Sân sau?
Cty Kon Tum hiện quản lý hơn 10.000 ha cao su trên địa bàn tỉnh Kon Tum, là doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam. Đến nay, Cty CS Kon Tum có gần 9.000 ha cao su đi vào khai thác, trong đó hơn nửa diện tích giao khoán và liên kết với hộ gia đình. Nhiều năm lại đây, giá mủ cao su tăng, doanh thu đơn vị hàng nghìn tỷ đồng/năm.
Từ khi làm giám đốc Cty CS Kon Tum, ông Nguyễn Anh Tuấn đã liên tục lập ra những Cty, xí nghiệp con. Giai đoạn năm 1993-1996, Xí nghiệp Xây lắp trực thuộc Cty CS Kon Tum đã ôm hơn 2 tỷ đồng của Cty Kon Tum ra nước ngoài đầu tư… không phép, làm mất toàn bộ số tiền này. Đó là số tiền lớn vào thời điểm ấy, nhưng những người làm trái không bị xử lý nghiêm. Những năm sau đó cán bộ, nhân viên Cty CS Kon Tum oằn lưng trả nợ.
Đầu năm 2003, Cty CS Kon Tum thành lập Cty cổ phần Hưng Yên, vốn điều lệ gần 8 tỷ đồng, Cty CS Kon Tum góp gần 2,4 tỷ đồng (chiếm 29,43%). Đây là phương án đã được TCty Cao su Việt Nam chấp thuận. Nhưng sau khi thành lập, hoạt động của Cty Hưng Yên dựa hoàn toàn vào vốn của Cty CS Kon Tum chuyển sang. Cổ đông sáng lập của Cty Hưng Yên, ngoài ông Nguyễn Anh Tuấn đại diện Cty Kon Tum, chỉ có một người nữa là bà Phan Thị Oanh vợ ông Tuấn góp vốn. Từ năm 2005 đến ngày 30-9-2010, Cty CS Kon Tum chuyển về Cty Hưng Yên tài sản và tiền mặt tổng cộng 70 tỷ đồng. Hằng năm, Cty Hưng Yên đều hạch toán lời, song khi kiểm tra lỗ lũy kế hơn 300 triệu đồng.
Thông qua Cty Hưng Yên, ông Tuấn mạnh tay xây khách sạn Hưng Yên 1,2,3; Siêu thị KORUCO; Trung tâm đào tạo, sát hạch lái xe; Khu kinh doanh tổng hợp… Nhiều dự án không có sự phê duyệt của TCty Cao su Việt Nam, việc xây lắp hầu hết đều chỉ định thầu.
Chẳng hạn, để xây dựng khách sạn Hưng Yên 1, Cty CS Kon Tum có tờ trình xin chủ trương đầu tư, không có phê duyệt của TCty Cao su Việt Nam, nhưng vẫn tiến hành xây dựng. Dự án này không có quyết định phê duyệt thiết kế kỹ thuật, tổng dự toán, kế hoạch đấu thầu. Ông Tuấn ký quyết định chỉ định thầu gần 6,2 tỷ đồng (theo quy định, trên 1 tỷ đồng phải đấu thầu). Trong quá trình thi công, Cty Hưng Yên đã quyết toán dự án lên đến 11,4 tỷ đồng, trong đó xây lắp hơn 8,8 tỷ đồng.
Việc điều động, chuyển nhượng, thanh lý tài sản từ Cty CS Kon Tum sang Cty Hưng Yên có dấu hiệu khuất tất. Ví như chuyển 5 xe tải IFA, 1 xe Huyndai nguyên giá 971,6 triệu đồng đã hết khấu hao từ DNNN sang Cty cổ phần mà không qua hình thức đấu giá, hợp đồng mua bán…
Người lao động bất bình
Hằng năm, người lao động ở Cty Kon Tum chỉ được nhận 80% lương bằng tiền mặt, nhận 20% còn lại bằng hàng hóa tại siêu thị KORUCO của Cty Hưng Yên. Suất ăn ca của người lao động chỉ có 7,5 ngàn đồng, nhưng lãnh đạo Cty CS Kon Tum yêu cầu họ phải mua bánh mì và nước lọc do Cty sản xuất, trong khi nguyện vọng của họ muốn được nhận tiền để có thể mua gạo.
Trong số hơn 10.200 ha cao su Cty CS Kon Tum quản lý, có 5.352 ha cao su của các hộ nhận khoán và liên kết ăn chia sản phẩm, theo tỷ lệ 41,95% đối với hộ liên kết và 39% đối với hộ nhận khoán. Sản phẩm người dân làm ra phải nộp về Cty CS Kon Tum. Tuy nhiên, lãnh đạo Cty này không thực hiện đúng quy định các khoản khoán chi phí do Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam ban hành. Giá thu mua mủ nước của các hộ nhận khoán thấp hơn giá sàn SVR 3L của Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam ban hành từ 4,8 đến 9,4 triệu đồng /tấn.
Theo kiểm tra của Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam, từ đầu năm 2010 đến 19-10-2010, Cty CS Kon Tum tiêu thụ 9.119 tấn cao su, ủy thác xuất khẩu và xuất khẩu trực tiếp chỉ 744 tấn, còn lại bán nội địa, trong đó 82% bán cho Cty TNHH Hương Hải (Quảng Ninh). Được ưu ái như vậy, song Cty TNHH Hương Hải liên tục chiếm dụng vốn của Cty Kon Tum. Đến ngày 1-1-2010, Cty Hương Hải nợ Cty Kon Tum hơn 75,6 tỷ đồng; đến 31-10-2010, nợ hơn 36,1 tỷ đồng.
