hoại tử, trong đó có 20 đến 30 trường hợp phải can thiệp phẫu thuật. Tuy nhiên, viêm ruột hoại tử liên quan đến hội chứng truyền máu song thai là tình huống hiếm gặp và đặc biệt nguy hiểm.
Các bác sĩ khuyến cáo phụ huynh không chủ quan trước những dấu hiệu tiêu hóa bất thường ở trẻ sinh non như chướng bụng, nôn dịch xanh, không đi tiêu hoặc suy hô hấp, bởi phát hiện sớm và phối hợp đa chuyên khoa kịp thời là yếu tố quyết định kết quả điều trị và tính mạng của trẻ.
PGS.TS.BS Phạm Ngọc Thạch nhấn mạnh, việc phối hợp chặt chẽ giữa Sản khoa và Nhi khoa đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong phát hiện sớm và điều trị kịp thời viêm ruột hoại tử, nhất là ở trẻ sinh non, nhẹ cân và song thai nguy cơ cao. Sau sinh, sự phối hợp đồng bộ giữa khoa Sơ sinh, Hồi sức sơ sinh và Ngoại nhi giúp trẻ được theo dõi sát, can thiệp đúng thời điểm và nâng cao cơ hội sống còn.
