Đại sứ Phạm Quang Vinh cho biết, điểm đáng chú ý trong năm 2014 là quan hệ chính trị - ngoại giao giữa Việt Nam và Mỹ tiếp tục được tăng cường với một loạt cuộc gặp, chuyến thăm các cấp giữa hai nước trong năm 2014: Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng gặp Tổng thống Barack Obama bên lề Cấp cao APEC, Cấp cao Đông Á; 13 chuyến thăm Việt Nam của các lãnh đạo Quốc hội Mỹ như Chủ tịch thường trực Thượng viện P.
Leahy và các Thượng nghị sĩ J.McCain, B.Cardin, B.Corker....; các chuyến thăm Mỹ của Bí thư Thành ủy Hà Nội Phạm Quang Nghị; Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh; Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh... Ngoài ra, còn có nhiều hoạt động trao đổi các đoàn cấp bộ, ngành, địa phương, triển khai 11 cơ chế đối thoại.
 |
Ông Phạm Quang Vinh, Đại sứ Việt Nam tại Mỹ
Kinh tế tiếp tục là điểm sáng nổi bật trong hợp tác hai nước. Mỹ tiếp tục là đối tác kinh tế và thị trường xuất khẩu hàng đầu của Việt Nam. Đặc biệt, tổng kim ngạch thương mại hai nước năm 2014 ước đạt khoảng 35-36 tỷ USD, trong đó Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ hơn 28 tỷ USD, tăng 19% so với năm 2013.
Mỹ cũng là nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ 7 vào Việt Nam với khoảng 700 dự án và tổng vốn gần 10,7 tỷ USD, chưa kể đầu tư của doanh nghiệp Mỹ qua nước thứ 3. Trong khuôn khổ đàm phán chung, hai bên cũng đạt được những tiến triển thực chất trong đàm phán về Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Sắp tới, việc đàm phán này cần tiến tới một TPP bảo đảm phù hợp trình độ phát triển và lợi ích của các bên tham gia.
Hợp tác về khoa học - công nghệ có đột phá mới với việc Hiệp định hạt nhân dân sự 123 chính thức có hiệu lực từ ngày 10/9/2014, mở ra cơ hội lớn cho hợp tác giữa hai nước trong lĩnh vực hạt nhân dân sự. Mỹ tiếp tục cam kết và triển khai hợp tác tích cực giải quyết các vấn đề do chiến tranh để lại như các dự án tẩy độc tại những khu vực bị nhiễm dioxin (tổng trị giá 15 triệu USD...), dự án hỗ trợ người bị khuyết tật do hậu quả chiến tranh (7,5 triệu USD)…
Hợp tác an ninh - quốc phòng tiếp tục được thúc đẩy trên cơ sở triển khai Biên bản ghi nhớ về hợp tác quốc phòng (9/2011). Việc Mỹ chính thức tuyên bố bãi bỏ một phần lệnh cấm vận vũ khí với Việt Nam được đánh giá cao và Việt Nam đề nghị Mỹ nên sớm dỡ bỏ hoàn toàn, phù hợp khuôn khổ quan hệ đối tác toàn diện hai nước. Hai bên cũng đã trao đổi nhiều đoàn quốc phòng, đáng chú ý là chuyến thăm Việt Nam lần đầu tiên của Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân, tướng M. Dempsey, hồi tháng 8/2014.
Hợp tác trong lĩnh vực cảnh sát biển được mở rộng. Hai bên đang triển khai gói hỗ trợ 18 triệu USD Mỹ dành cho Việt Nam nhằm nâng cao năng lực hàng hải.
Việt Nam dẫn đầu về số lượng sinh viên học ở Mỹ trong các nước ASEAN với tổng số hơn 16.000 sinh viên, đứng thứ 8 trong số tất cả các nước có sinh viên đang học tập tại Mỹ. Trong năm 2014, số lượng khách du lịch Mỹ đến Việt Nam tiếp tục tăng, đạt 443.000 lượt khách, đứng thứ 4 trong số các nước có nhiều khách du lịch vào Việt Nam.
Đối thoại để giải quyết khác biệt
Đại sứ Phạm Quang Vinh nói rằng, vẫn còn nhiều dư địa để hai bên thúc đẩy hợp tác. Quan hệ hai nước vẫn còn một số khó khăn, nhất là việc Mỹ tiếp tục thực hiện nhiều biện pháp và rào cản thương mại như áp đặt cơ chế giám sát cá da trơn; áp dụng các chính sách vệ sinh thực phẩm đối với hàng hoa quả, mật ong...
Với những khác biệt đó, Việt Nam chủ trương đối thoại thẳng thắn và hợp tác xây dựng trên tinh thần bình đẳng, tôn trọng, hiểu biết lẫn nhau. Vừa qua, có nhiều quan chức chính giới, Quốc hội Mỹ thăm Việt Nam; họ đều đã hiểu thêm về chính sách và sự phát triển của đất nước, trong đó có cả những vấn đề liên quan tự do, dân chủ, nhân quyền.
Về những ưu tiên trong công tác đại sứ trong năm 2015, khi Việt Nam và Mỹ kỷ niệm 20 năm bình thường hóa quan hệ ngoại giao, ông Phạm Quang Vinh nói rằng, năm 2015 là một năm có ý nghĩa rất quan trọng, mang tính dấu mốc trong chiều dài quan hệ Việt - Mỹ, nên việc đầu tiên và hàng đầu là triển khai hiệu quả và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ đối tác toàn diện Việt Nam - Mỹ, trên cả 9 lĩnh vực ưu tiên đã được xác định, tạo ra những đột phá mới, dấu mốc mới trong từng lĩnh vực này.
Để tiếp tục huy động sự đóng góp và thúc đẩy gắn kết của cộng đồng người Việt tại Mỹ với quê hương, ông Phạm Quang Vinh nhấn mạnh vấn đề thu hút chất xám của kiều bào, làm thế nào để có những cơ chế, chính sách sử dụng hiệu quả chuyên gia, trí thức Việt Nam ở nước ngoài.
Rất nhiều trí thức người Việt tâm huyết, trăn trở với các vấn đề của đất nước và muốn đóng góp tri thức cho đất nước. Đại sứ sẽ dành nhiều thời gian để gặp gỡ, tiếp xúc, đi các địa phương để lắng nghe ý kiến của bà con cũng như tìm cách tháo gỡ những rào cản còn tồn tại.
